آشنایی با پدیده بارش شهابی برساوشی و جوزایی

به طور کلی بارش شهابی رویدادی علمی است که بارها در طول سال رخ خواهد داد. در واقع این پدیده در چرخش زمین به دور خورشید و در اثر برخورد توده های فضایی با جو زمین اتفاق می افتد که برای بسیاری از افراد علاقه مند به علم نجوم بسیار جذاب خواهد بود.

آشنایی با بارش شهابی

بهتر است بدانید که باران شهاب سنگ در واقع یک پیش آمد آسمانی در آسمان شب خواهد بود که اغلب در هنگام عبور سیاره زمین در پیمودن مسیر مدار خود از میان توده ای از ذرات در فضا که شهاب واره خوانده می شود رخ خواهد داد. در روند بروز این حادثه تعداد زیادی شهاب واره در جو زمین سوخته می شوند که هر باران شهاب سنگ در ناحیه مشخصی از آسمان رخ داده و عمدتا آن را به عنوان کانون باران شهاب سنگ می شناسند.

با وجود اینکه جهت حرکت شهاب کاملا متفاوت است اما امتداد مسیر تمامی آن ها به کانون باران شهاب سنگ روی داد منتهی خواهد شد. به خاطر دورنمای سه بعدی چنین به نظر می آید که تمام شهاب هایی که از یک راستا می آیند از یک نقطه گسیل خواهند شد. از انواع بارشهای شهابی می توان به برساوشی ها در ماه اوت و جوزائی ها در دسامبر اشاره کرد که این نام گذاری بر اساس نام برساوش صورت گرفته و آسمان و زمین در آن سال در حوالی صورت فلکی این رویداد را در بخشی از زمین آشکار خواهد کرد.

البته به نظر می آید که نقطه گسیل در آنجا قرار گرفته و به صورت میانگین در هر ساعت می تواند چندین شهاب پراکنده را مشاهده کرد. به طور کلی در اثر یک باران شهاب سنگ شدید حتی تا چندین شهاب در دقیقه قابل رویت خواهد بود هر چند که نرخ عادی چند شهاب در ساعت است.

بارش برساووشی:

به صراحت می توان گفت که باران شهاب سنگ برساوشی در واقع حاصل سوختن ذرات باقی مانده ستاره دنباله دار به نام سویفت_تاتل در برخورد با جو زمین خواهد بود که وقتی به مسیر این شهاب ها نگاه کنید متوجه خواهید شد که تمام آن ها به منطق مشترکی در آسمان می رسند و عموما آن را به عنوان کانون بارش نام گذاری خواهند کرد.

از آنجایی که کانون این باران صورت فلکی برساوش است نام آن نیز به باران شهاب سنگ برساوشی شهرت یافته است. توجه داشته باشید این پدیده که از ۲۷ تیر تا سوم شهریور ادامه دارد در نیمه شب ۲۱ و ۲۲ مرداد به اوج خود می رسد و با حضور در مناطق مناسب می توانید حدود ۶۰ تا ۷۰ شهاب را در هر ساعت مشاهده نمایید.

بارش جوزایی:

به طور کلی بر خلاف سایر بارشهای شهابی که منشا آن ها از بقایای ستاره های دنباله دار است منشا بارش جوزایی از یک سیارک خواهد بود که به نظر برخی از اخترشناسان نوعی جرم به نام دنباله دار خاموش است. توجه داشه باشید که تاکنون چگونگی تولید شهاب ها توسط سیارک ها کشف نشده اما به نظر می آید که کانون این باران شهاب سنگ به صورت فلکی جوزا است و علت نام گذاری آن نیز به همین خاطر خواهد بود.

معمولا باران شهاب سنگ جوزایی در حدود ۱۶ آذر آغاز می شود و در روز ۲۳ ماه آذر به اوج خود خواهد رسید و در ۲۷ آذر نیز پایان خواهد یافت. ZHR این بارش تقریبا ۱۰۰ است یعنی اگر در منطقه مناسب رصد باشید شانس تماشای ۱۰۰ شهاب در هر ساعت را خواهید داشت.

مکان های مناسب برای دیدن باران شهاب سنگ:

نکته مهمی که برای دیدن باران شهاب سنگ نباید از آن غفلت کنید این است که شرایط لازم و مناسب برای مشاهده بهتر از آسمان فراهم باشد که اغلب به عنوان آلودگی نوری مطرح خواهد شد. به همین خاطر بهتر است تا حدالامکان از شهرها و منابع نوری فاصله بگیرید تا بتوانید دید بهتری نسبت به آسمان داشته باشید. از مناطقی که در ادامه بیان کرده ایم می توانید برای دیدن بارشهای شهابی استفاده نمایید:

• مناطق کوهستانی و مرتفع:

در این مناطق قطعا آسمانی تمیزتر را مشاهده خواهید کرد اما مهم است بدانید کدام بخش آسمان را می خواهید رصد کنید و بر آن اساس دید خوبی داشته باشید و همچنین موانع دید در مناطق کوهستانی جلوی دیدتان را نگیرند. معمولا قرار گرفتن در مرتفع ترین نقطه مکان باعث می شود تا مشکل مانع جلوی دید را نداشته باشید.

• مناطق دشتی و کویری:

این مناطق نیز به خاطر مسطح بودن انتخاب خوبی هستند اما در مناطق کویری غبار وجود دارد و این مسئله باعث بروز نوعی فیلتر در دید افراد از آسمان و روشنایی ستاره ها می شود. به همین خاطر اگر برای مشاهده بارشها مناطق دشتی و کویری را انتخاب کردید توصیه می شود که پیش از حرکت حتما غبار هوا و سرعت باد را از هواشناسی مورد بررسی قرار دهید.

وسایل مورد نیاز برای رصد بارش ها:

اگر برای دیدن بارشها قصد سفر به مناطق کویری را دارید، لباس گرم را فراموش نکنید. از آنجایی که باران شهاب سنگ برساووشی در فصل تابستان رخ می دهد تنها یک لباس اضافه برای سرمای احتمالی شب کویر کافی خواهد بود اما باران شهاب سنگ جوزایی در سردترین روز های فصل پاییز رخ خواهد داد به گونه ای که هوای کویر در این زمین بسیار سرد و پرسوز است پس حتما از لباس های گرم و مناسب استفاده نمایید.

برای مشاهده بارش بدون داشتن دوربین می توانید تقریبا ۱۰ الی ۱۵ دقیقه به آسمان تاریک خیره شوید که پس از عادت کردن چشم ها به تاریکی، شهابها را یکی یکی قادر به تشخیص خواهید بود.

توصیه می شود که برای پیاده روی شبانه در کویر حتما از کفش مناسب استفاده نمایید تا از گزش حشرات و خزندگان در امان باشید. در واقع در سفر های گروهی ابزار و وسایل پیشرفته ای مانند دوربین ها حرفه ای در اختیار راهنما و کارشناسان گروه قرار می گیرد که امکان استفاده از آن برای سایر همراهان نیز وجود خواهد داشت.

بهتر است برای تماشای آسمان در کویر حتما یک زیرانداز کوچک داشته باشید و همچنین دوربین و عینک مناسب نیز به رصد بهتر بارش ها کمک شایانی خواهد کرد. با این حال اگر این وسایل را در اختیار ندارید حتما یک ورقه طلق قرمز رنگ تهیه کنید و به هیچ عنوان از چراغ قوه با نور سفید استفاده نکنید. نور قرمز معمولا به خاطر طول موج کوتاه اثر آلودگی های نوری محیط را خنثی خواهد کرد.

منبع : آرگا