با خطرات زایمان طبیعی آشنا شوید

خطرات زایمان طبیعی یعنی خطرات و عوارضی که مادر مدت زمان بیشتری درگیر آن است و برای برطرف شدن آن باید اقدامات خاصی انجام دهد. هر بارداری با وجود داشتن لذت ها و شیرینی های فراوان، خطراتی نیز به همراه دارد. این عوارض تنها محدود به زمان بارداری، زایمان و شیردهی به نوزاد نیست. رشد یک موجود زنده در بدن، با همه شیرینی ها و شگفتی هایی که دارد، می تواند سلامتی و جان مادر و حتی جنین را به خطر بیندازد. با این وجود نمی توان به هیچ عنوان کسی را از لذت مادر شدن و تجربه بارداری منع کرد. با انجام برخی اقدامات می توان عوارض و خطرات زایمان طبیعی را  تا حد قابل توجهی کاهش داد. در این مقاله به بررسی خطرات زایمان طبیعی خواهیم پرداخت.

زایمان طبیعی چیست؟

زایمان طبیعی یکی از روش های رایج وضع حمل است که ممکن است در زایشگاه، بیمارستان و یا حتی در خانه انجام شود. در این روش، نوزاد از طریق واژن مادر متولد می‌شود. البته در برخی موارد ممکن است بنا به صلاح دید پزشک و شرایط مادر، وضع حمل طبیعی با برخی روش های تکمیلی و تزریق داروهای تزریق کننده همراه باشد. با این حال، در بسیاری از موارد، این روش بدون مداخله پزشک و مصرف هیچ دارویی انجام می شود.

مزایای زایمان طبیعی

به صورت کلی زایمان طبیعی با مزایای زیر همراه است:

• خونریزی کمتر در مقایسه با سزارین
• صرفه اقتصادی
• پرهیز از خطرات احتمالی ناشی از بیهوشی
• به وجود آمدن کمترین میزان جراحت و عدم نیاز به جراحی گسترده
• کوتاه بودن دوران نقاهت بعد از زایمان

خطرات زایمان طبیعی چیست؟

به طور کلی می توان گفت زایمان طبیعی یکی از کم خطرترین و ایمن ترین روش ها برای مادر و نوزاد به شمار می رود. اما اگر به توصیه های پزشک توجه نکنید می تواند برای تان خطر داشته باشد. برای حفظ سلامتی شما و نوزادتان مهم است که در صورت بروز هر عامل خطری گزینه های دیگر را بررسی کنید. در برخی موارد مانند مشکلات قلبی جنین، پیچیدن بند ناف دور گردن نوزاد، برعکس بودن پوزیشن نوزاد در رحم و بزرگ بودن بیش از حد سر نوزاد نسبت به واژن و مواردی از این دست، انجام جراحی سزارین در اولویت قرار دارد. این موارد به تشخیص متخصص نیز وابسته است. در موارد اضطراری، دریافت نکردن کمک پزشکی زندگی و نوزادتان را در معرض خطر جدی قرار می دهد. از رایج ترین خطرات زایمات طبیعی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ترومبوز ورید عمقی: ترومبوز ورید عمقی به شرایطی گفته می شود که بعد از زایمان در پاها یا لگن لخته های خونی ایجاد می شود.
• پارگی واژن: ممکن است هنگام زایمان بافت اطراف واژن و راست روده دچار پارگی شود.
• پره اکلامپسی: خانمی که به تازگی زایمان کرده ممکن است دچار پره اکلامپسی یا  فشار خون بالا (فشار خون بیش از حد) شود.
• عدم پیشرفت زایمان: گاهی اوقات ممکن است دهانه رحم به حد کافی باز نشود و زایمان کند پیش رود یا کاملا متوقف شود. در این وضعیت متخصص برای تحریک انقباضات به مادر اکسی توسین تجویز می کند.
• خونریزی شدید: گاهی اوقات ممکن است در حین زایمان یا بعد از زایمان خونریزی بسیار شدیدی رخ دهد.
• ضربان قلب نامنظم جنین: گاهی اوقات به علت فشار بر سر و بند ناف جنین، ضربان قلب او کاهش پیدا می کند.

زایمان طبیعی با چه عوارضی همراه است؟

ممکن است زایمان طبیعی برای مادر عوارض زیر را به همراه داشته باشد:

۱. گیر کردن شانه جنین

زایمان طبیعی برای خانم هایی که قد کوتاهی دارند، دچار دیابت بارداری هستند، مشکلات لگن قبلی داشته اند یا زمان استفاده از ابزار کمکی برای خروج سر جنین ( فورسیس یا وکیوم) احتمال گیر کردن شانه جنین زمان خروج از واژن وجود دارد، ممکن است موجب آسیب های واژن و خونریزی پس از زایمان شود. علاوه بر این احتمال دارد در جنین آسیب های شانه و اعصاب بازویی نیز ایجاد کند. اگر چه این حالت ها در سال های اول زندگی درمان می شود اما چندان خوشایند نیست، البته روش هایی وجود دارد که می توان ضمن زایمان طبیعی از این موضوع نیز جلوگیری کرد.

۲. اختلال عملکرد کف لگن

در زایمان های دشوار به علت تحت فشار قرار گرفتن و آسیب عضلات، بافت های لگنی و اعصاب، باعث افتادگی مثانه و یا بی اختیاری ادراری در زمان استرس می شود.

۳. آسیب به اعصاب پا

این عارضه در اثر طولانی قرار گرفتن پاها روی تخت زایمان، در زایمان های دشوار ایجاد می شود که به طور معمول در عرض شش ماه کاملا بهبود می یابد.

۴. آسیب به جنین

خطر عفونت جنین نیز در زایمان های طولانی زیاد شده و ممکن است در اثر استفاده از ابزار کمکی برای خروج سر ( وکیوم یا انبر فورسپس) آسیب های جنینی ایجاد شود. حالت ورم سر جنین ممکن است در اثر قرار گرفتن طولانی مدت در سر کانال زایمان رخ دهد.

۵. خونریزی بعد زایمان طبیعی

این عارضه احتمال دارد در صورت طولانی شدن دوره زایمان و جمع نشدن رحم به طور طبیعی و گیر کردن سر جنین در درون لگن و پارگی رحم ایجاد شود.

۶. عفونت بعد از زایمان طبیعی

عفونت در محل اپیزیوتومی (بخیه بین مقعد و واژن) یا عفونت لگنی در صورت طول کشیدن دوره زایمان یا طولانی شدن پارگی قبل از موعد کیسه آب اتفاق می افتد.

۷. آسیب های زایمانی

بررسی ها نشان می دهد زنان ۲ ماه بعد از زایمان طبیعی، نسبت به خانم هایی که زایمان سزارین داشته اند، بیشتر دچار مشکلات ادراری و درد زمان مقاربت و اجابت مزاج می شوند.

۸. تجمع خون در محل پارگی

این حالت در صورت موفق نبودن پزشک در توقف خونریزی که به تخلیه نیاز دارد رخ می دهد.

۹. اپیزوتومی در زایمان طبیعی

یک برش جراحی در ناحیه پرینه یا میاندوراه ( ناحیه عضلانی بین واژن و مقعد) است که پیش از انجام برش، بی حسی موضعی داده می شود. اگر متخصص تشخیص دهد که نیاز به گشاد کردن واژن از طریق برش وجود دارد این کار را انجام می دهد که موجب تسهیل زایمان شده و از پارگی های شدید جلوگیری می کند. استفاده از این روش احتمال دارد در زایمان های اول و دوم لازم باشد. این برش به شکل دو خط جانبی و وسط ایجاد می شود. به طور معمول ترمیم اپیزوتومی یک تا سه هفته طول می کشد و نشانه های آن درد از هم گسیختگی زخم، خونریزی و عفونت است.

۱۰. نارسایی دهانه رحم

در صورتی که دهانه رحم در حین زایمان دچار آسیب شود، احتمال دارد در بارداری های بعدی رحم قدرت نگهداری جنین را نداشته باشد.

خطرات زایمان طبیعی برای نوزاد

زایمان طبیعی برای نوزاد هم با خطراتی همراه خواهد بود. به طور کلی می توان گفت زایمان طبیعی یک روش پیشنهادی برای تولد نوزاد است، اما برای اینکه کسی این نوع زایمان را تجربه کند باید شرایط لازم را داشته باشد. حتی با وجود داشتن شرایط لازم، باز هم عوارض کوتاه مدت و بلند مدت زایمان طبیعی برای نوزاد وجود دارد. از جمله این عوارض می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مرگ جنین در درون رحم

تولد جنین درون رحم باید به موقع باشد. اگر تولد قبل از موعد انجام شود خطر زیادی دارد و اگر بعد از موعد رخ دهد، برای سلامتی نوزاد ضرر دارد. به همین خاطر زایمان طبیعی یا سزارین باید به موقع باشد تا سلامتی جنین به خطر نیفتد. البته در بیشتر مواقع که تولد بی موقع رخ می دهد، اقدامات پزشکی در حفظ سلامتی نوزاد تأثیر زیادی دارند. اما مواردی نیز وجود دارد که به تهدید سلامتی نوزاد منجر شده است، به همین خاطر شرایط تولد جنین در حفظ جان و سلامتی او تأثیر فراوانی دارد.

مرگ جنین در درون رحم به عنوان یکی از عوارض زایمان طبیعی برای نوزاد شناخته شده است. این عارضه هنگامی رخ می دهد که جنین به موقع از کانال زایمان خارج نشود و تولد به موقع اتفاق نیفتد. اگر در زمان زایمان طبیعی ضربان قلب جنین پایین بیاید و به کمتر از ۱۲۰ ضربه در دقیقه برسد و متخصص تشخیص دهد که در این شرایط حتی تا حداکثر ۱۵ دقیقه آتی نوزاد متولد نمی شود، مرگ جنین درون رحم اتفاق می افتد.

به طور کلی می توان گفت در مرگ جنین در درون رحم عوامل مادرزادی، جفتی، جنینی و بند ناف دخیل هستند. مرگ جنین درون رحم در زایمان طبیعی در گروه عوامل جنینی قرار می گیرد. به این معنا که بنا به هر دلیلی جنین به موقع از کانال خارج نشده است. اگر چه این عارضه به عنوان یکی از خطرات زایمان طبیعی برای نوزاد شناخته شده است اما باید بدانید که در پروسه زایمان طبیعی متخصص و ماما مدام وضعیت جنین و مادر را چک می کنند تا در صورت لزوم زایمان سزارین انجام شود و خطری رخ ندهد.

• خونریزی و شکستگی جمجمه نوزاد

یکی از عوارض زایمان طبیعی برای نوزاد خونریزی و شکستگی جمجمه است. این عارضه هنگامی اتفاق می افتد که جنین برای خروج از زایمان دچار مشکل شود. به عنوان مثال درشت بودن جنین پروسه زایمان طبیعی را تحت تأثیر قرار می دهد و سر جنین از بدن مادر خارج نمی شود. در این موقعیت پزشکان از یک وسیله فیزیکی به نام دستگاه مکش یا فورسپس استفاده می کنند. استفاده از این دستگاه به همان اندازه که کمک کننده است، احتمال دارد باعث شکستگی جمجمه نوزاد شما شود. بر همین اساس داشتن تخصص برای استفاده از این دستگاه اهمیت زیادی دارد. اگر پزشک برای استفاده از این دستگاه تخصص و مهارت نداشته باشد به مغز و جمجمه نوزاد آسیب وارد می شود و احتمال پاره شدن شدن مجرای تناسلی مادر نیز وجود خواهد داشت.

عوارض بلندمدت زایمان طبیعی

زایمان طبیعی در کنار عوارض کوتاه مدتی که دارد، ممکن است با عوارض بلندمدتی نیز همراه باشد که در ادامه به مهم ترین و اساسی ترین آن ها اشاره شده است:

۱. افتادگی، شل شدگی و باز شدن واژن

تولد نوزاد در زایمان طبیعی از مسیر واژن و دستگاه تناسلی زن است. با توجه به این که برای خروج جنین از واژن، این قسمت از بدن باید حداقل به اندازه سر و شانه های نوزاد باز و کشیده شود، به هر حال باز شدن واژن، افتادگی و شل شدگی آن در دراز مدت می تواند برای یک زن ناراحت کننده باشد. اگرچه باز شدن واژن پس از زایمان طبیعی از عوارض بلندمدت آن است، اما این نوع زایمان همیشه عامل اصلی گشادی واژن نیست. با این حال به طور معمول زنانی که زایمان طبیعی دشواری را تجربه می کنند، شل شدگی ماهیچه های دیواره واژن و گشادی آن را تجربه خواهند کرد، زیرا در زایمان طبیعی، باز شدن ماهیچه های واژن ضروری و لازم است.

اگرچه بعد از مدتی واژن جمع شده و به حالت قبل برمی گردد، اما به هر حال تغییراتی ایجاد می شود. باز شدن و گشادی بیش از حد واژن رابطه جنسی پس از زایمان را تحت تأثیر قرار می دهد. زیرا یک واژن افتاده و شل شده نمی تواند لذت جنسی مناسبی را برای دو طرف ایجاد کند. پس از تجربه زایمان طبیعی، انجام ندادن ورزش های کف لگن در گشادی واژن تأثیرگذار هستند.

اگر شل شدگی و افتادگی واژن آنقدر ناخوشایند و جدی باشد که روابط جنسی طرفین پس از تولد فرزند را تحت تأثیر قرار دهد، با تمرینات ورزشی و تکنیک های پزشکی این مشکل حل می شود. با استفاده از میله های هالتر واژن و تمرینات کگل می توان این مشکل را تا حد قابل توجهی حل کرد.

۲. عدم کنترل ادرار و مدفوع

اگرچه احتمال بی اختیاری مدفوع و ادرار هم در زایمان طبیعی و هم در زایمان سزارین وجود دارد، اما این عارضه برای افرادی که زایمان طبیعی داشته اند بیشتر رخ می دهد. زیرا کانال زایمان طبیعی و مجرای ادرار در مجاورت یکدیگر قرار دارند و زایمان به روش طبیعی در مجرای ادراری تأثیر می گذارد. اگر پارگی پرینه یا برش پرینه و دوخت و بخیه پرینه در زایمان طبیعی اتفاق بیفتد، احتمال دارد کنترل مدفوع را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

۳. خونریزی های دیررس

منظور از خونریزی دیررس در زایمان طبیعی این است که مقداری از جفت در بدن مادر باقی بماند و مادر دچار عفونت و خونریزی غیر طبیعی شود. مرحله سوم زایمان، دفع بقایای بارداری از بدن است. این مرحله در زایمان طبیعی و سزارین فرقی ندارد. در هر صورت باید از طریق واژن بقایای حاملگی را به طور کامل دفع کرد. دفع جفت و پرده های جنینی از بدن هر مادر بسیار ضروری دارد. اما گاهی اوقات ممکن است بنا به دلایل متعددی بقایای حاملگی در بدن باقی بماند. تنها سونوگرافی می تواند این مسئله را تأیید کند. اما توجه داشته باشید درد در ناحیه شکم و خونریزی شدید نشانه وجود بقایای حاملگی در بدن است.

امیدواریم مطالب این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد. در پایان پیشنهاد می کنیم مقالات آمادگی برای زایمان طبیعی، تحمل درد زایمان طبیعی، زایمان طبیعی بدون درد و مراحل زایمان طبیعی را نیز مطالعه فرمایید.

منبع : آرگا