ترخینه بیشتر در فصل زمستان در اکثر روستاهای مرکزی ایران به خصوص در استان های کرمانشاه و لرستان تهیه می شود. اما این غذای محلی اصالتا مربوط به شهر گلپایگان است. ترخینه به شکل آش یا سوپ بیشتر در روزهای سرد پخته می‌شود، ترخینه به دلیل دارا بودن حجم زیادی از آنتی بیوتیک های طبیعی و ویتامین های مورد نیاز بدن برای درمان سرما خوردگی و آنفولانزا بسیار مفید است که در ادامه مطلب با خواص ترخینه و فواید ارزشمندش آشنا می شویم.
ترخینه چیست؟ ترخینه معمولا از ترکیب غلات گندم، بلغور و جو در دوغ تهیه می شود به این صورت که بلغور را به مدت چند ساعت با دوغ می پزند. بعد از پختن یک ترکیب خمیری به دست می آید که آن را با دست به صورت گرد در آورده و با اضافه کردن نمک و زردچوبه در زیر آفتاب خشک می کنند. بعد از خشک شدن تکه های ترخینه را می توان با افزودن حبوبات و سبزی های معطر به صورت آش ترخینه آماده کرد.
البته روش های مختلفی برای تهیه این آش وجود دارد و شما می توانید تمام ترکیبات بالا را به مدت ۱۰ روز در دوغ ترش بخیسانید. و سپس در زیر نور خورشید بخشکانید.
مهمترین مزایا و خواص ترخینه
- درمان آنفولانزا و سرما خوردگی
- تقویت عمومی سیستم بدن دارای پروتئین بالا
- تقویت عضلات بدن
- انرژی زا
- منبع کلسیم، منیزیم، فسفر و ویتامین D
- دندان ها و استخوان ها را محکم و از بروز پوکی استخوان جلوگیری می کند
- تقویت بینایی
- خون ساز و رفع کم خونی شدید
- دارای ویتامین A بالا
- موثر در تقویت قلب و عروق
- دارای سرو تونین بالا و مبارزه با افسردگی
- بهترین غذا برای زنان باردار
- تقویت گوارش
- تقویت حافظه و جلوگیری از ابتلا به آلزایمر که تمامی این ها از خواص ترخینه به شمار می رود.
دستور تهیه ترخینه خانگی
ترخینه یک آنتی بیوتیک طبیعی به شمار می رود و همانطور که گفتیم برای بهبود سرماخوردگی بسیار موثر است، حال آش ترخینه را در زمستان مصرف می کنند، در ادامه با دستور تهیه آش ترخینه و نیز روش تهیه ترخینه خانگی در منزل آشنا می شوید.
مواد لازم
- بلغور گندم/ یک کیلوگرم
- دوغ ترش و غلیظ/ ۳ لیتر
- نمک/ یک قاشق غذا خوری
- گلرنگ یا زردچوبه/ به مقدار لازم
روش تهیه ترخینه خانگی
در ابتدا، بلغور گندم، نمک و دوغ را داخل قابلمه ای بریزید و هم بزنید، سپس قابلمه را روی حرارت گذاشته و اجازده دهید به جوش آید، باید آن را مدام هم بزنید تا ته نگیرد و بریده نشود.
سپس زردچوبه یا گلرنگ را افزوده و به هم زدن ادامه دهید، این کار را تا زمانی انجام دهید که دوغ جذب بلغور شده و حالت خمیری پیدا کند. اکنون حرارت زیر آن را خاموش کنید و اجازه دهید خنک شود.
سپس از مواد تان به مقدار یک پرتقال بردارید و مانند کتلت در کف دست خود پهن کنید و همه آنها را بعد از آماده کردن با فاصله در کف سینی بچینید، سینی حاوی ترخینه ها را حدود یک هفته در معرض مستقیم آفتاب قرار دهید تا کاملا خشک شوند، البته هر روز یکبار آنها را برگردانید تا هر دو طرف خشک شوند و بعد از خشک شدن می توانید آنها را داخل کیسه پارچه ای نگهداری کنید.
نکات لازم برای تهیه ترخینه
- به هنگام خشک شدن ترخینه، می توانید مقداری پونه روی آن بریزید و یا در مرحله پایانی تهیه آن، یک قاشق پونه خشک به مخلوط ترخینه اضافه کنید.
- از ترخینه های خشک می توانید در تهیه آش ترخینه و یا سوپ ترخینه استفاده نمایید.
- ترخینه های خشک شده را می توان به مدت یک سال نگهداری کرد.
- ضمن اینکه می توایند ترخینه ها را خشک نکنید و در فریزر نگهداری نمایید.
- در صورت عدم دسترسی به آفتاب، می توان ترخینه ها را در مجاورت شوفاژ یا بخاری خشک کرد، اما در این صورت فاقد ویتامین D می باشند.
طرز تهیه آش ترخینه
مواد لازم
- ترخینه سه عدد
- عدس نخود لوبیا به دلخواه یک پیمانه
- سبزی آش جعفری، گشنیز، تره، اسفناج یا برگ چغندر، اسفناج و یا هر سبزی که دوست درید می توانید به آن اضافه کنید.
- پیاز درشت خرد شده یک عدد
- بلغور گندم ۱۰۰ گرم
- نمک و زرد چوبه به مقدار لازم
ترخینه ها را با آب سرد خوب بشویید تا کاملا تمیز شوند سپس ترخینه ها را در ظرف لعابی یا مسی بریزید سپس آب جوش را به ترخینه ها اضافه کنید تا روی آنها را بپوشاند.
حبوباتی که دوست دارید را به ترخینه ها اضافه کنید.
بلغور گندم را که کمی با آب نیم پز شده به بقیه مواد اضافه کنید.
در مرحله بعدی طرز تهیه آش ترخینه، سبزی آش یا اسفناج خرد شده را همراه با پیاز داغ به مواد اضافه کنید.
به مواد داخل قابلمه نمک و زرد چوبه را اضافه می کنیم و بعد از آن صبر می کنیم تا آشمان کاملا بپزد و جا بیفتد. هرچه آش بیشتر بپزد ترخینه های خشک بیشتر باز و لعابی می شوند و دوغ آن بیشتر بیرون می آید که بسیار لذیذ تر می شود.
به این صورت در این آش تمام خواص ترخینه موجود است. در صورت تمایل برای آشنایی با خواص گیاهان دارویی مختلف می توانید بر روی لینک مربوطه کلیک کنید.
منبع : آرگا
