بعضی از آدم ها در زندگی آرزوها و هدف های کوچک و قابل احترامی دارند؛ این در حالی است که برخی افراد می خواهند دنیا را تکان دهند. همین خواسته ها و اهداف رنگارنگ ما است که دنیا را جای زیباتری کرده و به زندگی ما جهت بخشیده است. برای بعضی هدف ها باید تا پایان عمر تلاش کنیم؛ در حالی که برخی هدف ها یک شبه به دست می آیند. بهتر است بدانید اگر برای هدف های خود برنامه ریزی کنیم، اعتماد به نفس مان بیشتر شده و زودتر به پیشرفت خواهیم رسید. اما قبل از آن باید روش تعیین هدف را بدانید. درست است که شروع این کار کمی جرأت می خواهد، اما با داشتن اراده بزرگ ترین هدف ها در زندگی مان قابل دسترسی می باشند.
در این مسیر فراموش نکنید که با تعیین اهداف اشتباه، از همان روز اول خود را برای شکست آماده کرده اید. اگر هدفی که دارید؛ سخت، غیر قابل دسترس، غیر قابل اندازه گیری و مبهم باشد، هیچ گاه به آن دست نخواهید یافت. به همین خاطر ساده ترین راه تعیین هدف، انتخاب اهداف درست و قابل محاسبه است. یعنی اهدافی که در زندگی شخصی و زندگی شغلی ما قابل دستیابی باشند. گاهی اوقات باید هدف های کوچکی را برای خود تعیین کنید تا هدفی بزرگ را رقم بزنید. مزیت این روش در این است که حداقل امیدوار خواهید بود که در نهایت و مرحله به مرحله به هدف اصلی خود نزدیک می شوید. در ادامه مطلب همراه ما باشید تا ضمن آشنایی با روش تعیین هدف، چگونگی تعیین هدف و رسیدن به آن را یاد بگیریم.
منظور از تعیین هدف چیست؟
هنگامی که از شما پرسیده می شود در زندگی خود چه هدفی دارید، هدف در ذهن شما شکل می گیرد. این مهم بستگی به سبک زندگی شما، روش تعیین هدف، تعریف شما از موفقیت و ارزش ها دارد. نکته مهم این است که اهداف شما کاملا منحصر به فرد است و شبیه به اهداف کس دیگری نیست. در سبک کلاسیک هدف را این گونه تعریف کرده اند: «پروسه تشخیص چیزهایی که قصد به دست آوردن آن ها را دارید و برای شما قابل محاسبه می باشند».
شما به کمک روش های تعیین هدف و با تعیین و تنظیم اهداف خود می توانید به آزادی مالی و اقتصادی دست پیدا کنید. به عنوان مثال برای کاهش وزن به دنبال دستیابی به یک رژیم غذایی سالم هستید. هنگامی که چگونگی تعیین هدف در زندگی را یاد گرفتید، رسیدن به آن ها نیز به مراتب ساده تر می شود. همین تعیین اهداف به شما کمک می کند که با انجام کارهای کوچک و مثبت سریع تر به هدف اصلی خود نزدیک شوید. این اهداف کوچک باعث پیشرفت و موفقیت شما می شوند و تنها چیزهایی هستند که برای رسیدن به شادی واقعی به آن نیاز خواهید داشت.
روش تعیین هدف در زندگی به چه معناست؟
بسیاری از مردم در زندگی رؤیایی را دنبال می کنند. تصویری از آینده و این که می خواهند چه چیزی یا چه کسی باشند. بدیهی است که همه علایق و ارزش هایی دارند که توسط آن ها مشخص می کنند از زندگی چه می خواهند. با این وجود فکر کردن به این که تلاش برای رسیدن به اهداف قابل دسترسی ما می تواند سال های متمادی طول بکشد، دلهره آور است. در بسیاری موارد به سختی می توان تشخیص داد که این راه از کجا شروع می شود. حتی ممکن است چیزهایی که امیدوار هستید آن ها را به دست آورید، غیر ممکن به نظر برسند. با این حال اگر به خوبی آماده این مسیر شوید، می توانید اهدافی را برای خود تعیین کرده و برای رسیدن به آن ها تلاش کنید.
با این حال قبل از هر جیزی بهتر است بدانید که هدف موضوعی شخصی است. این بدان معناست که حتی افراد یک خانواده که سالیان سال در کنار یکدیگر زندگی کرده اند نیز، اهداف متفاوتی دارند. بنابراین دنبال روی دیگران نباشید. ساز خودتان را کوک کنید و زندگی را مطابق با اهداف خودتان پیش ببرید.
چرا تعیین هدف در زندگی ما اهمیت دارد؟
تعیین هدف از اهمیت زیادی در زندگی شخصی و شغلی ما برخوردار است. حتی اگر در پایان سال در جلسه بررسی سالانه مجموعه خود نشسته باشید، باز هم برای سال آینده خود اهدافی در ذهن دارید که می خواهید به آن ها دست پیدا کنید. پس چه خوب که اهداف خود را با رویکردی مؤثر و آگاهانه تعیین کنید و شانس رسیدن به آن ها را افزایش دهید. به طور کلی تعیین اهداف مزایای زیادی دارد که در ادامه به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد:
اهداف شما را در مسیر پیشرفت قرار می دهند
به عنوان مثال اگر به دنبال کاهش وزن هستید، می توانید به عقب برگردید و ببینید که در طول چند ماه گذشته ۵ کیلو کاهش وزن داشته باشید. الان نیز در رژیم قرار دارید و دو ماه و نیم دیگر تا پایان رژیم باقی مانده است. به این صورت مسیر پیشرفت را در ذهن خود ترسیم کنید. بنابراین روش تعیین هدف نه تنها راه رسیدن به هدف را ساده تر می کند، بلکه امکان مشاهده روند پیشرفت را نیز فراهم خواهد کرد.
اهداف به شما جهت می دهند و در تصمیم گیری بهتر به شما کمک می کنند
اگر هدف شما خلبان شدن است، بدیهی است که باید بین دانشگاه هنر و دانشگاه علوم و فنون هوایی کدام مورد را انتخاب کنید. یا اگر به دنبال کاهش وزن خود هستید، باید بین سالاد خانگی و مک دونالد گزینه مناسب را انتخاب کنید. این بدان معناست که آگاهی از هدف می تواند تصمیم گیری را راحت تر کند. داشتن هدف حتی زمانی که ایده ای ندارید، می تواند به شما در یافتن مسیر کمک کند تا در جهت درستی قدم بگذارید. نه این که صرفا از این شاخه به آن شاخه بپرید.
پیشرفت شما منجر به ایجاد انگیزه در شما می شود
هر بار که در رسیدن به هدفی در زندگی موفق می شوید، انگیزه مضاعفی برای ادامه مسیر، تلاش بیشتر و رسیدن به سایر اهداف پیدا می کنید. هنگامی که احساس بی حوصلگی و خستگی می کنید و نمی دانید که دقیقا چه کاری باید انجام دهید، می توانید خودتان را در حالی که در کابین خلبان هواپیمای ۷۴۷ نشسته اید و منتظر فرود آمدن هستید، تجسم کنید.
به خاطر داشته باشید که تمام موارد ذکر شده تنها برای اهداف درست و اصولی صدق می کنند. اگر هدف شما به اشتباه و نادرست تعیین شود، چیزی جز شکست عاید شما نخواهد شد.
آشنایی با راه های تعیین هدف در زندگی
در ادامه به روش های تعیین هدف و چگونگی رسیدن به آن ها می پردازیم:
گام اول: هدف های دست یافتنی تعیین کنیم
۱. پیدا کردن اهداف در زندگی مان
برای این که تکلیف مان را با خودمان روشن کنیم، می توانیم با چند سؤال اساسی از خودمان شروع کنیم. ابتدا باید بدانیم از زندگی چه می خواهیم و دوست داریم به کجا برسیم. باید به گونه ای هدف گذاری کنیم که برای امروز، ۱۰ سال بعد و تمام زندگی خود هدف داشته باشیم. جواب های این قسمت می تواند خیلی کلی به نظر برسند. مثلا «می خواهم به دیگران کمک کنم» یا این که «می خواهم زندگی شادی داشته باشم».
یک هدف ما می تواند تأسیس مجموعه خودمان باشد. شاید هم بخوهیم به اندام ایده آل خود دست پیدا کنیم. شاید در فکر تشکیل خانواده هستیم. بنابراین آرزوها و هدف های ما می تواند بسیار متنوع و خیلی گسترده باشد. در ادامه به چند مثال اشاره می کنیم:
- خانوادگی: می خواهم در هفته دو بار به خانواده بگویم که چقدر آن ها را دوست دارم. قصد دارم دو بار در هفته با خانواده ام ناهار بخورم. می خواهم در هر وعده غذایی برای خانواده ام سبزیجات آماده کنم.
- تحصیلی: می خواهم در تعطیلات پیش رو زبان اسپانیایی یاد بگیرم. به برنامه نویسی اچ تی ام ال مسلط شوم و در خصوص دانشگاه های خوب تحقیق کنم.
- کاری: قصد دارم هر هفته به دنبال یک کار جدید باشم. مسئولیت های بیشتری در زندگی بپذیرم. می خواهم هر هفته با یک فرد موفق ملاقات کنم و از راهنمایی های او بهره مند شوم.
- سلامتی: قصد دارم دوچرخه سواری را به خوبی یاد بگیرم. آخر هفته ها ۱۰ دقیقه به مدیتیشن اختصاص می دهم. شب ها به جای شام های سنگین از سالاد استفاده می کنم.
۲. تقسیم اهداف بزرگ به اهداف کوچک و مشخص
بهتر است دوباره به زندگی مان فکر کنیم. چه چیزهایی باید در زندگی ما تغییر کنند؟ چه چیزهایی باید تغییر کرده و بهتر شوند؟ این زمینه ها می توانند شامل اقتصاد، خانواده، کار، تحصیلات و سلامتی باشند. بهتر است از خودمان سؤال کنیم که دوست داریم در هر زمینه ای به کجا برسیم؟ چگونه باید هدف تعیین کنیم تا ۵ سال آینده به آن ها دست پیدا کنیم؟
- برای این که کسب و کار خودمان را راه اندازی کنیم؛ هدف های کوچک می توانند یادگیری مدیریت کسب و کار و راه اندازی یک کتاب فروشی باشند.
- اگر هدف نهایی ما لاغر شدن است، برای دست یافتن به آن می توانیم غذاهای سالم تری مصرف کنیم و در مسابقات دوی کشوری شرکت نماییم.
۳. یادداشت کردن هدف های کوتاه مدت
اکنون که خواسته های خود را می دانیم و برای چند سال آینده خود اهدافی تعیین کرده ایم، باید خیلی سفت و سخت به آن ها بچسبیم و برای دستیابی به آن ها تلاش کنیم. در این میان نباید از یک برنامه زمانی منطقی غافل شویم. بنابراین بهتر است برای هدف های کوتاه مدت خود بیشتر از یک سال برنامه ریزی نکنیم.
- وقتی هدف های خود را یادداشت می کنیم، یعنی یک هدف گذاری مؤثر انجام داده ایم. به همین خاطر دیگر نمی توانیم به راحتی از آن ها بگذریم و همیشه برای آن ها ارزش قائل هستیم.
- برای راه اندازی کتاب فروشی خودمان می توانیم در کلاس های کتابداری شرکت کنیم یا به دنبال پیدا کردن مناسب ترین محل برای کتابفروشی باشیم.
- برای لاغر شدن می توانیم نخستین اهداف خود را مصرف سبزیجات بیشتر یا پیاده روی قرار دهیم.
۴. تبدیل هدف های خود به گام های کوچک تری که زندگی ما را به سمت خواسته هایمان پیش می برند
باید بدانیم چرا این اهداف را تعیین کرده ایم و چگونه می توانیم به آن دست پیدا کنیم. برای توضیح بهتر این قضیه باید از خودمان بپرسیم: آیا الان زمان مناسبی برای انتخاب این هدف است؟ اصلا ارزش وقت گذاشتن دارد؟ چقدر با شرایط من جور در می آید؟
- به طور مثال اگر به دنبال تناسب اندام هستیم و برای دستیابی به آن شرکت در مسابقات دوی کشوری را انتخاب کرده ایم، داشتن تمرین به مدت دو هفته می تواند یک هدف کوتاه مدت مناسب باشد. باید از خودمان بپرسیم آیا پیاده روی می تواند ما را به این هدف نزدیک کند؟ اگر این طور نیست، باید هدف کوتاه مدت خود را در مسیر رسیدن به هدف بزرگ تر تغییر دهیم.
۵. گاهی اهداف خود را با شرایط وفق دهیم
بهتر است گاهی وقت بگذاریم و هدف های کوچک خود را دوباره تنظیم کنیم و به آن ها سر وسامان بدهیم. آیا در دستیابی به آن ها طبق برنامه زمانی پیش رفته ایم؟ این هدف ها هنوز هم برای رسیدن به هدف بزرگ ما لازم هستند؟ خوب است برای تنظیم اهداف خود کمی منعطف باشیم.
- برای کارآفرینی بعد از این که اهداف اولیه خود مانند پیدا کردن مکان مناسب و شرکت در کلاس کتابداری را انجام دادیم، می توانیم برای خودمان هدف های جدیدی تعیین کنیم. مثلا درخواست وام بدهیم و به دنبال گرفتن مجوز برای کسب و کار خود باشیم. هم چنین به مرور زمان می توانیم به اجاره مکانی بهتر و یا حتی خرید یک مغازه فکر کنیم. کتاب های مورد نظر خود را خریداری کنیم. کارمندانی استخدام کنیم و از این طریق کسب و کار کوچک خود را شروع کنیم. تازه وقتی کارمان گرفت و روی غلتک افتاد، می توانیم به فکر افتتاح شعبه های دیگری باشیم.
- شاید یکی از اهداف ما برای لاغر شدن شرکت در مسابقه دوی ۵ کیلومتر باشد. اما بعد از تمرین بیشتر و تقویت رکوردهایمان به این نتیجه برسیم که بهتر است هدف خود را از دوی ۵ کیلومتر به دوی ۱۰ کیلومتر تغییر دهیم.
گام دوم: چطور می توانیم برای رسیدن به هدف هایمان از راه های مؤثر استفاده کنیم؟
۱. ابتدا باید هدف هایمان را مشخص کنیم
وقتی هدفی برای خود تعیین می کنیم، باید از روش تعیین هدف آگاه باشیم و جواب این سؤالات را پیش خود بدانیم: چی؟ کی؟ چرا؟ کجا؟ کِی؟ هر هدف کوچکی که انتخاب می کنیم باید بدانیم چرا آن را انتخاب کرده ایم و این هدف چطور ما را در رسیدن به خواسته هایمان یاری می کند.
- برای راه اندازی کسب و کار خودمان، باید یک هدف کوتاه مدت داشته باشیم: مثل شرکت در کلاس های کتابداری. با داشتن این هدف می توانیم به سؤالاتی از این قبیل پاسخ دهیم: کی؟ من. چی؟ شرکت در کلاس کتابداری. کجا؟ کتابخانه خوارزمی. کِی؟ چهارشنبه ها به مدت ۵ هفته. چرا؟ تا شیوه مدیریت دخل و خرج کتابخانه را یاد بگیرم.
- برای این که خوش اندام شویم، شرکت در مسابقات دوی کشوری را به عنوان یک هدف ویژه تعیین کرده ایم. برای رسیدن به این هدف می خواهیم با دوی ۵ کیلومتر شروع کنیم. پس می توانیم این گونه به سؤالات پاسخ دهیم: کی؟ من. چی؟ ۵ کیلومتر می دوم. کجا؟ پارک پردیسان. کِی؟ در طول ۶ هفته. چرا؟ تا برای شرکت در مسابقات دوی کشوری آماده شوم.
۲. هدف های خود را واقع بینانه انتخاب کنیم
باید شرایط خود را با صداقت در نظر بگیریم و بدانیم کدام اهداف تخیلی و کدام هدف ها واقع بینانه هستند. بهتر است با خودمان روراست باشیم و ببینیم وسایل رسیدن به هدف هایمان را در اختیار داریم یا خیر.
- اگر به دنبال باز کردن کتابفروشی هستیم، اما تجربه لازم را نداریم، در این خصوص هیچ دانشی نداریم، نمی توانیم بودجه مورد نیاز خود را تأمین کنیم و انسان اهل مطالعه ای نیستیم؛ بعید به نظر می رسد که در این کار موفق شویم.
- برای این که بتوانیم لاغر شویم و به هدف خود که شرکت در مسابقات دوی کشوری است برسیم، باید زمان زیادی صرف تمرینات دو کنیم. اگر سرمان شلوغ است و نمی توانیم زمان زیادی را صرف این کار کنیم، باید بگوییم این هدف به درد ما نمی خورد. در این میان کارهای دیگری نیز هستند که علاوه بر صرفه جویی در زمان، می توانند به ما برای لاغر شدن کمک کنند.
۳. اهداف ما باید قابل محاسبه باشند
مهم ترین مسئله در بررسی میزان پیشرفت این است که اهدافمان قابل اندازه گیری باشند. به طور مثال اگر بگوییم «می خواهم بیشتر بدوم» کار خود را کمی سخت کرده ایم. به همین خاطر بهتر است بگوییم «می خواهم ۱۵ بار دور زمین فوتبال بدوم». خب حالا قضیه ساده تر شد! حتما راه هایی وجود دارد که بفهمیم چقدر به هدف مان نزدیک شده ایم.
- شرکت در کلاس های کتابداری به راحتی قابل اندازه گیری است. ابتدا باید ثبت نام کنیم و هر هفته به مدت معینی سر کلاس حاضر شویم. اما اگر این جمله را به کار ببریم: «مشغول مطالعه در مورد کتابداری هستم». خیلی گنگ است؛ چون اصلا متوجه نمی شویم چه موقع کار ما تمام می شود.
- دوی ۵ کیلومتر نیز یک هدف قابل اندازه گیری قلمداد می شود. وقتی آن را به پایان می رسانیم، دیگر شکی نداریم و حتی می توانیم هدف خود را کوچک تر کنیم. مثلا بگوییم هر بار یک و نیم کیلومتر می دوم و با انجام سه بار در هفته می توانم به هدفم برسم. بعد از هفته اول می توانیم هدف خود را این گونه تعریف کنیم: از این به بعد باز هم به دوی ۵ کیلومتر ادامه می دهم، منتها این بار ۴ دقیقه زودتر به خط پایان می رسم.
۴. اهداف خود را اولویت بندی کنیم
هرکدام از ما در برهه های مختلف زندگی دارای اهداف مشخصی هستیم که در مرحله تکامل قرار دارند. باید به خوبی تصمیم گیری کنیم که کدام هدف ها مهم تر از بقیه هستند و باید خیلی زود انجام شوند. چرا که داشتن هدف های زیاد می تواند ما را دچار سردرگمی کند. آن وقت نمی توانیم آن گونه که باید و شاید برای اهداف مان تلاش کنیم و ممکن است هیچ گاه به آن ها نرسیم. به همین خاطر باید از روش تعیین هدف به خوبی آگاه باشیم و برای اهداف خود اولویت بندی کنیم.
- شاید بتوانیم اهداف مهم زندگی خودمان را در اولویت قرار دهیم. در چنین شرایطی اگر بعضی اهداف ما مخالف یکدیگر باشند می توانیم به راحتی تمرکز کنیم. باید بین انجام یک اولویت مهم و یک یا دو هدف کوچک در زندگی دست به انتخاب بزنیم. خب دیگر جای پرسش باقی نمی ماند! باید اولویت مهم زندگی مان را انتخاب کنیم که مسلما مهم تر است.
- اگر به دنبال راه اندازی کتابخانه خودمان هستیم، قبل از خرید کتاب و لوازم مورد نیاز، باید حتما به دنبال مجوز باشیم و از بابت وام نیز خیال مان راحت باشد.
- اگر هدف ما تناسب اندام است و برای دستیابی به آن دوی ۵ کیلومتر، خوردن غذای سالم و سه بار در هفته شنای یک کیلومتر را انتخاب کرده ایم، ممکن است به یک باره متوجه شویم که وقت کافی برای انجام هیچ کدام از این کارها نداریم. به همین خاطر باید اولویت بندی کنیم. مثلا اگر می خواهیم در مسابقات دوی کشوری شرکت کنیم، دوی ۵ کیلومتر نسبت به شنا اولویت دارد. بهتر است تغذیه سالم را کماکان ادامه دهیم؛ زیرا علاوه بر این که برای سلامتی ما خوب است، می تواند ما را به هدف اصلی مان نزدیک کند.
۵. میزان پیشرفت مان را بررسی کنیم
برای این منظور می توانیم میزان پیشرفت های شخصی و کاری خود را در یک دفتر ثبت کنیم. با این کار در هر زمان که رشد و پیشرفت هدف خود را نگاه کنیم، انگیزه ما دو صد چندان می شود. با این کار خودمان را برای ادامه کارها تشویق می کنیم. اما باید روش تعیین هدف و راه های رسیدن به پیشرفت در زندگی را به خوبی فرا بگیریم.
- وجود یک دوست می تواند در مسیر رسیدن به هدف فکر خوبی باشد. مثلا هنگامی که خود را برای یک مسابقه بزرگ آماده می کنیم، اگر یک دوست داشته باشیم که به طور مرتب او را ببینیم و با او ورزش کنیم، می توانیم میزان پیشرفت خود را به درستی بسنجیم.
- ممکن است ثبت پیشرفت در مورد کسب و کار کمی دشوار باشد. اما خب می توانیم هدف های اصلی و فرعی خود را یادداشت کنیم. در این راه بعضی اهداف را خط بزنیم و مشخص کنیم که هرکدام از این اهداف چه زمانی عملی می شوند تا از میزان پیشرفت خود مطلع شویم.
- اگر برای مسابقات دوی کشوری آماده می شویم، بهتر است یک دفتر یادداشت داشته باشیم تا میزان دویدن، زمان دویدن و حتی احساس مان را در آن ثبت کنیم. وقتی میزان پیشرفت خود را در کار مشاهده کنیم، اعتماد به نفس ما بیشتر می شود و هر بار که به گذشته نگاه می کنیم، از وضعیت فعلی خودمان رضایت داریم.
۶. اهداف خود را بسنجیم
هنگامی که به هدف تعیین شده خود رسیدیم، از خودمان قدردانی کنیم و حتی برای خودمان جشن بگیریم.
- بدون شک هنگامی که در کتاب فروشی خود را باز می کنیم و اولین کتاب مان را می فروشیم، از خوشحالی در پوست خود نمی گنجیم. این خودش بی شباهت به یک جشن با شکوه نیست. چون ما را به هدف اصلی مان نزدیک کرده است.
- اگر برای اولین بار توانستیم ۵ کیلومتر بدویم، برای این هدف شکرگزار و قدردان باشیم. حتی اگر این کار در مقایسه با مسابقات دوی کشوری بسیار ناچیز و کوچک باشد.
۷. به هدف گذاری در زندگی ادامه دهیم
وقتی به تمام اهداف تعیین شده خود حتی هدف اصلی مان در زندگی رسیدیم، باز هم دلمان می خواهد پیشرفت کنیم و به هدف گذاری در زندگی ادامه دهیم. این بدان معناست که می خواهیم هدف های تازه ای در زندگی داشته باشیم.
- مثلا وقتی کتابفروشی خودمان را افتتاح کردیم، آیا باز هم می خواهیم شعبه دیگر یا یک کافه کتاب تأسیس کنیم؟ آیا می خواهیم پول بیشتری به دست آوریم؟ آیا می خواهیم برای جلب مشتری کافی شاپی در کنار کتابفروشی مان باز کنیم یا شعبه های بیشتری افتتاح کنیم؟
- زمانی که در مسابقات دوی کشوری شرکت کردیم، باید تصمیم بگیریم که بعدا می خواهیم چه هدفی در زندگی داشته باشیم. آیا می خواهیم در مسابقات دیگر شرکت کنیم و مقام های کشوری به دست آوریم؟ دوست داریم در المپیک شرکت کنیم؟ یا این که می خواهیم به مسابقات کوچک تر در حد چند کیلومتر باز گردیم؟
منبع : آرگا
