آینه دوزی یکی از روش های محبوب برای زیباسازی لباس ها بوده که در حوزه مد و حوزه دوخت و دوز کاربرد دارد. این هنر می تواند لباس را متفاوت و جذاب نماید. اگر علاقمند هستید تا این هنر را فرا بگیرید با آموزش آینه دوزی و کاربرد آن با ادامه مطلب همراه ما باشید.
آموزش آینه دوزی و کاربرد این هنر جذاب
دوخت انواع آینه های کوچک یا سکه با فواصل مختلف روی لباس ها با نخ الوان را آینه دوزی می نامند. این هنر گاهی با ابریشم دوزی و قیطان دوزی همراه شده و زیبایی کار را دو چندان می کند. به آینه دوزی در گویش محلی، سامان گفته می شود و این هنر به قلیان دوزی، سکه دوزی و دکمه دوزی هم معروف است.
این هنر پرطرفدار برای زیباسازی لباس ها در حوزه مد و حوزه خیاطی کاربرد بسیاری دارد. با کسب اطلاعات کافی در مورد انواع لباس، و ابزار مورد نیاز می توانید با کمی دقت و تمرین لباس های خود به کمک آینه دوزی جذاب تر و متفاوت تر نمایید.
این شیوه پیچیده گلدوزی از فرهنگ هند و پاکستان نشات گرفته و اغلب در لباس های سنتی مثل لباس، شال و دامن دیده می شود. به ویژه در مراسم عروسی و دیگر مناسب های جشن هم محبوب است. آینه های مورد استفاده در این روش در اصل از ایران به این ناحیه برده شده است. در ادامه با این هنر بیشتر آشنا می شوید.
وسایل مورد نیاز آینه دوزی
با گذشت زمان آینه دوزی به قسمت مهمی از صنعت نساجی در جنوب آسیا تبدیل شده است. این کار شامل چسباندن آینه های دست ساز کوچک روی پارچه با تکنیک های مختلف است. آینه ها به شیوه سنتی از ورقه های نازک فلزی مثل برنج، مس یا نقره ساخته می شوند.
ولی امروزه از آینه های پلکسی هم استفاده می شود. این آینه ها در سایز و شکل و طرح های مختلفی بوده و غالبا به صورت ترکیبی برای ایجاد الگوهای پیچیده مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله وسایل مورد نیاز هنر آینه دوزی عبارت است از:
- آینه با قطر کم و به شکل های مربع یا دایره.
- نخ به صورت کلاف های کوچک در بازار وجود دارد که از یک رشته نخ شش لایه تشکیل شده و از لحاظ رنگ بسیار متنوع بوده و کار کردن با آن ها خیلی ساده است. نخ ابریشمی معروف ترین نخ مورد مصرف در بعضی از رشته های دوخت های سنتی ایران است و به صورت عمامه و کلاف در بازار موجود است.
- سوزن گلدوزی که به نام های سوزن کرول و چنایل در بازار وجود دارد. این سوزن ها مخصوص گلدوزی هستند و با سوزن شماره ۹ کرول می توان نخ دمسه یک لا را دوخت و از شماره (۰) آن برای نخ شش لایه می توان استفاده کرد. سوزن چنایل برای گلدوزی روی پارچه های ضخیم و درشت بافت استفاده می شود.
- انواع پارچه های ترگال، مخمل، کتان، ساتن و جیر
- کارگاه گلدوزی جهت ثابت نگه داشتن پارچه و دوخت راحت
- چسب موقت برای نگه داشتن موقت آینه روی پارچه قبل دوخت
نحوه انجام هنر آینه دوزی
در شروع آموزش آینه دوزی ابتدا طرح مورد نظر را روی پارچه بکشید. می توانید از الگوهای آماده یا طرح های ذهنی هم استفاده کنید. پارچه می تواند پنبه، ابریشم و … باشد. بعد آن را روی یک چارچوب چوبی یا کارگاه محکم کنید. در ادامه آینه ها را در محل مشخص شده قرار داده و با چسب موقت ثابت نمایید. به کمک نخ و سوزن، آینه ها را با دوخت های مخصوص نظیر زنجیره دوزی و دندان موشی یا بسته دوزی روی پارچه بدوزید.
آینه های کوچکتر معمولا با دوخت ساده محکم می شوند در حالی که آینه های بزرگتر با دوخت قلاب بافی یا زنجیره ای ثابت و به پارچه متصل می شوند. بعد از دوخت آینه ها، اطراف آن را با نخ های رنگی تزئین کنید تا زیبایی بیشتری ایجاد شود.
آینه دوزی هم جنبه تزئینی لباس داشته و هم کاربردی است. این آینه ها نور را منعکس کرده که می تواند درخشندگی تابشی را به قطعه اضافه و اغلب برای افزایش زیبایی خانم ها در مراسمات خاص مثل عروسی استفاده می شود. استفاده از نخ، مهره، پولک و سنگ های با رنگ روشن در کنار آینه دوزی لباس را بسیار جذاب می نماید.
کاربردهای هنر آینه دوزی
آینه دوزی به دو روش روی لباس استفاده می شود. زنجیره و دندان موشی. ولی امروزه آینه های قاب دار به وفور در پاکستان ارائه می شود. دوخت این نوع آینه ها جنبه هنری نداشته و تنها می تواند در برخی مواقع جهت تزئین وسایلی مثل کوسن، رومیزی و کیف کاربرد داشته باشد.
از آینه دوزی روی لباس های محلی، کمربند، جلیقه و آویزهای دیواری هم استفاده می شود. قابل ذکر است سبک های مختلفی از این هنر اجرا می شود. مثلا در گجرات الگوهای آزاد و پرهیجان تری به کار می رود. در راجستان نقوش اسب، فیل و طاووس آینه دوزی می شود.
در پاکستان مرکزی به کمک آینه های کوچکتر و طرح های ساده، گلدوزی آرام تر می باشد. آینه دوزی به جز لباس، در دکوراسیون منزل و لوازم جانبی مثل روکش کوسن، رومیزی ، کیف و آباژور هم کاربرد دارد. این تکنیک در مواردی مثل کفش، کمربند و جواهرات هم اقتباس شده است. این هنر می تواند منبع درآمد مهمی برای اکثر خانم ها به شمار رود.
آینه دوزی در سیستان و بلوچستان روی لباس خانم ها و جلیقه و کلاه مردان کاربرد دارد و البته دوخت آینه روی سطح تیره به همراه سوزن دوزی نماد خورشید در دل کویر تشنه می باشد. معمولا آینه دوزی در ترکیب با هنرهای دیگری مثل ابریشم دوزی، قیطان دوزی و بخیه های تزئینی به کار می رود.
استفاده از آینه برگرفته از عقایدی با عنوان چشم زخم است. آینه را به سبب خاصیت انعکاس عامل بازگشت انرژی بد به صاحب چشم زخم می دانستند. از این رو در لباس نوزادان بیشتر استفاده می شد. آینه به دلیل ویژگی بازنمایی، در فرهنگ های مختلف جنبه های نمادین غنی و پرباری دارد. و همواره نماد زایش، تولد و حرکت در فرهنگ ایران بوده است.
در پایان این مطلب امیدواریم آموزش آینه دوزی برای شما مفید بوده باشد. همچنین می توانید برای آشنایی با هنر اشرفی دوزی و پته دوزی با کلیک روی لینک ها از این مقالات نیز بازدید نمایید.
منبع : آرگا
