در مورد سوختگی های درجه یک و دو می توان به کمک شستشو و مراقبت های لازم در منزل آن ها را کنترل و بهبود بخشید ولی سوختگی های درجه سه و وخیم تر به مراقبت های جدی تر و تحت نظر پزشک نیاز دارد. در این مطلب با درمان و شستن جای سوختگی آشنا می شوید.
درمان و شستن جای سوختگی
زخم های سوختگی درجات مختلفی دارند و می توان گفت که سوختگی های درجه یک و دو توسط شستشو و مراقبت های لازم در منزل قابل کنترل و درمان هستند ولی سوختگی های وخیم تر و درجه سه به مراقبت های جدی تر نیاز داشته و بایستی حتما تحت نظر پزشک در یک محیط کاملا آماده و استریل روند درمانی اش را طی کند.
از آنجا که مراقبت از زخم های سوختگی خیلی حیاتی است ضرورت دارد آموزش های لازم و استاندارد را فرا گرفته تا در مواقع لزوم بهترین روش را استفاده کنید. در ادامه درباره انواع درجه های سوختگی و درمان و شستن جای سوختگی آشنا می شوید.
انواع درجه های سوختگی
پزشکان، زخم های سوختگی را بر اساس میزان و شدت سوختگی به درجه های مختلفی طبقه بندی می کنند. باید برای شستن جای سوختگی و اقدام درمانی دیگر ابتدا از وضعیت و شدت زخم آگاهی یافته تا بتوانید بهترین روش را نسبت به آن به کار بندید. درجات سوختگی عبارتند از :
سوختگی درجه ۱
این نوع سوختگی خفیف است. مثلا هنگامی که پوست در معرض نور خورشید واقع شود دچار آفتاب سوختگی شده و این نوع سوختگی جزو سوختگی های درجه یک محسوب می شود. در این نوع سوختگی ها لایه رویی پوست یا اپیدرم قرمز شده و پوست کمی دردناک می شود. ولی فاقد هر نوع تاولی خواهد بود.
سوختگی درجه ۲
در این نوع سوختگی لایه رویی و زیری پوست یا به بیان دیگر اپیدرم و درم قرمز شده و متورم می گردند. حتی می توان آثاری از تاول را هم مشاهده کرد.
سوختگی درجه ۳
در سوختگی درجه ۳ آسیب به هر سه لایه پوست یعنی اپیدرم، درم و همچنین چربی زیر پوست وارد می شود. این نوع سوختگی عمیق تر بوده و به عصب های موجود در لایه های پوست صدمه می زنند. در سوختگی درجه سه رنگ پوست قرمز، سیاه و حتی سفید می شود.
همچنین فرد در محل زخم حس دردی نداشته زیرا نورون های آن بخش در اثر سوختگی از بین رفته و درد توسط بخش های اطراف زخم صورت می گیرد.
سوختگی درجه ۴
سوختگی درجه ۴ یک وضعیت بسیار جدی و وخیم است. در این وضعیت احتمال وارد شدن شوک به طرف بسیار زیاد است. این افراد باید حتما به اورژانس مراجعه و تحت مراقبت های جدی قرار گیرند. در سوختگی درجه ۴ همه لایه های رویی و زیری پوست و حتی ماهیچه ها و تاندون های شخص از بین می رود.
علائم سوختگی
علائم سوختگی کاملا مشهود بوده ولی نکته مهم اوج گرفتن آن است. زیرا علائم سوختگی در مدت کوتاهی رشد کرده و وخیم تر می شوند. از مرسوم ترین علائم سوختگی، قرمزی، تاول، تورم، درد، افتادن لایه های پوستی، و تغییر رنگ پوست به قرمز یا سیاه هستند.
عوامل ایجاد کننده و عوارض سوختگی های پوستی
سوختگی های پوستی به دلیل عوامل مختلفی ممکن است ایجاد شوند. از جمله منابع حرارتی مانند آتش، لمس سطحی داغ، بخار، مایعات داغ. همچنین عواملی مانند برق گرفتگی، مواد شیمایی، اشعه فرابنفش، انواع اسیدها و … می توانند زخم های سوختگی ایجاد کنند.
در بین درجه های سوختگی پوستی، سوختگی درجه سه از همه وخیم تر بوده و می تواند تا حد بسیاری سلامت و زندگی فرد را تهدید کند. حتی در مواردی افراد در اثر این نوع سوختگی جان خود را از دست داده اند. بایستی در نظر داشت که هر نوع زخم و سوختگی به رعایت نکات بهداشتی و مراقبتی شدیدا نیاز دارد زیرا در صورت عدم رعایت موارد لازم درباره سوختگی های درجه یک و دو ممکن است عفونی شده و سلامت فرد را به خطر اندازند.
از جمله عوارض ناشی از سوختگی عبارتند از :
- مایع اضافی و تورم بافتی
- نارسایی اندام ها
- انقباض بد شکل و اسکارها
- کم آبی
- بروز عفونت وخیم که به قطع عضو منجر می شود.
- اختلال در ریتم قلب
- کاهش فشار خون و برخی موارد بروز شوک
درمان و شستشوی سوختگی پوست
بدیهی است که پیش از هر نوع اقدام درمانی لازم است اول میزان شدت زخم ارزیابی گردد تا بتوان روش موثری را استفاده کرد و این مورد تنها بر عهده پزشک می باشد. از این رو در مواقع بروز سوختگی به کلینیک های درمانی مراجعه تا شدت و عمق سوختگی پوستی توسط پزشک تعیین شده و بعد از آن روش درمانی لازم به کار گرفته شود.
اگر سوختگی پوستی جزئی باشد می توان با شستن جای زخم و درمان خانگی به بهبود آن کمک کرد ولی همانطور که اشاره شد در سوختگی های وخیم تر نیاز به مراجعه به مراکز درمانی است. حتی در این میان برخی سوختگی های خیلی وخیم به پیوند پوست نیاز پیدا می کند. در ادامه به بررسی بعضی روش های درمانی جهت زخم های سوختگی خواهیم پرداخت.
۱. مایعات وریدی
از آن جا که در طول سوختگی بدن با کم آبی شدیدی روبرو می شود ضروری است برای جلوگیری از کم آبی بدن و نارسایی اندام ها از مایعات وریدی کمک گرفته شود.
۲. پانسمان
پانسمان شامل انواع مختلفی بوده و بر اساس تشخیص پزشک بهترین نوع پانسمان استفاده گردد.
۳. داروی مسکن و ضد اضطراب
فرایند درمان زخم سوختگی دردناک بوده و گاهی خیلی طاقت فرسا می شود از این رو نیاز است در طول روند درمانی از داروهای ضد درد قوی نظیر مورفین و برخی داروهای ضد اضطراب طبق تجویز پزشک استفاده شود.
۴. پماد و کرم های سوختگی
انواع مختلفی از پماد و کرم های سوختگی هستند که می توانند روند درمان سوختگی پوستی را تسریع بخشند. استفاده از پماد سوختگی سبب کنترل عفونت و ضمنا بهبود زخم در طول زمان می شود.
۵. داروی آنتی بیوتیک
اگر زخم های سوختگی عفونت پیدا کنند، پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند . حتی در مواردی تزریق واکسن کزاز توصیه می شود.
۶. درمان آبی
در روند شستن جای زخم از تکنیک هایی مانند غبار اولتراسوند جهت تمیز کردن زخم استفاده می شود. اقدام خیلی مهمی که در درمان زخم سوختگی اثر دارد، تمیز نگه داشتن جای زخم و ایجاد یک محیط مناسب و مرطوب برای پیشگیری از عفونت است. در این راستا باید دقت داشت که این زخم های سوختگی استریل نیستند.
با این وجود اقداماتی همچون تمیز نگه داشتن زخم و مرتبا عوض کردن پانسمان آن جهت پیشگیری از عفونت اهمیت زیادی دارد. زخم های سوختگی را همانطور که اشاره شد می توان با سرم شستشوی مخصوص یا مواد پاک کننده پوستی تمیز نمود. سوختگی های با وسعت بالا را می توان در حمام تمیز کنید.
می توان به کمک آب جاری و شامپو بچه ای که سبب سوزش پوست نمی شود، نسبت به شستن جای زخم سوختگی اقدام کرد. اقداماتی که در بیمارستان جهت از بین بردن عفونت و بافت های مرده صورت می گیرد، غوطه ور نمودن بیمار در آب است. در منزل به این دلیل از آب جاری و دوش استفاده می شود که ساده تر است. ولی این کار همواره احتمال ریسک عفونت بالایی دارد.
پاکسازی بافت های مرده به شکل آهسته در هر بار شست و شو توصیه می شود. در طی درمان باید همیشه از نظر علائم کاهش دمای بدن فرد بیمار ارزیابی گردد. دمای آب برای شستن باید حدود ۸/۳۷ درجه سانتی گراد حفظ بشود. همچنین برای آشنایی با روش های طبیعی برای آموزش پانسمان سوختگی در منزل و درمان سوختگی گلو روی لینک ها کلیک کنید.
منبع : آرگا
