آشنایی با کوکی اینترنت و کاربرد انواع کوکی

در حقیقت کوکی چیزی جز یک فایل متنی که روی رایانه یا موبایل شما ذخیره می شود، نیست. این فایل از طریق مرورگر خوانده شده و در آن اطلاعاتی در مورد وب سایت همانند مشخصات ورود به سایت و تنظیمات سفارشی شده کاربر ذخیره می گردد. همچنین در آن اطلاعات دیگری که وب سایت ها جهت شناسایی کاربر و ارائه خدمات بهتر به آن احتیاج دارد، قرار می گیرد.

به این ترتیب مفهوم کوکی به طور خلاصه عبارت از یک فایل متنی خیلی کم حجم که از سوی وب سایت ارسال و در مرورگر کامپیوتر یا گوشی ذخیره می شود تا در بازدید مجدد، از اطلاعات ذخیره شدن در آن استفاده کند. کوکی ها مواردی مانند اطلاعات ورود، شخصی سازی ها و … را ذخیره می کنند.

عملکرد کوکی

احتمالا شما نیز هنگامی که اولین بار به سایتی وارد می شوید به وارد کردن اطلاعات کاربری نیاز پیدا کرده ولی در دفعات بعدی اطلاعات به طور خودکار وارد شده و سایت برای شما بارگذاری می گردد. این کار را کوکی اینترنت انجام می دهد. به صورت کلی، کوکی ها جهت تسهیل در روند بارگذاری سایت برای کاربران؛ کاربرد دارند.

هنگامی که سایتی از رفتار و سلیقه کاربرانش اطلاع یابد، می تواند بهتر خدمات رسانی کند. به این ترتیب کوکی اهمیت داشته و بیشتر سایت ها از آن استفاده می کنند. علت وجود کوکی این است که هر درخواست در پروتکل HTTP از درخواست بعدی مستقل بوده و سرورها قادر نیستند درخواست های مختلف کاربران را دسته بندی نمایند. با ذخیره فایل کوچکی از اطلاعات مرتبط به کاربر این موضوع حل شده و درخواست های هر کاربر از یکدیگر سوا می شود.

هنگامی که کاربر یک وب سایت را باز می کند، در خواستی به مرورگر ارسال شده تا فایل کوکی روی هارد دیسک ذخیره گردد و از آن بعد اطلاعات مورد نیاز وب سایت برای شناسایی کاربر و ارائه خدمات آغاز می شود. به طور مثال اگر به فروشگاه اینترنتی مراجعه کنید ، حتی بدون این که ثبت نام نموده باشید یا در فروشگاه وارد شده باشید، می توانید سبد خریدتان را پر نمایید.

حتی با بستن صفحه و باز کردن دوباره آن باز هم محصولاتی که به لیست خرید اضافه کرده بودید، همچنان در سبد خرید مشاهده می شود. این کار از طریق کوکی ها صورت می گیرد. در حقیقت در مراجعه بعدی به وب سایت یا یکی از صفحاتش، اول سایت از مرورگر می خواهد که فایل کوکی ذخیره شده روی حافظه رایانه یا گوشی را بازخوانی کند و اگر وجود نداشت آن را بسازد.

شایان ذکر است از کوکی اینترنت به اسامی کوکی وب، کوکی مرورگر و … نیز یاد می شود. در حقیقت همه یک مفهوم دارند. همچنین کوکی کاربرد دیگری دارد و کمک می کند تا کاربر از شر تبلیغات آزاردهنده راحت شود. بعد از آنکه کاربر هر تبلیغی را ببندد، یک کوکی در مرورگر ذخیره شده تا بار دیگر تبلیغ نمایش داده نشود.

انواع کوکی

تمام کوکی ها شبیه یکدیگر نیستند و به دسته های مختلفی تقسیم بندی می شوند. ولی به طور کلی دو نوع کوکی وجود دارد. کوکی که مستقیما به وب سایتی که باز شده مربوط می شود و کوکی که توسط شخص ثالث ایجاد می شود. کوکی نوع اول را کوکی اول شخص و نوع دوم را کوکی سوم شخص می نامند.

کوکی شخص ثالث به واسطه کدهای جاوااسکریپ و برای ثبت فعالیت های کاربر ساخته می شوند و عموما جهت سرویس های تبلیغاتی مورد استفاده واقع می شوند. از لحاظ فنی بین این دو نوع کوکی تفاوت اساسی وجود ندارد. باید بدانید که هر کوکی مالکی داشته که این موضوع سبب نامگذاری آن شده است.

کوکی اول شخص مستقیما توسط همان وب سایتی که در حال بازدید می باشید، ساخته می شود ولی تصور کنید که در حال بازدید از سایتی می باشید که یک ویدیو از یوتیوب در محتوایش وجود دارد، در این حالت یوتیوب برای آن ویدیو کوکی های خاص خودش را می سازد که به آن کوکی شخص ثالث اطلاق می شود.

ولی از نگاهی دیگر کوکی ها نیز قابل تقسیم بندی هستند. کوکی موقت و دائمی. کوکی موقت تا هنگامی که کاربر در حال بازدید باشد، کاربرد داشته و با بسته شدن سایت منقضی می گردد. ولی کوکی دائمی برای دفعات بعدی مراجعه هم کاربرد داشته و تا زمان تاریخ انقضا همچنان استفاده می شود. حتی بعضی کوکی ها بعد از انقضا هم می توانند از طریق وب سایت بروز رسانی گردند و مجددا استفاده شوند.

برای چه سایت هایی کوکی استفاده شود؟

استفاده از کوکی به سایت خاصی محدود نمی شود و تمام وب سایت ها می توانند از کوکی استفاده کنند. یکی از سایت های پرکاربرد قابل اشاره گوگل است. گوگل از طریق کوکی ها تجربه کاربری افراد را بهتر نموده و در بازدیدهای بعدی مورد استفاده قرار می دهد. با این عمل افراد به آنچه که می خواهند سریعتر می رسند.

انواع سایت های خبری، فروشگاهی، مسافرتی، خدماتی، علمی و … می توانند از کوکی استفاده کنند. بنا به یافته ها هر وب سایت می تواند برای هر کاربر حداکثر ۲۰ کوکی ارسال کند و حجم هر کوکی هم باید کمتر از ۴ کیلوبایت باشد. بنابراین در استفاده از کوکی محدودیت و قوانینی وضع شده است.

آیا کوکی ناقض حریم شخصی کاربر است؟

همانطور که پیشتر ذکر شد کوکی توسط وب سایتی که از آن بازدید نموده اید، ساخته می شود و تا هنگامی که اطلاعات شخصی تان را در اختیار وب سایت مدنظر قرار ندهید، کوکی نمی تواند به اطلاعات شخصی شما دسترسی یابد. اکثر کوکی ها فقط برای تشخیص کاربر و حفظ زمان ورود به سایت استفاده می گردند و رمز عبور هم در کوکی ذخیره نمی شود و فقط در آن اسم کاربری یا آی دی اختصاصی که وب سایت آن را می شناسد، ذخیره می گردد.

در صورتی که وب سایتی رمز عبور شما را در فایل کوکی ذخیره نماید قبل از ذخیره سازی آن، رمز عبور را رمزگذاری و هش نموده تا کسی نتواند رمز عبور کاربر را متوجه شود. در ضمن اطلاعات موجود در کوکی ها فقط در اختیار وب سایت مدنظر قرار می گیرد و قرار نیست وب سایت های دیگر از آن استفاده کنند.

از این رو اساسا کوکی های اول شخص حریم شخصی کاربر را نقض نمی کنند. از سال ۲۰۱۱ اتحادیه اروپا و امریکا قانونی تعیین کردند که وب سایت هایی که به مردم این کشورها خدمات می دهند اگر کوکی روی رایانه کاربر ذخیره می کنند که فعالیت کاربر را تحت نظر می گیرد، باید قابل از ذخیره آن از کاربر تایید بگیرند. این موضوع اکثرا به کوکی های شخص ثالث مربوط است که برای تبلیغات فعالیت کاربر را ردیابی می نمایند.

آیا کوکی اثر مخرب دارد؟

به طور معمول یک کوکی اینترنت اثر مخرب و مضری ندارد زیرا یک فایل متنی ساده و کم حجم بوده که نمی تواند مشکلی ایجاد کند. اگرچه اطلاعات ورود کاربر در کوکی ذخیره می شود ولی این به معنی ذخیره شدن رمز ورود نیست. بلکه اطلاعات در کوکی به شکل ترکیبی از حساب کاربری، اطلاعات رایانه و اطلاعات مرورگر ذخیره می گردد.

بنابراین در صورتی که این کوکی توسط رایانه و مرورگر دیگری استفاده شود از سوی وب سایت، معتبر شناخته نخواهد شد. ترکیبی از آیدی، رایانه و مرورگر این امکان را ایجاد می کند که هر رایانه به عنوان یک کاربر جدید شناسایی شده و به این شیوه از سو استفاده کوکی ها جلوگیری می شود.

همچنین هیچ گذرواژه ای در کوکی ذخیره نخواهد شد و از این لحاظ جای نگرانی نیست. در ضمن در صورت دیدن رفتارهای غیرعادی می توان دسترسی کوکی ها را محدود و مسدود نمود و تاریخچه آن ها را پاک کرد.

آیا کوکی می تواند ویروس به رایانه منتقل کند؟

شایان ذکر است کوکی به دلیل ماهیت ساختاری و محدودیت هایی که دارد قادر به انتقال ویروس یا بدافزاری به رایانه نیست. از این رو جای نگرانی وجود نداشته و هیچ کس نمی تواند ویروسی شدن رایانه اش را به کوکی مربوط بداند. از سویی کوکی نمی تواند اطلاعات موجود در هارد رایانه را بخواند. در ضمن توان اجرای برنامه ای را هم ندارد. بنابراین تمام خطرهایی که احتمال می رود یک بدافزار بتواند به وجود آورد، رد می گردد.

کوکی اینترنت فقط یک فایل متنی ساده بوده که نه امکان اجرای آن را دارد و نه می تواند به دیگر اطلاعات ذخیره شده کاربر دسترسی یابد ولی این تصور وجود دارد که کوکی حاوی ویروس یا بدافزار است. علت این موضوع ممکن است نرم افزارهای ضد ویروسی باشد که هنگام اسکن فایل ها، برخی از کوکی ها که برای تبلیغات استفاده شده اند را کد جاسوسی دانسته و نسبت به حذف آن ها اقدام می نمایند.

ولی این موضوع که از کوکی می توان برای پخش تبلیغات اسپم یا حتی تبلیغات پاپ آپ بهره برد، صحت دارد. تبلیغ کنندگان می توانند از کوکی جهت ردیابی این که چه پاپ آپی قبلا توسط کاربر دیده شده و چه تبلیغی برایش پخش شده استفاده نمایند. ولی کوکی به تنهایی نه پخش کننده تبلیغ بوده و نه حاوی بدافزار می باشد. از کوکی برای ردیابی کاربر و پخش هدفمند تبلیغات استفاده شده و در حقیقت کوکی حاوی هیچ تبلیغی نیست.

سرقت کوکی

با توجه به مطالب کوکی یک فایل متنی بی خطر بوده که نه می تواند محتویات هارد درایو را بخواند و نه ویروسی را منتقل کند. از سویی هر کوکی مخصوص یک رایانه یا گوشی بوده ولی با این همه تدابیر امنیتی، باز هم هکرها از طریق سرقت کوکی کلاهبرداری انجام می دهند.

هر چند سرقت اطلاعات از طریق کوکی اینترنت کار راحتی نیست ولی امری محال و غیر ممکن هم نیست. سرقت کوکی به این نحو انجام می شود که هکر از طریق ابزار خاص بین راه کاربر و سایت قرار گرفته و بسته های اطلاعاتی رد و بدل شده را کپی می نماید. بعد از آن که کوکی مناسب را پیدا کرد با انجام تغییراتی، به جای کامپیوتر کاربر، اطلاعات رایانه و مرورگر خود را وارد کرده و به این شکل می تواند به اکانت کاربر دسترسی یابد البته بدون استفاده از رمز ورود.

اطلاعات موجود در کوکی به شکل عدد ذخیره شده و فرد سارق باید بداند که چطور اطلاعات رایانه خود و کامپیوتر کاربر را جایگزین نماید. بعد از آماده شدن کوکی تقلبی، دیگر سایت نمی تواند اصلی یا کپی بودن کوکی را تشخیص دهد و هکر به راحتی وارد سایت می شود. از آن به بعد هکر از طریق اکانت کاربر هر کاری بخواهد می تواند انجام دهد.

در پایان برای آشنایی با اینترنت VDSL و اینترنت نسل پنجم می توانید کلیک نمایید.