به طور کلی حیوان خارپشت از دسته پستانداران ایرانی است که بدنی نسبتا گرد دارد و سطحی آن پوشیده از خار های انبوه، بلند و تیز خواهد بود ولی در زیر بدن شان موهای نرمی دارند. این حیوانات در پهلو های خود ماهیچه هایی دارند که به آن ها این قابلیت را می دهد تا در هنگام خطر و یا خواب زمستانی به شکل گلوله یا از خار خارج شود و از خود محافظت نماید.
آشنایی با حیوان خارپشت
بهتر است بدانید در واقع خارپشت که با نام لاتین Hedgehog شناخته می شود پستانداری کوچک با بدنی پوشیده از خار است که در ناحیه سطحی شکم خود فاقد خار می باشد و محل طبیعی زندگی آن مناطقی از آفریقا، آسیا و اروپا خواهد بود. این حیوان بر اساس طول گوش، ریخت شناس جمجمه و شکل و ساختار خارهایشان دسته بندی می شوند.
امروزه گونه های مختلفی از از این حیوان یافت شده که شامل گونه های الجزایری، آفریقایی، اروپایی، پرونر، گوش بلند یا مصری، اتیوبی یا خارپشت صحرایی خواهد بود. دو گونه از معمول ترین گونه های این حیوان مانند خارپشت آفریقایی و خارپشت اروپایی به عنوان حیوان خانگی نگهداری می شوند. خارپشت آفریقایی مرکزی همچنین با نام شکم سفید، چهار انگشتی یا گونه بومی آفریقا نیز شناخته شده و رایج ترین گونه پت در آمریکا خواهد بود.
همچنین یکی دیگر از گونه ها این حیوان، خارپشت ایرانی یا برانت است که جثه گردی داشته و گوش های مثلثی و بسیار بزرگی خواهد داشت. خار های این حیوان به رنگ های سیاه و زرد هستند که معمولا قسمت های انتهایی آن ها سیاه خواهد بود و به همین خاطر در کل سیاه دیده می شود.
ساختار و آناتومی حیوان خارپشت:
توجه داشته باشید خار های خارپشت که روی سر تا پشت آن کشیده است بازدارنده حیوانات درنده خواهد بود. همچنین دومین مکانیسم دفاعی توانایی تبدیل به یک توپ متراکم شدن است تا از قسمت های پایینی شکم، پاها و حتی صورتش دفاع کند.
این ناحیه ها معمولا با موهای سفید نرم پوشیده شده اند و بیشتر خارپشت ها ۵ انگشت دارند اگرچه گونه بومی آفریقا تنها انگشت روی پاهای عقبش دارد و با نام خارپشت ۴ انگشتی نیز شناخته خواهد شد. به طور کلی خارپشت ها اغلب پاهای قوی و محکمی دارند اما فاقد دم خواهند بود. یکی از ویژگی های غیر معمول این حیوان اتصال قسمت پایینی استخوان های زند زیرین و زیرین آن ها است.
در واقع خار پشت بالغ آفریقایی تقریبا ۵ تا ۸ اینچ است در حالی که خارپشت اروپایی بین ۱۲ تا ۱۴ اینچ طول خواهد شد. همچنین که این حیوان حس بویایی بسیار تکامل یافته ای دارد. ماده های این حیوان معمولا در ۲ تا ۶ ماهگی و نرها نیز در ۶ تا ۸ ماهگی بالغ خواهند شد.
خصوصیات رفتاری:
به صراحت می توان گفت که خارپشت ها حیواناتی منزوی هستند و اغلب به تنهایی زندگی می کنند. این حیوان بسیار به خوابیدن علاقه دارد و قادر است تا ۱۸ ساعت در طول روز بخوابد. خارپشت ها اغلب شبانه کار می کنند و کل روز را به استراحت کردن می پردازند.
در طول شب خارپشت ها به دنبال غذای می گردند. از آنجایی که خارپشت ها حس بینایی ضعیفی دارند اغلب از حس بویایی و شنوایی خود برای شکار استفاده خواهند کرد. توجه داشته باشید زمانی که شرایط آب و هوایی محل زندگی جوجه تیغی ها به هم می ریزد و بسیار نامساعد خواهد شد این پستاندار در محلی امن استراحت می کند تا شرایط به حالت طبیعی خود برگردد.
وقتی که خارپشت ها احساس خطر می کنند کاملا جمع می شوند به گونه ای که کل سطح بدن شان را تیغ فرا بگیرد و از این طریق جانور از دست شکارچی در امان خواهد ماند. زمانی که خارپشت ها به صورت یک توپ جمع می شوند بایستی در مکان خود ثابت بمانند زیرا قادر به قل خوردن نیستند.
تغذیه حیوان خارپشت:
جالب است بدانید که خارپشت ها همه چیز خوارند و اغلب از حشرات و سایر مهرگان و مهره داران کوچک از جمله موش، جوجه پرندگان، مارمولک، مار، لاشه حیوانات و همچنین میوه ها تغذیه خواهند کرد. حتی در مناطقی از ترکمن صحرا تعدادی خارپشت در حال خوردن هندوانه مشاهده شدند.
خارپشت ها معمولا برای شکار مار به آرامی به آن نزدیک می شود و به صورت ناگهانی به آن هجوم خواهند برد. این حیوان با خار های سیخ شده مار را به زمین فشار می دهد و با دندان هایش مهره های پشت مار را می شکند و در نهایت شروع به خوردن آن خواهد کرد. اگر خارپشت در فضای خانه یا اسارت باشد از غذاهای انسان مانند شیر و تخم مرغ خام تغذیه خواهد کرد.
تولید مثل:
بهتر است بدانید که خارپشت ها در واقع سالی یک مرتبه تولید مثل می کنند و در هر نوبت بین ۴ تا ۷ فرزند را به دنیا خواهند آورد. وزن نوزادان این حیوان هنگام تولد بین ۳ تا ۲۵ بوده و به صورت معمول خارپشت ماده وظیفه محافظت و نگهداری از فرزندان را بر عهده خواهد داشت. در حالی که خارپشت نر سعی در خوردن بچه ها دارد. گاهی اوقات زمانی که شرایط بسیار بحرانی می شود خارپشت مادر تبدیل به یک شکارچی شده و فرزندانش را می خورد.
تقریبا پس از گذشت سه تا هفت هفته بچه های خارپشت به حال خود رها می شوند و مستقل خواهند شد. خارپشت ها به طور میانگین تقریبا سه تا هشت سال در دل حیات وحش عمر خواهند کرد.
زیستگاه اصلی:
بر اساس گزارشات انجام شده خارپشت ها در اروپا، آسیا، آفریقا و نیوزلند زندگی می کنند. این پستانداران در نقاط وسیعی از جهان زندگی می کنند و تقریبا قادرند تا با هر جو آب و هوایی به راحتی کنار بیایند. از مناطق خشک و کویری گرفته تا جنگل های بارانی، خارپشت ها بسته به گونه شان تقریبا در هر نقطه ای یافت خواهند شد.
خارپشت ها معمولا لانه شان را خودشان می سازند و این لانه معمولا می تواند در دل خاک کنده شود و یا اینکه با شاخ و برگ درختان بر روی سطح زمین ساخته شود. در برخی موارد نیز ممکن است این حیوان در لانه های متروکه سایر حیوانات نیز زندگی کنند.
وضعیت فعلی خارپشت ها:
به صراحت می توان گفت که دشمن طبیعی خارپشت ها معمولا جغد و سایر پرندگان شکاری و گاهی اوقات نیز سمور، رودک و روباه ها خواهند بود. هر ساله تعداد زیادی از این حیوان در اثر تصادف با اتومبیل از بین می روند. البته که امروزه به خاطر شب گرد بودن، استفاده از انواع غذاهای گیاهی و حیوانی، مقاوم در برابر سموم و همچنین داشتن خواب زمستانی در حال حاضر خطری جدی نسل این حیوان را تهدید نخواهد کرد.
همچنین در ادامه نیز پیشنهاد می شود که با کلیک بر روی لینک های مقابل با حیوان پلاتیپوس و همچنین خصوصیات حیوان ولورین نیز آشنا شوید.
منبع : آرگا