اگر چه فلسفه عید قربان، مربوط به داستانی مذهبی است اما قربانی کردن ریشه عمیق در دوران ماقبل تاریخ نیز دارد. از دیر باز بشر برای راضی کردن و خشنودی خدایان قربانی می کرده است. یعنی یکی از شروط لازم برای عبودیت، دادن قربانی بوده است.
این قربانی کردن در ادیان و ملل مختلف به صورت های مختلفی اجرا می شده است. دو فرزند آدم نیز قربانی تقدیم به درگاه خدا کردند. قابیل مقداری گندم و هابیل قوچی برای قربانی آورد. آتشی از آسمان پایین آمد و قربانی هابیل سوخت (یعنی قربانی او مقبول خداوند قرار گرفت) و قربانی برادر دیگر همان طور باقی ماند.
فلسفه عید قربان و قربانی کردن در دین اسلام
در هشتمین روز از ماه ذی الحجه، حضرت ابراهیم فرشته ای را بر روی سرش یافت که به او می گفت:« ای ابراهیم! پرودگار تو می فرماید که اسماعیل خود را برای من قربانی کن. حضرت ابراهیم بسیار هراسان شد و در شب عید قربان نیز باز همین خواب را دید. با دیدن مجدد خواب برای اجرای دستور خدا به یقین رسید. در صبح عید قربان از هاجر خداحافظی و با اسماعیل روانه منا شد. اسماعیل نیز در پی شنیدن سخن پدر گفت:« ای پدر بزرگوار من! اگر هزار جان داشتم، همه را به فرمان الهی قربان می کردم و تسلیم امر الهی می شدم.»
اهمیت قربانی کردن در ادیان مختلف
واقعه عید قربان را باید در از خود گذشتگی و حد نهایی تسلیم شدن در برابر خدا قلمداد کرد. با قربانی کردن در این روز اعلام می داریم همانند ریختن خون این قربانی حاضرم بدون هر گونه تعلق خاطر در راه دفاع دین گام بردارم و برای اجرای دستورات الهی از جان بگذرم.
در روز عید قربان زمانی که قربانی در وادی منا توسط حجاج ذبح می گردد، فضایی با کلمات معنوی« بسم الله وجهت وجهی للذی فطر السموات و الارض» ایجاد می شود که یادآور تاریخچه واقعه عید قربان توسط حضرت ابراهیم و اسماعیل (ع) می باشد.
سنت حضرت محمد (ص) در عید قربان
عید الاضحی یا عید قربان یکی از اعیاد بزرگ اسلامی است که دارای اعمال و آداب مخصوصی از جمله سنت پیامبر (ص) می باشد. در روایات بسیاری بیان شده که در این روز و نیز عید فطر حضرت محمد (ص) حتی اگر هوا خیلی سرد یا خیلی گرم هم بود، بُرد می پوشیدند و عمامه به سر می گذاشتند.
ضمن اینکه پیامبر بزرگ اسلام (ص) در این اعیاد، زمانی که برای خواندن نماز عید از منزل خارج می شدند، صدایشان را به تکبیر بلند می کردند.
همچنین در حدیثی از امام صادق (ع) آمده است : “سنت بر آن جارى شده که آدمى روز «عید فطر»، قبل از رفتن براى خواندن نماز عید در مصلّى و در «عید قربان» بعد از آن، افطار کند.”
در رابطه با فلسفه عید قربان، همانطور که در بالا نیز ملاحظه کردید؛ قربانی کردن حتی برای افرادی که در مراسم حج نیز حضور ندارند، مستحب می باشد و پیامبر و ائمه اطهار بر این امر سفارش بسیار کرده اند؛ روایت شده است که روزی امّ سلمه نرد پیامبر (ص) آمده و بر ایشان عرضه داشت :
ای رسول خدا (ص)، عید اضحى فرا می‌رسد و من قیمت قربانى را در اختیار ندارم، پس آیا قرض کنم و قربانى کنم؟ فرمود: قرض بگیر؛ زیرا که آن قرضى ادا شده است.
همچنین در روایت دیگری آمده است که رسول خدا (ص) دو قوچ قربانی کرد که یکی از آنها را با دست خودش ذبح کرده و عرضه داشتند :
خدایا این از جانب من و از جانب کسانی از اهل بیتم که قربانی نکردند و سپس دیگری را ذبح کردند و عرضه داشتند: خدایا این از جانب من و از جانب کسانی از اُمتم که قربانی نکردند.
در روزگار امروز به دلیل همه گیری ویروس کرونا که همه مناسبت های دینی و مذهبی را تحت تاثیر قرار داده است، بهتر می باشد که به منظور جلوگیری از شیوع بیشتر بیماری، ضمن توجه به نکات و توصیه های بهداشتی در این روز های طاقت فرسا و سخت با پیوستن به نهاد ها و نهضت های احسان و تعاون قربانی های خود را نذر این نهاد ها و مراکز خیریه نمایید.
امیدواریم توضیحات ارائه شده در زمینه فلسفه عید قربان به خوبی شما را با تاریخچه و ضرورت قربانی کردن آشنا کرده باشد و از مطلب گردآوری شده نهایت استفاده را برده باشید. همچنین در صورت تمایل برای آشنا کردن کودکانتان با داستان عید غدیر که از جمله اعیاد بزرگ مسلمانان است، می توانید بر روی لینک مربوطه کلیک کنید.
منبع : آرگا
