در دنیای واقعی، کوکی شیرینی خوشمزه ای است ولی در دنیای رایانه و اینترنت، تعریف آن متفاوت است. در حقیقت Cookie بسته ای از اطلاعات است که در قالب یک فایل متنی توسط وب سایت، روی سیستم کاربر ذخیره می شود. در این مطلب با اهمیت و مزایای کوکی سایت بیشتر آشنا می شوید.
آشنایی با اهمیت و مزایای کوکی سایت
اگرچه در دنیای واقعی کوکی ها شیرینی های خوشمزه ای هستند ولی در دنیای رایانه و اینترنت تعریف متفاوتی دارند. کوکی مرورگر در حقیقت بسته ای از اطلاعات است که در قالب یک فایل متنی توسط وب سایت روی رایانه کاربر ذخیره شده تا توسط آن شناسایی شود و به طور مثال بدون نیاز به ورود نام کاربری و رمز ورود همواره در سایت لاگین باقی ماند.
باید اشاره کرد Cookie های سایت، استفاده های مختلفی داشته و علاوه بر مزایایی که ارائه می دهند معایبی هم دارند. در این مطلب قصد داریم شما را با Cookie سایت بیشتر آشنا نماییم تا به کاربرد و اهمیت آن پی ببرید.
منظور از کوکی چیست؟
Cookie مرورگر به اطلاعاتی اطلاق می شود که به صورت فایل در رایانه کاربر ذخیره می شود. هر سایت، Cookie خاص خود را داشته و آن را به سرور وب سایت می فرستد. این کار سبب شده تا اطلاعات کاربران سایت فراموش نشود. در طول روز کاربران فضای مجازی به طور میانگین از سایتهای مختلفی بازدید می کنند.
به این ترتیب فعالیت آن ها در بستر اینترنت محدود به یک یا چند سایت خاص نبوده و این افراد مجبور هستند برای سفارش های اینترنتی یا پرداخت های بانکی به درگاه های متعددی متصل شوند. برای استفاده از امکانات بیشتر این سایت ها، نیاز به ثبت نام و پروفایل شخصی است.
ولی مسئله ای که در این میان مشکل به وجود می آورد، به یاد سپردن اطلاعات تک تک این سایت ها می باشد. Cookie سایت؛ داده هایی هستند که می توانند این مشکل را رفع کنند. به بیان دیگر کوکی ها فایل های متنی با اطلاعات کوچکی همچون نام کاربری و رمز عبور هستند که جهت شناسایی رایانه کاربر موقع استفاده از شبکه به کار گرفته می شوند.
قابل ذکر است کوکی های خاصی که به عنوان کوکی HTTP شناخته می شوند جهت شناسایی کاربران خاص و بهبود تجربه مرور وب سایت ها استفاده می شوند. اطلاعات ذخیره شده در یک کوکی بعد از اتصال کاربر به سرور ایجاد می شود. این اطلاعات با یک شناسه منحصر به فرد برای رایانه کاربر برچسب گذاری می شوند.
به عبارت دیگر وقتی Cookie بین رایانه کاربر و سرور شبکه تبادل می شود، سرور شناسه را خوانده و می داند که بایستی چه اطلاعاتی را به طور خاص در اختیارش قرار دهد. هنگامی که کاربر وارد وب سایتی می شود، درخواستی به مرورگر ارسال شده تا فایل Cookie روی هارد دیسک ذخیره گردد و از آن پس داده های مورد نیاز وب سایت جهت شناسایی کاربر و ارائه خدمات اختصاصی آغاز می شود.
به طور مثال اگر کاربر به فروشگاه اینترنتی مراجعه کند، حتی بدون این که ثبت نام کرده باشد یا وارد فروشگاه شده باشد، می تواند سبد خرید خود را کامل کند. حتی اگر صفحه را بسته و مجددا آن را باز کند باز هم محصولاتی که به فهرست خرید خود اضافه کرده است، همچنان در سبد خریدش حضور دارند.
این کار توسط Cookie در مرورگر انجام شده است. در حقیقت در مراجعه بعدی به وب سایت یا یکی از صفحاتش، ابتدا سایت از مرورگر خواسته که فایل Cookie ذخیره شده روی حافظه رایانه یا موبایل را بازخوانی نماید و اگر وجود نداشت آن را تولید کند.
کوکی از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟
کوکی ها از قسمت های مختلفی تشکیل شده اند که هریک وظیفه خاصی دارد. هر کوکی شامل پنج قسمت زیر می باشد:
- دامنه: تعیین کننده نام و آدرس سایت سازنده
- مسیر: مشخص کننده مسر دایرکتوری ها
- محتوا: مکان ذخیره سازی سوابق و اطلاعات مورد نیاز برای ورود دوباره به سایت
- تاریخ انقضا: مکان ذخیره سازی اطلاعات مرتبط با تاریخ انقضای کوکی
- امنیت: مکان ذخیره سازی داده های امنیتی مرتبط به سرویس دهنده های ایمن
دلیل و اهمیت کوکی در فضای مجازی
دلیل وجود کوکی ها این می باشد که هر درخواست در پروتکل HTTP از درخواست بعدی مستقل بوده و سرورها نمی توانند درخواست های مختلف کاربران را طبقه بندی کنند. با ذخیره فایل کوچکی از داده های مرتبط با کاربر این مشکل حل می شود و درخواست های هر کاربر از هم جدا می شوند.
کوکی HTTP همان چیزی است که در حال حاضر برای مدیریت تجربیات آنلاین از آن استفاده می شود و ممکن است برخی افراد سودجو از آن برای جاسوسی از فعالیت آنلاین و سرقت اطلاعات شخصی استفاده کنند. به طور کلی دو نوع کوکی وجود دارد یکی آن هایی که مستقیما به وب سایتی که اجرا کرده اید متعلق هستند و دیگری کوکی هایی که به واسطه کدهای جاوا برای ثبت فعالیت های کاربر ایجاد شده و عمدتا برای خدمات تبلیغاتی مورد استفاده واقع می شوند.
در اهمیت کوکی در فضای مجازی باید گفت سبک زندگی انسان ها روز به روز در حال تغییر بوده و فناوری های پیشرفته جایگزین ابزارهای سنتی شده اند. افراد تایم زیادی از شبانه روز را در فضای مجازی صرف وبگردی و بازدید از سایت های اینترنتی متعدد می کنند.
این اپیدمی استفاده از اینترنت، سبب شده تا برنامه نویسان و گسترش دهندگان به فکر ساده سازی ارتباط و تامین یک تجربه کاربری لذت بخش برای کاربران باشند. از این رو هر روز شاهد پیدایش روش های جدید جهت استفاده از نت هستیم. کوکی نیز یکی از این فناوری هایی است که سبب راحتی استفاده کاربران از سایت های اینترنتی می شود.
مزیت Cookie فقط مختص کاربران نبوده و به صاحبان مشاغل اینترنتی نیز مربوط است. زیرا کوکی ها اساسا نوعی ردیابی آنلاین می باشند. این ردیابی به صاحبان سایت ها کمک کرده تا درک بهتری از منافع کاربران پیدا کنند. حتی مطابق این ردیابی ها، چشم انداز سایت مشخص می شود و می توان یک تبلیغات هدفمند داشت.
احتمالا برای شما نیز پیش آمده که در نخستین بازدید از یک سایت جدید، به ثبت نام و وارد کردن اطلاعات کاربری نیاز پیدا کرده اید ولی در مراجعات بعد، به وارد کردن این اطلاعات احتیاجی نیست و سایت به صورت خودکار اطلاعات مورد نیاز را وارد می نماید. این دقیقا همان کاری است که Cookie انجام داده تا کاربر تجربه راحت تری داشته باشد.
فایل کوکی دارای اطلاعات ورودی، شخصی سازی ها و سایر اطلاعات ارزشمند کاربر است و آن ها را ذخیره می نماید. یک کاربرد ارزشمند دیگر کوکی، دسته بندی درخواست کاربر است. زیرا درخواست های ارسال شده در پروتکل HTTP از یکدیگر مستقل بوده و سرورها نمی توانند این درخواست ها را از هم جدا نمایند. ولی با ذخیره سازی اطلاعات از طریق کوکی، این مسئله حل شده و درخواست های هر کاربر از هم جدا می شود.
کوکی ها چه مزایایی دارند؟
کوکی های اینترنتی چیزی بیشتر از یک فایل متنی که روی رایانه یا موبایل کاربر ذخیره می گردند، نیستند. این فایل توسط مرورگر خوانده شده و در آن اطلاعاتی در مورد وب سایت همچون مشخصات ورود به سایت و تنظیمات سفارشی سازی شده کاربر ذخیره می گردد.
در Cookie همچنین داده های دیگری که وبسایت برای شناسایی کاربر و ارائه خدمات بهتر به آن احتیاج دارد، قرار گرفته و به طور خاص برای مرورگرهای وب جهت ردیابی، شخصی سازی و ذخیره اطلاعات مرتبط با نشت هر کاربر ایجاد شده است. Cookie برای شناسایی کاربر هنگام بازدید از وب سایت جدید ساخته می شوند.
با پاک کردن کوکی، از تمام وبسایت ها بیرون می آیید و وبسایت ها تنظیماتی که در آن ها تغییر ایجاد کرده اید را از یاد می برند. کوکی در مرورگر خیلی رایج بوده و احتمالا تاکنون صدها کوکی در مرورگرتان ذخیره دارید. به عبارت ساده تر کوکی پیغامی است که سرور به مرورگر شما ارسال کرده و مرورگر این پیام را در یک فایل متنی ذخیره می نماید.
در واقع توسط کوکی ها، سرور وب، صفحات را بر اساس عادت و سلیقه شما باز نموده و در وقت و زمان شما صرفه جویی می شود. از جمله مزایای دیگر کوکی ها عبارتند از :
۱. سفارشی سازی سایت ها
بعضی از سایت های اینترنتی به کاربر اجازه سفارشی سازی صفحات را می دهند. به این معنا که کاربر می تواند مطابق سلیقه اش، تغییراتی را در نحوه نمایش صفحات سایت و مکان محتوا ایجاد نماید. این تغییرات به ذخیره سازی نیاز دارد تا در مراجعات بعدی به اجرای دوباره آن ها نیاز نباشد. یکی از وظایف کوکی ذخیره سازی این تغییرات سفارشی سازی برای مراجعات بعدی است.
۲. اجرای تبلیغات هدفمند
برای مدیران و صاحبان وب سایت های اینترنتی، رفتار بازدیدکننده ها اهمیت زیادی دارد. زیرا بر اساس این اطلاعات مدیر سایت می تواند نوع محتوا را تعیین و تبلیغات هدفمند داشته باشد. Cookie مرورگر دقیقا همین اطلاعاتی است که چنین داده هایی را در اختیار مدیر سایت قرار می دهد. به این ترتیب با ذخیره شده اطلاعات در Cookie های سایت، مدیر می تواند بر اساس نیاز مخاطبان تولید محتوا نماید. البته این موضوع یک مزیت برای مدیر سایت محسوب می شود نه کاربران.
۳. تجربه کاربری راحت تر
فرض کنید به طور روزانه از سایت خاصی بازدید دارید، به این ترتیب وارد کردن اسم کاربری و رمز عبور هر روز کاری خسته کننده می شود ولی به لطف کوکی ها این پروسه تکراری حذف می شود. زیرا کوکی مرورگر کمک کرده که اطلاعات در سایت مدنظر ذخیره شود و برای مراجعات بعدی به تکرار نیاز نباشد. این امر سبب یک تجربه وبگردی راحت تر برای کاربر می شود.
۴. امنیت مناسب
کوکی ها دارای اطلاعات ارزشمندی مربوط به کاربران صفحات وب می باشند. از این رو نباید هر شخصی به آن دسترسی یابد. نکته مهم درباره امنیت کوکی این است که هیچ سایتی نمی تواند کوکی سایت دیگر را بخواند. به این ترتیب تا حدودی می توان از امنیت اطلاعات کاربران سایت اطمینان یافت. ولی برای امنیت بیشتر اطلاعات خود، بهتر است هر چند وقت یک بار همه کوکی های مرورگر را پاک کنید و مجددا وارد سایت شوید.
معایب کوکی ها
اکنون که با مزایای کوکی ها آشنا شدید، در این بخش به برخی معایب آن هم اشاره می شود.
۱. ایجاد کوکی در سیستم های عمومی
این که اطلاعات کاربر در رایانه شخصی ذخیره می شود، یک مزیت محسوب می شود ولی این مزیت وقتی به یک عیب تبدیل می شود که چندین نفر از یک سیستم رایانه ای استفاده نمایند. به این ترتیب در سایت های دانشگاهی، کافی نت ها و … مشکل ایجاد می شود زیرا عملکرد Cookie ها به کاربران وابسته نیست.
به این ترتیب توسط کوکی ها، اطلاعات یک کاربر در اختیار کاربر دیگر قرار گرفته و اگر این اطلاعات به رمز عبور و کارت های بانکی باشد که به یک فاجعه تبدیل خواهد شد.
۲. پاک شدن و منقضی شدن کوکی ها
ممکن است کاربری که از سایت های مختلف بازدید می کند با خیال آسوده که Cookie اطلاعات را ذخیره می کند نام کاربری و رمز عبور این سایت را یادداشت نکند. ولی امکان پاک شدن و انقضای Cookie ها وجود داشته و کاربر را با مشکل روبرو می کند. در صورتی که تعداد سایت های ثبت نامی بیشتر باشد، این مشکل جدی تر می شود. پس خیلی روی Cookie برای ذخیره سازی اطلاعات حساب باز نکنید.
۳. محدود بودن حجم و توانایی
Cookie ها مخصوص ذخیره سازی اطلاعات بوده و ساده هستند. از این رو برای ذخیره سازی اطلاعات پیچیده کاربرد ندارند. در ضمن برای ساخت Cookie به ازای هر کاربر سایت، محدودیت تعداد وجود داشته و نباید از ۴ کیلوبایت حجم کوکی بیشتر شود.
۴. سوءاستفاده تبلیغاتی
قسمت بزرگی از درآمد سایت های مجازی به بانک های اطلاعاتی و فروش این اطلاعات می باشد. از این رو امکان بررسی رفتار کاربران توسط کوکی ها برای مدیران یک مزیت و برای کاربران جزو معایب بزرگ خواهد بود. زیرا بعضی شرکت های تبلیغاتی از این داده ها سو استفاده می کنند.
کوکی چه اطلاعاتی را ذخیره می کند؟
استفاده از Cookie جهت ذخیره سازی اطلاعات کاربران، به سایت خاصی محدود نبوده و یک ویژگی عمومی برای همه سایت ها می باشد. ولی میزان اطلاعات ذخیره شده در آن به تنظیمات سایت بستگی دارد. اسم وب سایت، شناسه کاربری کمترین اطلاعاتی است که توسط کوکی ذخیره می شود. ولی برخی وب سایت ها اطلاعات بیشتری را ذخیره می کنند از جمله:
- مدت زمان سپری شده کاربر در سایت
- آمار لینک های کلیک شده توسط کاربر هنگام بازدید از سایت
- تنظیمات یا انتخاب های سفارشی شده توسط کاربر
- داده های مربوط به حساب های کاربر
- ثبت صفحات بازدید شده در قبل
- اطلاعات سبد خرید کاربر در فروشگاه های اینترنتی
در پایان از همراهی شما سپاسگزاریم. همچنین پیشنهاد می شود در صورت تمایل برای آشنایی بیشتر با کوکی اینترنتی و بررسی امنیت یک وب سایت روی لینک ها کلیک کنید.
منبع : آرگا
