کرم خاکی یکی از معدود بی مهرگانی است که دستگاه گردش خون بسته ای داشته و یک قلب لوله ای در سطح پشتی آن قرار دارد. اگر به دانستنی های علمی بیشتری درباره کرم خاکی علاقمند هستید با ادامه مطلب همراه ما باشید.
دانستنی های علمی درباره کرم خاکی
کرم خاکی یا کرمشک جانوری با بدن نرم است و بدنش به بندهایی تقسیم شده است. این جانور فاقد استخوان بوده و معمولا طویل است. کرم ها دارای انواع زیادی می باشند و در زمین می خزند. کرم خاکی در هر جایی از زمین یافت می شود و معمولا طولی بیشتر از سه سانتی متر دارد.
این نرم تن بیشتر به رنگ صورتی تیره یا قهوه ای دیده می شود. اگرچه کرمشک فاقد استخوان یا غضروف است ولی اسکلت آب ایستایی دارد. قابل ذکر است این جانور جزو معدود بی مهرگانی است که دستگاه گردش خون بسته داشته و یک قلب لوله ای در سطح پشتی جانور قرار دارد.
تنفس کرمشک توسط پوست صورت می گیرد و در نزدیکی سطح تنفس جانور شبکه گسترده مویرگی قرار دارد. کرمشک از ساخه کرم های حلقوی با بدن بند بند بوده و مواد زاید هر بند توسط یک سیستم متانفریدی از طریق منفذی بیرونی در بند قبلی با مثانه ای در انتهای نفریدی دفع می گردد.
کرمشک هرمافرودیت یا نرماده است. این جانور روزانه به اندازه وزن خود تغذیه و به بیرون پس می دهد که کودی بی نظیر برای تقویت خاک به شمار می رود. از فواید کرمشک که قابل توجه می باشد این است که با حفر زمین سبب گردش آب و هوا شده و از پوسیدگی گیاهان جلوگیری می کند. همچنین سبب رشد گیاه می شود.
می توان گفت سهم این جانور در حاصلخیزی خاک فوق العاده است. تکثیر، رشد و فعالیت کرمشک تحت تاثیر اقلیم، پوشش گیاهی، نوع خاک و سهولت دسترسی به مواد آلی است. وقتی این جانور به خوبی رشد و نمو داشته باشد می تواند تمام زیست توده جانوری خاک را تشکیل دهد.
به این ترتیب کرمشک در تجزیه مواد آلی خاک، افزایش نفوذپذیری و دانه بندی خاک و تهویه خاک موثر است. وقتی کانال های ساخته شده توسط کرم خاکی سبب افزایش نفوذپذیری آب در خاک شود بر حرکت مواد غذایی در خاک هم تاثیر می گذارد.
این جانور همچنین توسط مخلوط کردن، خرد و تجزیه کرده بقایای گیاهان سهم بسیاری در باروری بوم سازگان خاک دارد. شایان ذکر است در هر هکتار زمین کشاورزی حدود ۴۰ تن خاک در سال توسط کرم ها زیر و رو می شود. توسط حرکت کرم ها در خاک شیارهایی ایجاد شده که توسط آن آب و اکسیژن بهتر به ریشه گیاه می رسد.
در ضمن کرمشک مواد گیاهی و حیوانی فاسد زیر خاک را تغذیه و شرایط برای کاشت بذور گیاهان را مهیا می نماید. فضولات این جانور به دلیل آهکی بودن سبب حاصلخیزی خاک می گردد. نقش کرم ها در بهبود شرایط خاک و به دنبال آن رشد گیاه به عواملی از جمله درجه شوری و بافت خاک بستگی دارد.
تاکنون بیش از دو هزار گونه کرم خاکی شناسایی شده است. ارزش علمی این جانور در اصلاح خاک، تولید کود از مواد فاسد و زباله و تغذیه و پرورش طیور می باشد. ورمی کمپوست که امروزه بسیار مورد توجه است حاصل عملکرد این جانور می باشد.
این کود حاصل عبور مداوم و آهسته مواد آلی در حال پوسیدگی از دستگاه گوارش گونه هایی از کرمشک می باشد. نسبت کربن به نیتروژن این کود نسبت به دیگر کودهای سبز مناسب تر می باشد از این رو شرایط جذب عناصر مغذی برای گیاه در آن بهتر گزارش شده است. در ادامه به دیگر دانستنی های علمی درباره کرمشک به صورت موردی اشاره می شود.
- بزرگترین کرمشک دارای طولی به اندازه سه متر می باشد.
- کوچک ترین کرمشک دنیا نوعی کرم آبی است که طولی حدود ۶ میلی متر دارد.
- کرمشک سر و دمی باریک دارد ولی بیشتر بدنش از بخش های شبیه به هم تشکیل شده است.
- خصوصیات کرمشک نر با کرمشک ماده متفاوت است.
- بدن کرمشک از دو لوله تشکیل شده که یکی در درون دیگری جای گرفته و لوله داخلی دستگاه گوارش جانور محسوب می شود.
- محیط زندگی کرمشک خاکی نرم و مرطوب است و تنها هنگام شب بیرون می آید.
- هر یک از بخش های بدن کرمشک تعدادی موهای برجسته دارد که هنگام حرکت کرم به دیواره های اطراف می چسبد. به این خاطر بیرون کشیدن کرم ها از داخل حفره ها تقریبا دشوار است.
- بعضی کرمهای خاکی در حال حفر زمین از خاک تغذیه نموده و ذرات ریز گیاهی و حیوانی موجود در آن را مورد استفاده قرار می دهند.
- برخی از کرمشک ها با تغذیه از برگ درختانی که به درون حفره ها کشیده شده به زیست خود ادامه می دهند.
- تعداد کرم های خاکی در داخل زمین فراوان است به طوری که در زمینی به مساحت زمین فوتبال حدود ۵۰۰ کیلوگرم کرمشک تخمین زده شده است. و در صورتی که این زمین حاصلخیز هم باشد این عدد ممکن به بیشتر از ۱۲ هزار تن هم برسد.
- تنفس کرمشک توسط پوست انجام می شود.
- حفره های ایجاد شده توسط این جانور سبب رسیدن اکسیژن و آب به ریشه گیاهان می گردد.
- تخم کرمشک روی سطح زمین نیز قابل مشاهده بوده و دارای نوعی مواد معدنی است که سبب تقویت خاک می شود.
- این نرم تن فاقد چشم بوده و سطح بدنش را سلول های حس بساوایی را تشکیل می دهد و توسط این حس کرمشک می تواند نور را از تاریکی تشخیص دهد.
- قابل ذکر است کرمشک به عنوان منبع تامین غذای حیوانات بسیاری از جمله پرندگان می باشد.
- اگر کرمشک های نواحی استوایی را به دو بخش تقسیم کنیم به دو کرمشک مستقل تبدیل شده و این در حالی است که در بیشتر نواحی سردتر کره زمین کرم ها فقط قادر به ترمیم یکی از بخش های جداشده خود می باشند نه هر دو.
- کرمشک موقع تغذیه، گردن خود را برافراشته و کمی از خاک را برداشته بعد توسط عضله های حلقوی به درون لوله داخلی بدن فرستاده؛ به این ترتیب غذا به چینه دان و سپس سنگدان این نرم تن وارد می شود. وجود ذرات ماسه در سنگدان کمک کرده خاک به خوبی آسیاب و نرم شود. سپس غذا هضم و فضولات از بدن کرمشک دفع گردد.
- کرمشک ها اگرچه در داخل خاک زندگی می کنند ولی معمولا تمیز هستند. این تمیز بودن جانور به خاطر ترشح مداوم یک لایه مخاط روان کننده می باشد که از چسبیدن خاک به بدن کرم جلوگیری می کند.
- جالب است بدانید کرمشک هرگز نمی تواند در زیر نور آفتاب به زندگی اش ادامه دهد.
- این نرم تن در زمستان چنبر زده و به خواب عمیقی فرو می رود.
- اگر کرمشک را روی سطح زمین مشاهده کردید احتمالا برای جست و جوی خوراکی بهتر به بیرون از خاک آمده است.
در پایان از همراهی شما سپاسگزاریم. همچنین پیشنهاد می شود در صورت تمایل برای اطلاع بیشتر از دانستنی های حیوانات روی لینک کلیک و از دیگر مقالات آرگا در این زمینه بازدید نمایید.
منبع : آرگا
