از خواص مهم گیاه باریجه همین بس که استفاده از آن همراه با عسل سبب خرد شدن و از بین رفتن سنگ کلیه و مثانه می گردد. در این مطلب با سایر خواص گیاه باریجه بیشتر آشنا می شوید.
فواید و خواص گیاه باریجه
باریجه یکی از گیاهان علفی بزرگ پایا است که برگ های آن شبیه برگ چنار است. گل های گیاه زرد رنگ بوده و ساقه ای باریک و استوانه ای شکل دارد. از این گیاه صمغ رزینی خارج می شود که در حقیقت شیرابه ای می باشد که با نیش حشره از ساقه به بیرون تراوش می کند و در مجاورت هوا سفت شده و به رنگ قهوه ای، زرد مایل به سبز یا قرمز در می آید.
در این مطلب قصد داریم شما را با فواید و خواص گیاه باریجه آشنا نماییم. این گیاه به جهت سمزدایی بدن، درمان سنگ کلیه، رفع اسپاسم عضلانی و … مورد استفاده قرار می گیرد. پیش از پرداختن به خواص گیاه باریجه ابتدا مختصری به گیاهشناسی آن می پردازیم.
گیاهشناسی باریجه
گیاه باریجه با اسم علمی Ferula gummosa گیاهی خودرو و پایا می باشد که علفی چند ساله بوده و به خانواده چتریان تعلق دارد. این گیاه طبع خیلی گرمی دارد. ساقه ضخیم گیاه ارتفاع ۱-۲ متر رسیده و طول عمر باریجه به شرایط اکولوژیک منطقه رویشی بستگی دارد.
گل های آن همانطور که پیشتر اشاره شد زرد رنگ به صورت خوشه های مرکب متعدد است که به فرم دسته ای در قسمت بالای ساقه پدیدار می گردند. رشد گیاه به صورت روزت بوده و از سن ۵ سالگی به بعد با تولید ساقه گل دهنده به مرحله زایشی می رود. این گیاه در طول عمر خود فقط یک مرتبه به گل می نشیند و بذر می دهد و بعد از آن از بین می رود.
خاک مناسب کشت گیاه باریجه خاکی با عمق کافی ، نرم و قابل نفوذ می باشد. این گیاه در ارتفاعات ۴-۵ هزار متری با میزان بارندگی ۲۵۰-۴۰۰ میلیمتر رویش دارد و این ویژگی باریجه سبب شده تا این گیاه دارویی اکثرا در مناطق کوهستانی و ییلاقی کشور ما که بیشتر بارندگی آن به شکل برف است، می روید.
ضمنا می توانید گیاه باریجه را در مناطق کوهستانی مرکزی در شمال شرق ایران به وفور پیدا کنید. از سایر استان های رویشی این گیاه می توان به تهران و سمنان اشاره نمود.
اسامی دیگر گیاه باریجه
گیاه باریجه با اسامی دیگری همچون بالیجه، بالانیو، بارزد، قاضی، قاسنی، قاصنی، قنه، کما یا قَسنی و اصطلاحا مونه هم شناخته می شود. در زبان کردی این گیاه به اسم قسنی، در بختیاری باریجه، در اراکی و تفرشی، بالینو، و ساکنان کوه دنا به آن انگدون می گویند. همچنین در ادبیات کلاسیک ایران به اسم برزاد هم شناخته می شود.
روش مصرف باریجه
با توجه به این که این گیاه طبع خیلی گرمی دارد، بهتر است قبل از مصرف با پزشک مشورت نمایید و طبق دوز پیشنهادی آن را استفاده کنید. ولی میزان استفاده معمول باریجه در روز ۳ گرم است. اگر این گیاه همراه با عسل مصرف شود سبب خرد شدن و از بین رفتن سنگ کلیه و مثانه می گردد. همچنین به علت طبع گرمی که دارد می توان از ترکیب آن با عسل برای آسان تر کردن زایمان هم بهره برد. مصرف باریجه به تنهایی و با آب در بهبود سوزش مجاری ادراری و بهبود بواسیر تاثیر دارد.
موارد مصرف صمغ باریجه
صمغ گیاه باریجه در زبان انگلیسی به اسم گالیانوم شناخته می شود که از ساقه های باریجه تولید می شود. برای برداشتن این صمغ، باید برش کوچکی در یقه ریشه دقیقا پای ساقه ایجاد شود. این کار سبب می شود شیرابه یا رزین صمغ بیرون تراوش نموده و بعد از سفت شدن قابل بهره برداری باشد.
این صمغ در درمان اسهال، گاز یا نفخ شکم، سرفه، کم اشتهایی و اختلال تشنج یا صرع کاربرد دارد. همچنین احتمال کاهش تورم و التهاب را نیز به همراه داشته و برای مقابله با انواع خاصی از باکتری ها سودمند است. گاهی صمغ مذکور را روی پوست به طور مستقیم مالیده که به بهبود زخم ها کمک می کند.
شایان ذکر است از صمغ باریجه در غذاها و نوشیدنی ها و صنایع لوازم آرایشی به عنوان طعم دهنده استفاده می گردد. رایحه آن قوی خاکی، سبز یا چوبی است. در ضمن این صمغ به عنوان ضد عفونی کننده و داروی سینه و برونشیت نیز مورد استفاده واقع می شود.
خواص درمانی گیاه باریجه
گیاه باریجه فواید و خواص درمانی زیادی دارد که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می شود:
۱. ضد رماتسیم و آرتریت
این گیاه به عنوان یک محرک گردش خون و سمزدای خوب، می تواند با بهبود گردش خون در بدن، بخصوص در مفاصل، به بهبود آرتریت و رماتیسم کمک می نماید. در ضمن سبب حذف مواد سمی یا ناخواسته از بدن همچون آب اضافی، نمک و اسید اوریک ( از دلایل اصلی نقرس و آتریت) می گردد. می توانید روغن باریجه را روی محل درد مالش داده تا با ایجاد گرما سبب تسکین مفصل گردد.
۲. بهبود سنگ کلیه
این گیاه دارویی می تواند سبب خرد شدن و شکستن سنگ کلیه شود. جهت اطلاع از میزان مصرف عصاره باریجه برای درمان این موضوع باید با متخصص طب سنتی مشورت نمایید.
۳. ضد احتقان
روغن گیاه باریجه به عنوان ضد احتقان بسیار معروف است. در از بین بردن احتقان ناشی از برونشیت نیز تاثیر دارد. همچنین می تواند احتقان مجاری بینی، نای، حنجره، حلق و ریه را بهبود دهد. به این ترتیب تنفس را آسان تر نموده و به خواب راحت فردی که از سرماخوردگی، سرفه یا برونشیت رنج می برد، کمک می کند.
۴. ضد اسپاسم
باریجه در بهبود اسپاسم عضلانی نیز سودمند است. اسانس باریجه در تسکین گرفتگی یا کشیدگی عضلات ورزشکاران و بدن سازان بسیار مفید خواهد بود. همچنین عضلات و اعصاب آن را شل کرده تا اسپاسم را رفع کند. ضمنا برای رفع اسپاسم مجاری تنفسی، روده ها و اعصاب مفید می باشد.
۵. بهبود جوش و آکنه
یکی دیگر از خواص خوب گیاه باریجه این است که سبب سمزدایی بدن شده و روغن آن درمان خوبی برای بهبود جوش، آکنه و آبسه به شمار می رود. همچنین موجب تنظیم هورمون های خاصی در بدن شده که بر تولید سموم از غدد چربی تاثیر گذاشته و به رهایی از شر عارضه های پوستی مانند آکنه بسیار کمک می کند.
۶. شادابی پوست
اسانس باریجه خواص خوبی روی پوست داشته و سبب احیا پوست پیر می شود تا ظاهری جوان و شاداب پیدا کند. همچنین به نوعی سبب لیفتینگ پوست و رهایی از چین و چروک می گردد. در ضمن ترک های پوستی و ترک های چربی روی پوست نیز از طریق روغن باریجه کاهش پیدا می کند.
از این رو برای افرادی که می خواهند ترک های چربی شکم یا بعد از لیپوساکشن یا بعد از رژیم لاغری را از بین ببرند، بسیار مفید خواهد بود. همچنین پوست را صاف، درخشان و عاری از عفونت نگاه می دارد.
۷. بهبود زخم های سطحی
همانطور که پیشتر اشاره شد یکی از خواص خوب باریجه برای پوست، شادابی و جوانسازی آن است. عصاره باریجه که یک داروی گیاهی است دارای ویتامین ها و مواد معدنی ضروری پوست بوده و فرایند کلاژن سازی را با خاصیت آنتی اکسیدانی خود تحریک نموده که به این طریق به بهبود چین و چروک، شل شدگی و افتادگی پوست کمک شایانی می کند.
اما خاصیت خوب دیگری که دارد این است که می تواند به بهبود زخم های سطحی پوست هم کمک کند. از این رو برای رفع آثار و بازماندگی جای زخم و آسیب دیدگی پوستی روی بدن ، روغن یا عصاره این گیاه را استفاده کنید. همانطور که ذکر شد عصاره باریجه دارای قابلیت جوانسازی پوست بوده و در تولید سلول های سالم پوستی تاثیر زیادی دارد.
همچنین به پوست کمک می کند تا قرمزی، چروکیدگی و هر نوع تغییر ظاهری اش از جمله آسیب هایی مانند زخم، جوش یا سایر اختلالات پوستی درمان گردد. برای برخورداری از این خواص درمانی گیاه باریجه کافی است چند هفته روزی دوبار عصاره باریجه را به محل مورد نظر قرار داده و ماساژ دهید.
۸. سمزدایی بدن
سم زدایی یکی دیگر از خواص گیاه باریجه برای بدن می باشد. این گیاه حاوی ترکیباتی است که به فرایند سمزدایی بدن کمک کرده و اندام هایی مانند کبد و کلیه را پاک سازی می کند. باریجه نه فقط به پاکسازی خون کمک نموده بلکه با تحریک ترشح هورمون های خاصی در بهبود و پیشگیری از ایجاد برخی آسیب های پوستی که به دلیل عفونت پوستی ایجاد شده اند، نقش ایفا می کند.
۹. ضد انگل و دافع حشرات
قابل ذکر است روغن گیاه باریجه در دور کردن انگل ها از بدن انسان و حشرات موذی مانند شپش، ساس، کنه، پشه و … بسیار موثر می باشد. در صورتی که به آب حمام یا شامپو اضافه کنید می تواند فرد را از مشکل شپش سر نجات دهد. برای این کار کمی از روغن باریجه را بعد از آبکشی موها به مدت ۵ دقیقه ای روی موها مالش داده بعد شستشو دهید.
همچنین بوی اسانس باریجه می تواند حشرات را دور نگاه دارد. استفاده این گیاه در چوب بخور یا اسپری های خوشبو کننده اتاق یا بخارسازها می تواند مگس، پشه ، مورچه و دیگر حشرات را دور سازد ولی بر روی سوسک تاثیر زیادی ندارد.
۱۰. تسکین اعصاب
اسانس گیاه باریجه به همراه روغن گل رز، لیمو، میوه انگور یا پرتقال رایحه ای تولید می کند که سبب تسکین اعصاب می شود. اختلالات روانی تنی، استرس و حملات پانیک به طور موثر به کمک روغن این گیاه که با روغن های یاس، نیلوفر آبی، کندر، هل ترکیب شده باشد، مدیریت خواهد شد.
۱۱. بهبود گردش خون
از فواید و خاصیت های فوق العاده دیگر گیاه دارویی باریجه این است که سبب بهبود گردش خون می شود. ترکیبات موجود در این گیاه سبب تقویت فعالیت عروق شده که این کار تسریع و نظم بهتر و بیشتر گردش خون را موجب می شود. توسط باریجه می توان بیشتر بیماری های مربوط با اختلالات و ضعف گردش خون را درمان نمود.
۱۲. تسکین درد رحم
می توان گفت یکی از مهمترین خواص باریجه مربوط به اثرگذاری آن در بیماری های رحم می باشد. این گیاه قوی ترین دارو برای رحم شناخته می شود. از روغن باریجه برای بهبود بیماری های رحم می توان استفاده نمود. همچنین ضماد آن برای تسکین درد رحم سودمند است.
از دیگر خواص این گیاه دارویی شگفت انگیز می توان به ملین بودن، رفع نفخ، محلل گازهای روده و معده، قاعده آور بودن، و بهبود دندان درد اشاره نمود.
موارد احتیاط مصرف باریجه
توجه داشته باشید که پیش از خود درمانی بثورات یا زخم های جدی پوست ابتدا برای تشخیص به پزشک مراجعه نمایید. در ضمن قابل از مصرف باریجه با پزشک یا داروساز مشورت داشته باشید. بخصوص در بارداری، شیردهی یا در حال مصرف دارو هستید حتما با تجویز پزشک این کار صورت گیرد.
همچنین برخی از محصولات باریجه ممکن است نیاز به رقیق شدن با روغن حامل باشد. از این رو دو روز پیش از استفاده کمی از روغن باریجه را به آرنج مالیده و یک الی دو روز صبر کنید. اگر واکنشی ایجاد شد، سریعا مصرف آن را قطع نمایید. و در غیر این صورت طبق دستورالعمل بسته پیش روید. ضمنا قبل از مصرف باریجه به عنوان یک مکمل غذایی یا استفاده آن روی پوست آسیب دیده با پزشک مشورت نمایید.
شایان ذکر است از آنجا که باریجه طبع بسیار گرمی دارد مصرف آن ممکن است در برخی افراد سبب بروز علائم و نشانه های گرمی گردد. افراد مبتلا به بیماری های عروقی و قلبی یا فشار خون باید پیش از مصرف با پزشک مشورت داشته باشند زیرا این گیاه دارویی ممکن است سبب اختلال در گردش خون شود.
همانطور که اشاره شد باریجه در دوران بارداری و برای مادران شیرده ممنوعیت مصرف دارد چرا که به خودی خود سبب ایجاد تغییرات هورمونی در بدن می شود. در مصرف موضعی باریجه نیز باید عصاره آن با یک ماده دیگر مانند روغن نارگیل یا روغن زیتون ترکیب شده و پیش از این که به طور کامل روی موضع استفاده شود حتما تست شود تا در صورت بروز حساسیت مانند خارش یا التهاب و قرمزی از مصرف آن خودداری کنید.
در ضمن برای مصرف خوراکی این گیاه دارویی ابتدا به میزان کمی استفاده شود بعد دوز آن را افزایش دهید. ناگفته نماند باریجه برای مواردی مانند، بیماری های مربوط به مغز (مانند صرع) و طحال مضر است.
از این که تا پایان این مطلب با آرگا همراه بودید از شما سپاسگزاریم و امیدواریم از مطالب ارائه شده نهایت استفاده را برده باشید. همچنین پیشنهاد می شود در صورت علاقمندی برای آشنایی با خواص گیاهان دارویی دیگر مانند گیاه سوسنبر، پونه کوهی و گیاه نعناع فلفلی روی لینک های مزبور کلیک کنید.
منبع : آرگا
