به طور کلی سبک نقاشی باروک را می توان به جرات اوج هنر هلند و ایستادن این کشور بر قله های هنر دانست که از قرن ۱۶ میلادی آغازشده و دو استاد بزرگ نقاشی هلندی که رامبرانت و یوهانس ورمیز هستند در این دوران شاهکارهای هلندی زیادی خلق کرده اند و جالب است بدانید که کلمه باروک از کلمه باروکو که در زبان ایتالیایی به معنی مروارید صیغل نشده است، گرفته شده است.
آشنایی با نقاشی سبک باروک
بهتر است بدانید که باروک روشی در هنر های معماری، نقاشی، مجسمه سازی و موسیقی است که از اواخر سده ۱۶ میلادی در ایتالیا آغاز شد و تا اواخر سده ۱۸ میلادی در قاره اروپا رواج داشته و به تدریج در آمریکای مرکزی و جنوبی مورد توجه قرار گرفته است. در واقع این سبک نقاشی در طی قرون هفدهم و هجدهم موفق شد تا در اروپا حکمرانی نماید و تاثیر عمیقی در معماری، نقاشی، مجسمه سازی و حتی شهرسازی بگذارد. توجه داشته باشید که در این سبک خاص که با واکنش های متفاوتی هم مواجه شد ایجاد کشش و جاذبه در زمینه های عقلانی و عاطفی بیش از هر زمان مورد توجه قرار گرفت و در عین حال به عناصری مانند فضاسازی و نورپردازی نیز توجه داده شد. بر اساس گفته بسیاری از دانشمندان این سبک بیش از هر جا در کشور ایتالیا و شهر رم پرورش یافته و به تدریج تحت تاثیر عمیق کانولیک ها قرار گرفته است. در کنار این ها به کشور هایی مانند اسپانیا، فرانسه، اتریش و هلند نیز راه یافته و تحول عظیمی ایجاد نموده است و به همین خاطر سبک نقاشی باروک را می توان متولد ایتالیا و نمودی از آراء و اندیشه های حاکم بر آن دیار دانست. جالب است بدانید که در آن دوران سبک باروک تحت تاثیر دو موج یعنی دربار سلطنتی و کلیسا و دیگر طبقه متوسط مردم شدت گرفت. البته نوع دوم باروک که بیشتر جنبه رئال داشت و منعکس کننده زندگی روزمره مردم عادی بود اما نوع اول باروک تنها به تصویر سازی از شکوه و عظمت اشرافیت می اندیشید به گونه ای که کاخ ورسای را می توان بهترین نمونه باروک سلطنتی دانست.
توجه داشته باشید که در معماری سبک باروک دو ایده بیش از همه مدنظر بوده است که یکی از آن ها خلق فضاهای مناسب برای زندگی و دیگری ایجاد مکان های کوچکی برای تفکر و اندیشه بود که به همین خاطر در قرن هفدهم شاهد پدید آمدن کلیساهای بسیار باشکوه و بزرگ بودیم. با این اوصاف کلیساهای مذکور می توانستند عمده ترین هدف سبک باروک را تامین نمایند و در این دوران کلیساها به شکل مستطیل شکل با دهلیزها و دالان های مشترک و حیاط های مرکزی تبدیل تبدیل شدند. بسیاری از معماران سبک باروک سعی داشتند تا یکپارچگی و وحدت کامل را در مکان های این چنینی نشان دهند و به همین خاطر در این روند سعی کردند تا سازه ها به صورت مجزا در کنار هم قرار بگیرند و یک کل مشترک را به وجود بیاورند.
همچنین در این دوران مجسمه سازی تحت تاثیر سه طبقه بود و در این وادی دیگر خبری از طبقه متوسط نبود. کلیساهای کاتولیک یکی از عوامل اصلی پدید آمدن سبک باروک در مجسمه سازی بودند و جدای از این ها خاندان مرفه و سلطنتی نیز تاثیرگذار بودند. تمامی گروه های یاد شده سعی داشتند تا از این طریق مقام و منزلت خود را ارتقا ببخشند. جالب است بدانید که در مجسمه های خلق شده عناصری مانند شجاعت، مبارزه به غرور، ارتباط با خداوند و سختی کشیدن نیز یافت می شد. به تدریج گروه های مختلف با پدید آمدن مجمسه های غول پیکر قصد داشتند عموم مردم را به سمت خود بکشانند تا از آن طریق به قدرت، ثروت و مقام بیشتر دست بیابند. به طور کلی از مجسمه های معروفی که در آن دوران خلق شدند می توان به کلادیوکوئلو در ستایش مراسم عشای ربانی و پیترپل روبنس پیروزی حقیقت اشاره داشت.
توجه داشته باشید که در عهد باروک نقاشی نیز بیشتر از سایر هنرهای یاد شده گسترش پیدا کرد و توانست تا در صدر قرار بگیرد. در واقع نقاشی ها در قرن هفدهم نه تنها بوم ها را به صورت کامل پوشاند بلکه بر روی دیوار ها، سقف ها، گنبد کاخ ها و کلیساها نیز قرار گرفت. بسیاری از نقاشان معروف آن زمان درصدد بودند تا اهداف کلیسا را به خوبی تامین کنند و به همین خاطر سعی داشتند تا تصاویری را خلق کنند که به نوعی باورهای کلیسا را نشان دهند و بر آن ها تاکید ورزند. می توانید در بسیاری از نقاشی های دیواری شکوه و جلال قدرتمندان را مشاهده نمایید و همچنین در برخی از آثار تنها به جنبه های تزئینی توجه شده است که از میان اینگونه آثار تنها بخشی به تصاویر اسطوره ها اختصاص دارد و اغلب تصاویر کشیده شده در آن دوران اماکن عمومی، تالارها و حتی خانه های مردم را در بر می گیرد. نقاشان آن زمان جدا از کشیدن تصاویر جمعی گاهی به پرتره نیز تمایل نشان می دادند. این تصاویر نیز به گونه و شیوه های متفاوتی توانسته بود تا قدرت و اعتبار افراد ویژه را به خوبی نشان دهد. در واقع پرتره های خانوادگی نقش قابل توجهی از آثار پرتره نقاشان قرن هفدهم را تشکیل می دهد. جالب است بدانید که تنوع سبک ها عامل اصلی جذابیت در سبک نقاشی باروک است به گونه ای که سبک های رئالیسم، ناتورالیسم و سمبولیسم در یک فضا به کار گرفته می شوند و در نهایت سبکی به نام باروک پدید می آید.
به طور کلی از دیگر ویژگی های هنری سبک باروک می توان توجه به نهاد های دنیوی، غیر دینی و حفظ تعادل و وحدت آفرینی میان عناصر گوناگون و متعدد را نام برد به گونه ای که تعادل از طریق هماهنگی اجزا در تابعیت از کل حاصل می شود. در واقع رنسانس ادبی و هنری حدود ۲۰۰ سال پیش از رنسانس صنعتی و فلسفه عصر مردم شکل گرفت یعنی پیش از آن که دگرگونی های علمی و فلسفی به وجود بیاید و دانشمندانی مانند رنه دکارت و فرانسیس بیکن پا به عرضه بگذارند و اندیشه هایی مانند سوبژکتیویستی و راسیونالیستی دکارت و روش شناسی علمی در جهان تحقق پیدا کند در عرضه هنر تحولات ژرف هنری شکل گرفت و به همین خاطر رنسانس آغازین و رنسانس پیشرفته در عرصه هنر در مقابل یکدیگر قرار گرفتند.
همچنین در ادامه پیشنهاد می شود که با کلیک بر روی لینک های مقابل با مطالب نقاشی رئال و همچنین نقاشی کوبیسم نیز آشنا شوید.
منبع : آرگا
