رفتارهای سمی در محیط کار و نحوه مقابله با آن ها

به همان میزان که فرهنگ سازمانی و توجه به آن بسیار مهم است، سازمان ها باید به رفتارهای سمی در محیط کار نیز توجه نشان دهند و به هیچ عنوان آن را نادیده نگیرند. در حقیقت محیط کار سمی، یکی از بزرگ ترین مشکلات در کسب و کارها است که بیشتر سازمان ها آن را نادیده می گیرند، زیرا آن ها فکر می کنند پرداختن به این مسئله در اصل موضوع تفاوتی ایجاد نخواهد کرد. برای این که از این قبیل رفتارها پیشگیری شود، کارکنان و مدیران باید نشانه ها و علائم آن آشنایی داشته باشند. در این مطلب علائم رفتارهای سمی در محیط کار را به شما می گوییم تا راحت تر بتوانید این افراد را شناسایی کرده و راهکارهای مواجهه با آن ها را بدانید.

منظور از محیط کار سمی چیست؟

محیط کار سمی به یک محیط کار ناسالم گفته می شود که ممکن است با تنش ها، تبعیض ها، احساسات منفی، فشارهای روانی یا خشونت ها همراه باشد. این احساسات ممکن است به شکل پنهان یا ظاهری، از طریق ساختار سازمانی، ارتباطات بین همکاران، فرهنگ یا رفتارهای موجود در محیط کار ظاهر شوند. نشانه هایی از محیط کار سمی شامل اضطراب، خستگی، اختلالات روانی، افزایش استرس، کاهش بهره وری، افزایش ناراحتی ها، افت انگیزه و رضایت شغلی است. این نشانه ها ممکن است به شکل فیزیکی (مثل درد عضلانی، مشکلات خواب، مشکلات گوارشی و سردردها) یا حالت های روانی (مثل عدم اعتماد به نفس، عصبانیت و اضطراب) بروز پیدا کنند.

علاوه بر این فشارهای موجود در محیط کار احتمال دارد به عنوان عوامل مؤثر در تصمیم گیری ها، ارتباطات میان همکاران و کیفیت کار اثر بگذارند. باید بدانید این فشارها ممکن است ناشی از رهبری ناکارآمد، فرهنگ سازمانی، رقابت ناسالم یا تبعیض ها، ناتوانی های سازمانی و توزیع نامناسب وظایف و مسئولیت ها باشد. بر همین اساس، تشخیص یک محیط کار سمی نیازمند توجه به نشانه ها و علائم ظاهر شده در احساسات و رفتار خود، ارزیابی فرهنگ سازمانی و روابط بین همکاران و ارزیابی تأثیرات آن بر سلامت فیزیکی و روانی شما است.

رفتارهای سمی در محیط کار که باید آن ها را بشناسید!

افراد سمی در محل کار رفتارها و نشانه های مختلفی از خود بروز می دهند. اصلی ترین نشانه رفتارهای سمی همکاران در سازمان، ناسالم بودن فضای کار و کمبود آرامش در این محیط است. آن ها با رفتارهایی که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت، فضای محیط کار را برای خود و دیگر همکاران غیر قابل تحمل می کنند.

اذیت و آزار

ممکن است با خود فکر کنید اذیت و آزار تنها به آزار جنسی مربوط می شود. اما این رفتار سمی در محیط کار شکل های مختلفی دارد. اذیت و آزار در فضای کاری به این معناست که شخصی فرد دیگری را به علت وضعیت بارداری، سن، مذهب، نژاد یا هویت جنسی او مورد اذیت و آزار قرار دهد. این رفتار علاوه بر اینکه روحیه فرد را تضعیف می کند، سازمان را در معرض خطرات قانونی قرار خواهد داد. شواهد نشان می دهد طی چند سال گذشته شکایات زیادی در خصوص اذیت و آزارهای رفتاری ثبت شده است و این موضوع  فرهنگ سازمانی را به شدت ضعیف می کند.

قسمت منابع انسانی باید در خصوص این آزارها محکم و قاطع رفتار کند و از سازمان ها در برابر مشکلات احتمالی محافظت کند. تیم منابع انسانی با ایجاد خط مشی ها، آموزش کارکنان و بررسی اتهامات می تواند اذیت و آزار توسط کارکنان و خطرات احتمالی برای شرکت ها را کاهش دهد.

غیبت کنندگان

یک محیط کاری از کسانی تشکیل می شوند که باورها، تفکرات، رفتارها و عقاید متفاوت دارند. با این حال، برخی از افراد سمی در فضای کاری، از این تفاوت سوء استفاده کرده و همواره در حال بدگویی و غیبت کردن از دیگران هستند. آن ها همیشه در حال در نظر گرفتن و رصد کردن همکاران خود هستند تا به این شکل برای حرف های پوچ و واهی خود دستاویزی داشته باشند. به خاطر داشته باشید اگر همکارتان پشت سر بقیه همکاران تان حرف می زند، این کار را برای شما نیز انجام می دهد. به همین خاطر بدون تعارف و خیلی صریح از او بخواهید که صحبت خود را قطع کند.

بی ادبی

از بین رفتارهای سمی محیط کار می توان به بی ادبی اشاره کرد. باید بدانید در حالی که ممکن است احساس طرد شدن سوء تفاهم باشد و کاملا اتفاقی رخ دهد، اما بی ادبی یک رفتار کاملا عمدی است. بی ادبی سبب به وجود آمدن جو منفی در تیم و سازمان می شود و حتی در برخی موارد شخص به دنبال تلافی، زیر سؤال بردن فعالیت ها و تلاش های طرف مقابل است.

بروز بی ادبی به شدت برای هر کسب و کاری مخرب است. اعضای تیم منابع انسانی می توانند به شرکت کمک کنند تا در فرهنگ سازمانی عدم هر گونه بی ادبی را نهادینه کنند. کارشناسان توصیه می کنند که مدیران در نخستین قدم به دنبال مدیریت رفتار خود بروند. شما نمی توانید سر دیگران داد بزنید و آن ها را مجبور کنید که سر شما فریاد نزنند. منابع انسانی باید این رفتار را برای مدیران و کارکنان به یک الگوی مهم و اساسی تبدیل کند.

منابع انسانی باید به مدیران بازخورد ارائه دهد و مدیران باید بیاموزند که خودشان درخواست بازخورد کنند. اینکه مردم بدانند چگونه رفتارهای شان بر دیگران اثر می گذارد، می تواند نقش زیادی در بازگرداندن ادب به محل کار داشته باشد. مهم تر از همه این است که شما باید مبنای استخدام در شرکت خود را ادب و نزاکت بگذارید. اگر هنگام استخدام به دنبال کسانی باشید که رفتار محترمانه، صحیح و مؤدبانه داشته باشند می توانید فرهنگ سازمانی خود را به طور کامل تغییر دهید. فقط باید اطمینان داشته باشید که فرد انتخاب شده برای استخدام هیچ گونه رفتار سمی ای ندارد.

طرد شدن

طرد شدن در محل کار به این معنا است که توسط همکاران خود در آن سازمان کنار گذاشته شوید و یا به طور کلی، آن ها شما را نادیده بگیرند. احتمال دارد طرد شدن به معنای واقعی کلمه توسط همکاران صورت نگرفته باشد و تصور کنید که آن ها به دنبال این هستند که شما را نادیده بگیرند. به طور مثال، اعضای گروه قرار می گذارند که دوشنبه پس از کار به کافه بروند و شما را از این موضوع مطلع نمی کنند. آیا دلیل کار آن ها حقیقتا طرد کردن شماست و یا اینکه به حرف شما که گفته بودید دوست دارید پس از کار به خانه بروید، احترام گذاشتند؟ اگر مورد دوم درست باشد، همکاران تان معتقد هستند که دعوت نکردن شما به این دورهمی نوعی احترام و دوستی است.

در این خصوص شناسایی طردشدگی کار دشواری است. از این گذشته اگر بگویید همکارانم مرا طرد می کنند، آن ها در پاسخ به این ادعا می توانند بگویند نه قطعا ما قصد انجام این کار را نداشتیم. ما فکر می کردیم که تو به دورهمی های بعد از کار علاقه ای نداری. در سال های اخیر، بیش از ۷۰ درصد از مردم در خصوص طرد شدن خود در محل کار گفته اند و این موضوی نیست که نادیده گرفته شود.

در این مواقع تیم منابع انسانی باید ورود پیدا کند و به مقابله با این مشکل بپردازد. شما می توانید از طریق فعالیت های تیم سازی به افراد تیم ها کمک کنید تا یکدیگر را بهتر بشناسند. همچنین، می توانید از مدیران برای نظارت بر گروه هایی که در یک بخش ایجاد می شوند، درخواست کنید و این کار به شما کمک می کند تا پیش از به وجود آمدن حس طرد شدن توسط کارمندی، به خوبی با آن مقابله کنید.

قلدری

سه رفتار سمی که در بخش بالا ذکر کردیم، همگی می توانند در اثر قلدر بودن افراد ایجاد شوند. قلدری شامل تحقیر، سرزنش، انتقاد، انزوای اجتماعی و نظارت بیش از اندازه روی یک کارمند است و این موضوع تنها به رفتار مدیران محدود نمی شود و همکاران در برابر افراد گروه خود نیز این رفتار را از خودشان نشان می دهد.

تنبل ها

این گروه از افراد، از زیر بار مسئولیت و وظایف خود شانه خالی می کنند و مدام کارهای خود را گردن این و آن می اندازند. تمام سعی و تلاش آن ها این است که از زیر کار فرار کرده و در آخر ماه نیز حقوق خود را تمام و کمال دریافت کنند. به یاد داشته باشید که اگر یکی از همکاران تان بیمار است و درخواستی از شما دارد، به هیچ عنوان به او به دید یک شخص تنبل نگاه نکنید. زیرا اتفاقاتی نظیر بیماری، برای شما نیز وجود دارد و شما نیز روزی به همکاران خود نیاز پیدا می کنید.

چگونه می توان رفتارهای سمی در محیط کار را از بین برد؟

در بخش قبل به بررسی رفتارهای سمی در محیط کار پرداختیم، در این بخش به راهکارهای از بین بردن این رفتارها اشاره خواهیم کرد.

• باید رفتارها را مستند کنید

نام افراد، شاهدان، تاریخ بروز رفتار سمی توسط کارکنان یا مدیر و توصیف کامل و دقیق از آنچه که اتفاق افتاده است را در جایی ثبت کنید. این مستندات به شما در مدیریت بهتر منابع انسانی کمک می کنند.

• یک متحد پیدا کنید

شما مجبور نیستید خودتان به تنهایی به مقابله با رفتارهای سمی بپردازید. مدیر روابط کارکنان یا بازپرس سازمان در مقابله با این رفتارها به شما کمک خواهند کرد.

• تخلفات را به منابع انسانی گزارش کنید

در صورتی که در سازمان قسمت منابع انسانی دارید، رفتارهای سمی را به این بخش گزارش دهید. اگر بخش منابع انسانی ندارید، گزارش ها را به مدیر یا رئیس ارائه داده و آن ها را از فضای سمی شرکت مطلع کنید.

• باید به دنبال مراقبت های روانشناسی در سازمان باشید

بروز رفتارهای سمی در هر سازمانی ناشی از عدم سلامت جسمی و روان کارکنان است و حتی به سلامت جسم و روان سایر کارکنان نیز آسیب وارد می کند. به همین خاطر برای سلامت روان در سازمان از مراقبت های پزشکی و روانشناسی کمک بگیرید.

امیدواریم از مطالعه این مقاله نهایت استفاده را برده باشید. در پایان پیشنهاد می کنیم مقالات نشانه های رابطه سمی و پیامدهای محیط کار ناسالم را نیز مطالعه فرمایید.

منبع : آرگا