فتودینامیک تراپی و مراحل انجام آن

یکی از روش ها و تکنیک های جدیدی که امروزه برای درمان سرطان مورد استفاده قرار می گیرد روش فتودینامیک می باشد که در آن از یک منبع نور به منظور نابودی سلول های غیر طبیعی و سرطانی بهره گرفته می شود. این روش با توجه به این که عوارض کمتری داشته و درصد موفقیت بیشتری دارد نسبت به دیگر روش ها مناسب تر می باشد. در همین زمینه سعی داریم در این مطلب به جهت آگاهی شما عزیزان به بررسی کاربردهای فتودینامیک تراپی و مزایا و معایب آن بپردازیم.

آشنایی با روش درمانی فتودینامیک تراپی

به طور کلی می توان گفت این نوع روند درمانی که نو ظهور بوده برای درمان سرطان از قبیل سرطان پوست کاربرد داشته و در آن از داروهای حساس به نور استفاده می گردد. دو عامل مهمی که در روش فتودینامیک تراپی مورد استفاده قرار می گیرد دارو و منبع نور بوده که کاملا بدون ضرر هستند و کمترین عوارض جانبی را به همراه دارد.

این نوع روش درمانی با نام های فتوتراپی یا فتوشیمی درمانی نیز شناخته می شود. هدف اصلی از انجام این شیوه درمانی تخریب و نابودی بخشی از بافت هدف می باشد. اصول فتودینامیک بر مبنای تحریک کردن یک نوع ترکیب حساسگر نوری غیر سمی توسط نور بدون ضرر برای ایجاد گونه های فعال اکسیژن می باشد که سلول ها را نابود می کند.

زمانی که دارو در برابر نور قرار گرفته می شود فعال شده و عکس العملی نشان می دهد که به سلول های غیرعادی صدمه می رسانند. این روش درمانی فرصت می دهد تا بافت های غیرمعمول کوچک یا همان مناطق سرطانی بدون احتیاج به عمل جراحی درمان گردند. متناسب با قسمتی از بدن که مورد درمان قرار گرفته می شود این داروها می تواند از راه تزریق وریدی یا به شکل موضعی به بدن ورود پیدا کند.

پس از گذشت مدت زمان تعیین شده دارو به وسیله سلول های سرطانی جذب می گردد. نور باعث می شود تا دارو با اکسیژن واکنش برقرار کند و ترکیب شیمیایی به وجود می آید که توانایی نابودی سلول های سرطانی را دارد. این روش درمانی می تواند با از بین بردن رگ های خونی که تغذیه سلول های سرطانی را بر عهده دارند و یا با هشدار به دستگاه ایمنی به دلیل حمله به سلول سرطانی تاثیر خود را بگذارد.

نحوه انجام این روش درمانی

این نوع درمان در سه مرحله انجام می گیرد که در ادامه به شرح آن ها پرداخته ایم.

مرحله اول :

در آغاز بایستی به مطب پزشک مراجعه نمایید تا داروی حساس به نور در اختیارتان قرار داده شود. بعد از آن پزشک موردنظر محل نیاز به درمان را تعیین می کند.

مرحله دوم :

نور لیزر یا نور غیر لیزر به طور مستقیم به محل تحت درمان تابیده می شود. درمان به طور معمول بین ۱۰ الی ۴۵ دقیقه به طول می انجامد. محل تحت درمان با استفاده از پانسمان پوشیده شده است. متناسب با نوع ضایعه ایجاد شده ترکیب شیمیایی حساس به نور استفاده می گردد. امکان دارد به یک نوبت دوم درمان احتیاج باشد که ۷ الی ۱۰ روز بعد دوباره انجام می گیرد.

مرحله سوم :

در منطقه ای که مورد درمان قرار گرفته می شود امکان به وجود آمدن حالت آفتاب سوختگی وجود دارد که به طور معمول در طول ۴ الی ۸ هفته التیام پیدا می کند.

موارد مورد استفاده این نوع درمان

از فتودینامیک تراپی می توان به منظور درمان سلول های غیر طبیعی در بخش هایی از بدن همچون چشم، ریه ها، پوست، مری و دهان استفاده کرد. از جمله بیماری هایی که با استفاده از این روش درمان می شوند می توان به بیماری بوون، مری بارت، کراتوزهای اکتینیک، دژنراسیون ماکولا و کارسینوم سلول بازال اشاره کرد.

این روش همینطور می تواند برای درمان و بهبودی بعضی از بیماری های غیر سرطانی نیز همچون آکنه، ورم و التهاب مخاط معده، عفونت های سیستم ادراری ایجاد شده توسط باکتری اشرشیا کلی، زگیل، سینوزیت مزمن و حاد، عفونت های قرنیه، مشکلات و بیماری های لثه و دهان مورد استفاده قرار گیرد.

فواید و مزایا

• این روش درمانی عوارض جانبی طولانی مدت ندارد.
• این شیوه به نسبت دیگر روش های درمان سرطان هزینه بسیار کمی دارد.
• فتودینامیک در قیاس با عمل جراحی حالت تهاجمی کمتری دارد.
• این روش درمانی موجب به وجود آمدن محل زخم و اسکار در بدن نمی گردد.
• این شیوه در دوره زمانی کوتاهی انجام می گیرد و به طور معمول به شکل سرپایی اجرا می گردد.
• فتودینامیک می تواند دفعات زیادی در یک منطقه تکرار گردد ولی در پرتو درمانی به این صورت نمی باشد.
• این روش درمانی می تواند به شکل دقیقی و بدون خطا سلول های سرطانی را مورد هدف قرار دهد.

معایب و عوارض جانبی

این روش درمانی خطرات و مضراتی را نیز به همراه دارد که در ادامه به شرح آن ها پرداخته ایم.

واکنش های حساس به نور :

شایع ترین عارضه این روش درمانی واکنش به نورهای شدید و نور آفتاب می باشد. این عکس العمل های ناشی از نور می تواند در منطقه ای که دارو مورد استفاده قرار می گیرد بر روی پوست پدیدار گردد. آن ها اغلب التهاب و قرمزی و حس سوزش را به همراه دارند. پس از گذشت مدت زمانی بعد از درمان بایستی مواظب باشید که محل های تحت درمان صورت و پوست سر را در برابر نور قرار ندهید. از نور مستقیم و شدید دوری نمایید. تا جایی که امکان دارد از خانه بیرون نروید. به منظور ممانعت از تابیدن نور خورشید در بیرون از منزل از لباس محافظت کننده و کلاه های لبه دار استفاده نمایید. ضد آفتاب ها از پوست در مقابل واکنش های حساس به نور مراقبت نمی کنند.

عوض شدن رنگ پوست :

متناسب با نوع و منطقه درمان پوست التیام یافته امکان دارد ملتهب و قرمز شود و برای مدت زمانی دچار تورم گردد. با بعضی از درمان ها امکان دارد تاول به وجود آید. این عارضه امکان دارد ساعات زیادی یا حتی چند روز بعد از درمان به طول انجامد. همینطور امکان دارد در پوست حس سوزش به وجود آید یا پس از درمان حس خارش ایجاد گردد و یا پوست دچار تغییر رنگ شود.

به وجود آمدن تورم و درد :

ورم ایجاد شده در محل تحت درمان می تواند سبب ایجاد درد و مشکلاتی در کارکرد درست اندام ها و بافت ها گردد.

ایجاد تغییر در دستگاه ایمنی بدن :

برخی مواقع درمان های PDT می توانند موجب به وجود آمدن تغییر در دستگاه ایمنی بدن گردد. برخی اوقات امکان دارد سیستم ایمنی بدن برای مدت زمانی تضعیف گردد. در گونه های خیلی نادر این نوع درمان می تواند موجب سرطان پوست در ناحیه ای شود که درمان صورت گرفته است. بعضی از کارشناسان اعتقاد دارند در صورتی که دستگاه ایمنی بدن به وسیله این روش تضعیف گردد این اتفاق رخ می دهد.

در این مطلب نحوه عملکرد و مزایا و معایب روش درمانی فتودینامیک تراپی را شرح دادیم که امیدواریم مورد توجه و پسندتان قرار گرفته باشد و نهایت استفاده را از آن برده باشید. جهت آشنایی با هایتون تراپی و آب درمانی می توانید کلیک نمایید.

منبع : آرگا