دلیل روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان چیست؟

مکتب اسلام مکتب کور و کورانه نیست و عملاً از ما نمی خواهد بدون تحقیق کاری را انجام دهیم. حال که فریضه روزه در دین اسلام قرار گرفته، دلایل متعددی برای آن ذکر شده است. در ادامه بیشتر با فلسفه و همچنین مزایای روزه داری آشنا خواهید شد.

قرآن در آیه ای درباره روزه این گونه می فرماید: «کتب علیکم الصیّام کما کتب الّذین من قبلکم». معنای این آیه این گونه تفسیر می شود که روزه، روح پرهیزگاری و تقوا را در وجود انسان زنده می کند. روح انسان را تلطیف و از شدت غرایز می کاهد. ضمن این که نورانیت در وجود انسان ایجاد و عزم و اراده ای راستین به انسان می دهد. در واقع این عمل زیبا ابعاد متفاوتی دارد.

همان طور که می دانید روزه دار در پیشگاه خداوند بسیار عزیز است و به سایر اعمال او پاداش داده می شود. یعنی انسان در ماه رمضان بیشتر از همیشه مشمول رحمت الهی است. به همین علت گفته می شود که در این ماه دعا اجابت می شود. روزه سبب تقرب به خدا می شود. شهوت انسان را کم می کند. از لحاظ گرسنگی و تشنگی نیز یادآور سختی روز آخرت خواهد بود. انسان را از سستی و کژی نجات می دهد. به همین علت بسیاری از گناهان در این ماه کم می شود و یا اصلاً انجام نمی شود.

در این زمینه روایتی از امام صادق داریم که می فرماید:« روزی شیطان نزد یحیی پیغمبر آمد. حضرت یحیی فرمودند:« این ها که به خود آویخته ای چیست؟» شیطان گفت: شهواتی که به وسیله آن ها فرزندان آدم را دچار می کنم. حضرت یحیی فرمود:« آیا برای من هم در آن چیزی است؟» شیطان گفت: هر گاه شکم خود را از طعام سیر کردی، تو را از نماز و یاد خدا باز می دارم. حضرت یحیی قسم یاد کرد که شکم خود را هرگز از طعام پر نخواهم کرد.

بدون تردید یکی از کاراترین ابزار برای تعدیل شهوت، گرسنگی است. پیامبر نیز در توصیه اسامه بن زید متذکر شده که:«عَلَیْکَ بالصَّومُ فإنَّهُ قُربُه إلَی الله: بر تو باد روزه داری. زیرا که موجب تقرّب به خدا می شود.»

بعد اخلاقی و تربیتی فلسفه روزه داری

برای تزکیه روح انسان، علم اخلاق وضع شده و با این علم می توان روح سرکش انسان را آرام و از رذائل و پستی ها دور کرد. اگر انسان بخواهد به درجات بالایی از سیر و سلوک معنوی برسد، باید تزکیه نفس داشته باشد و روح خود را از غیر خدا خالی کند. روزه واقعی نیز شرایط لازم برای یک تزکیه واقعی را به وجود می آورد. زمانی که با روزه گرفتن گناه ترک می شود، مادیات ناچیز شمرده می شود و روزه در تمام اعضاء و جوارح اعمال می شود. با چنین نفسی می توان از رذائل اخلاقی نیز فاصله گرفت.

بعد اجتماعی روزه داری

حضرت محمد (ص) می فرماید:« روزه ماه برادری و همدردی است.» و امام باقر نیز در روایتی فرموده اند :«خداوند روزه را واجب ساخته تا ثروتمندان درد گرسنگی را بفهمند و بر فقرا عطوفت کنند.»

یکی از نتایج اخلاقی روزه گرفتن نیز درس یادگیری است. در این درس به انسان آموخته می شود که مسلمانی تنها شامل روزه گرفتن در رمضان .و عبادت نیست. بلکه باید از حال نیازمندان و مستمندان نیز مطلع شوی و به آن ها خیر و کمک برسانی.

دلایل روزه گرفتن از نظر پزشکی و بهداشتی

پیامبر اسلام می فرمایند:« روزه بگیرید تا تندرست باشید.» انسان در تمام سال آزادانه تغذیه می کند و معده انسان(مرکز همه دردها آن را داشته اند) از خوردنی و نوشیدنی پر می گردد. این ماه فرصتی لازم برای سلامتی جسم و بدن است. دانشمندی نیز در این رابطه گفته است که:« فایده روزه برای بدن مانند درمان پزشکی است. به واسطه سی روز روزه گرفتن ، سی قرص وارد بدن می شود که موجب تصفیه خون، ترمیم و تقویت معده می شود.»

دیدگاه قرآن درباره حکمت روزه

خداوند در قرآن می فرمایند : «ای کسانی که ایمان آورده ‏اید! بر شما روزه واجب گردیده همچنان که بر پیشینیان واجب گردیده است، باشد که پرهیزگار شوید.»

خداوند در این آیه بعد از بیان وجوب روزه، دلیل این فریضه الهی را تقوا و پرهیزگاری می داند. معنای تقوا؛ پرهیزگاری و ترس از حق تعالی و دوری دل از گناه است.

به طور کلی روزه به معنای پرهیز از خوردن و آشامیدن و نیز دوری از تمایلات جنسی و دیگر مبطلات روزه می باشد، در صورتی که فرد روزه دار آن را رعایت نماید، می توان امید داشت که شخصی وارسته و پرهیزگار شود، زیرا در صورتی که انسان خودداری از تمایلات جسمانی و جنسی را در خود تقویت کند، زمینه نزدیکی به معنویات و قربه الی الله در او افزایش خواهد یافت.

حال وقتی انسان این حالت را در خود افزایش می دهد، به مقام قرب الهی می رسد و بنده ای پرهیزگار و خدا ترس می شود، از این رو به حقیقت روزه یعنی تقوا دست پیدا خواهد کرد. از آنجا که حکمت واجب بودن روزه از نظر قرآن تقوا و پرهیزگاری می باشد، بنابراین در زیر به برخی ثمرات تقوا و پرهیزگاری از دیدگاه قرآن اشاره کرده ایم :

• رعایت تقوا موجب فلاح و رستگاری می شود. (سوره یوسف، آیه ۹۰)
• با تقوا داشتن می توان شکرگزار نعمت های خدا بود، زیرا تشکر بدون تقوا بی معنا می باشد. (سوره آل عمرا، آیه ۱۲۳)
• خداوند دوستدار اهل تقوا می باشد. (سوره آل عمران، آیه ۷۶)
• کسی که با روزه گرفتن تقوای الهی را در خود افزایش داده است، محبوب خدا می شود.
• تقوای الهی پیشه کنید، زیرا عدم تقوا موجب شدت عذاب است، زیرا خداوند شدید العقاب می باشد. (سوره بقره، آیه ۱۹۶)

در این مطلب فلسفه روزه و دلایل روزه گرفتن مشخص شد. امیدواریم این مطالب مورد لطف و عنایت شما همراهان قرار گرفته باشد و از مطالب ذکر شده نهایت استفاده را برده باشید. برای مشاهده دیگر مقاله ها در این زمینه بر روی اطلاعات عمومی مجله آرگا کلیک نمایید.