سهم ارث زن از شوهر، در صورتی که مرد، دارای فرزند باشد، یک هشتم و در غیر این صورت، یک چهارم است. میزان ارث ذکر شده، در صورت تعدد زوجات، میان همسران دائمی مرد، به نسبت مساوی تقسیم می شود. به همین خاطر نحوه محاسبه یک هشتم از سهم ارث دو زن از یک شوهر به این شکل است که در صورت داشتن فرزند، نیمی از یک هشتم و در صورت عدم فرزند، نیمی از یک چهارم ارث است. در این مقاله قصد داریم شما را با نکات مهمی پیرامون مقدار سهم ارث زن از شوهر آشنا کنیم.
سهم ارث زن از شوهر به چه صورت است؟
ارث به معنی مالی است که پس از فوت فرد، به وارثان و بازمندگان او می رسد. عامل تعلق ارث نیز قرابت نسبی و سببی است. سهم ارث یا تقسیم ارث در حقوق کشور ایران، با توجه به قواعد مطروح در قانون مدنی و با رعایت درجات و طبقات ارث انجام می شود. یکی از موارد تعلق سببی ارث، ارث زوجه است. در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، سهم ارث زوجه، در صورتی که مرد صاحب فرزند باشد، یک هشتم و در غیر این صورت یک چهارم است. اما در مواردی که آقا، بیش از یک همسر دائم داشته باشد میزان سهم ارث به طور کامل تغییر می کند.
تعلق ارث به بازماندگان متوفی، علاوه بر نسب، به سبب نیز مربوط است. تعلق ارث به جهت نسب، بر اساس طبقات ارث است. درجات و طبقات ارث، در قانون مدنی، برگرفته از شرع مقدس است که در آن، وارث خونی و نسبی متوفی، تقسیم بندی شده اند.
- ماده ۹۴۰ قانون مدنی در خصوص سهم ارث از شوهر بیان می کند، زوجین فقط در صورتی از یکدیگر ارث می برند که عقد دائم کرده باشند. به همین خاطر در عقد موقت ارث لحاظ نمی شود. گرچه زوجین می توانند نسبت به یک سوم اموال خود، برای یک دیگر وصیت کنند. شرط دیگر توارث زوجین از یکدیگر، به حیات آن ها در زمان فوت دیگری مربوط می شود.
- قرابت نسبی که باعث توارث طرفین از یکدیگر می شود، رابطه زوجیت است. به همین خاطر زوج از زوجه و زوجه از زوج، ارث می برند. ارث در رابطه زوجیت، در ماده ۸۶۴ قانون مدنی به طور دقیق مورد پیش بینی قرار گرفته است. این ماده بیان می کند: از جمله افرادی که به موجب سبب ارث می برند، هر یک از زوجین است که در زمان فوت دیگری زنده باشد.
- سهم ارث زن از شوهر با حصول شرایط ذکر شده، در صورت داشتن فرزند و نداشتن فرزند، متفاوت است. احکام قانون مدنی به این شکل است که در صورتی که مرد هیچ گونه فرزندی نداشته باشد، سهم ارث زن یک چهارم است و در صورت داشتن فرزند سهم ارث زن یک هشتم می شود.
- در مورد ارث بردن زوجین پس از طلاق باید بدانید زوجین پس از طلاق از یکدیگر ارث نمی برند، مگر ماده ۹۴۳ قانون مدنی وجود داشته باشد. به موجب ماده ۹۴۳ قانون مدنی، اگر مرد زن خود را طلاق بدهد، در صورتی که این طلاق از نوع رجعی باشد، اگر مرد یا زن در طول مدت عده فوت کنند، دیگری از او ارث می برد. علاوه بر این براساس ماده ۹۴۴ قانون مدنی اگر شوهر در زمان بیماری زن خود را طلاق دهد و در ظرف یک سال از تاریخ طلاق در دوران بیماری بمیرد، در صورتی که زن ازدواج نکرده باشد از او ارث می برد حتی اگر آن طلاق بائن باشد.
سهم ارث زن از شوهر در صورت داشتن فرزند
- بر اساس فقه اسلامی و براساس ماده ۹۱۳ قانون مدنی سهم ارث زن و سهم زن از ارث شوهرش، در صورتی که مرد دارای فرزند باشد یک هشتم است. براساس ماده ۹۴۶ قانون مدنی ارث زن از اموال شوهرش در صورت اینکه مرد فرزند داشته باشد، یک هشتم است. بر اساس ماده ۹۴۶ قانون مدنی ارث زن از اموال شوهر خود در صورت اینکه دارای فرزند باشد، یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیر منقول که شامل ( ساختمان، زمین، درختان و بنا) هستند.
- در مورد سهم زن ارث شوهر و میزان گرفتن ارث از همسرش باید افزود که سهم ارث زن از اموال شوهر، در صورت داشتن فرزند با حالتی که مرد فرزند ندارد متفاوت است. باید بدانید که وجود فرزند و یا نداشتن فرزند، در خصوص متوفی ملاک است. یعنی معیار تفاوت میزان سهم ارث زن این است که مرد زمان فوت دارای فرزند است یا خیر و اهمیتی ندارد این فرزندان حاصل ازدواج او با همسر فعلی خود باشد یا همسر سابقش.
سهم ارث زن از شوهر در صورت نداشتن فرزند
- یک نکته اساسی که در خصوص سهم ارث زدن از شوهر حائز اهمیت است این است که در صورتی که یک مرد چند همسر داشته باشد، سهم ارث شرعی زن که پس از فوت شوهرش به او تعلق دارد، به مساوات بین آن ها تقسیم می شود. به طور مثال، در صورتی که مرد متوفی دو همسر داشته و دارای فرزند باشد، سهم ارث دو زن از شوهر به این شکل می شود که سهم شرعی زوجه از ترکه جدا و بعد از آن به صورت مساوی بین دو زن تقسیم خواهد شد.
- خوب است بدانید داشتن فرزند یا نداشتن آن در زمان فوت مرد بر سهم ارث زن و میزان ارث زن از اموال تأثیر می گذارد. در قانون مدنی ذکر شده است که سهم ارث زن از اموال شوهر در صورت نبود فرزند بیشتر است. در صورتی که شوهر فوت کند و فرزند نداشته باشد، سهم زن از ارث شوهرش یک چهارم است. در ماده ۹۴۶ قانون مدنی آمده است که ارث زن از اموال شوهر در صورت نبود فرزند، یک چهارم از اموال منقول و یک چهارم از قیمت اموال غیر منقول است.
سهم ارث دو زن از یک شوهر
همان طور که اشاره کردیم، زن در رابطه زوجیت دائمی خود بر اساس سهم ارث تصویب شده در قانون مدنی از همسرش ارث می برد. اما یک سوال مهم که در این بخش بیان می شود این است که آیا چند همسری روی سهم ارث تأثیر می گذارد یا خیر؟ برخی از مردان دوباره ازدواج می کنند. در این قسمت از مقاله مقدار سهم ارث زن با وجود همسر دیگر را بررسی می کنیم:
- در پاسخ به سوال اساسی و مهم سهم ارث دو زن از یک شوهر، ماده ۹۴۲ قانون مدنی بیان کرده است در صورت تعدد زوجات، ربع یا ثمن ترکه که به زوجه تعلق می گیرد بین تمام آن، بالسویه تقسیم بندی می شود. همان طور که در این ماده مشخص شده، اگر مرد دارای دو زن دائم یا بیشتر باشد، میزان سهم ارثی که به لحاظ قانونی به همسران او تعلق دارد بین آن ها تقسیم می گردد.
- سهم مرد از ارث زن فوت شده خود، بسته به اینکه دارای فرزند باشد یا نه تفاوت دارد. میزان سهم ارث زوج از زوجه، در صورت داشتن فرزند از طرف زن، مساوی با یک چهارم ترکه زن و در صورت نداشتن فرزند از طرف زن برابر با یک دوم ترکه زن است.
سهم ارث دو زن از شوهر در صورت داشتن فرزند
سوال مهمی که در این بخش باید بررسی شود این است که سهم ارث زن در صورت داشتن و نداشتن فرزند، سهم ارث زن در صورت چند همسری و تعداد زوجین چگونه است؟ در این قسمت سهم ارث دو زن از یک شوهر در صورت داشتن فرزند را به طور دقیق بررسی خواهیم کرد.
- همان طور که اشاره کردیم اگر مردی دارای دو زن باشد و هم زمان فرزند نیز داشته باشد، سهم ارث زن یک هشتم می شود. با توجه به ماده ۹۴۲ قانون مدنی، باید یک هشتم ارث به نسبت مساوی بین همسران دائمی مرد، تقسیم شود. به همین خاطر در صورت وجود دو زوجه، هر یک نیمی از یک هشتم تمام ارث را خواهند گرفت.
- در قانون مدنی سهم ارث دو زن از شوهر در صورتی که فرزند داشته باشند یک هشتم و در صورت نداشتن فرزند یک چهارم است، اما سهم ارث دو زن از شوهر در صورت داشتن فرزند، نیمی از یک هشتم است.
میزان سهم ارث زن دوم بدون فرزند از شوهر
- ماده ۹۴۲ همسران را دارای ارث یکسانی از شوهر می داند، به همین خاطر در صورت نبود فرزند، یک چهارم از ترکه به نسبت برابر بین همسران تقسیم می شود و همسر دوم به اندازه همسران دیگر ارث می برد.
- ماده ۸۶۴ قانون مدنی در خصوص ارث زن از شوهر بیان می کند: از جمله افرادی که به موجب سبب ارث می برند هر یک از زوجین هستند که در زمان فوت دیگری زنده باشند. پس اگر زن دوم در زمان فوت شوهر زنده باشد و در صورتی که مرد صاحب فرزندی نباشد، زن دوم نصف یک چهارم ارث خواهد برد.
- گاهی اوقات ممکن است این سوال برای افراد پیش بیاید که آیا زن دوم از زن اول ارث می برد یا خیر؟ باید گفت تقسیم ارث بین ورثه شرایط و ضوابط خاص دارد. قانون گذار طبق ماده ۸۶۲ قانون مدنی طبقاتی که قابلیت ارث بری را دارند به ترتیب بیان می کنند که براساس این ماده زن دوم از زن اول ارث نمی برد و تنها آنچه بر اساس قانون مشخص شده است، توانایی ارث بری را خواهد داشت.
- به همین خاطر در میزان سهم ارث زن دوم در صورتی که مرد صاحب فرزند نباشد، زن نصف یک چهارم از شوهر خود ارث می برد. به این معنا که اگر شوهر در زمان فوت فرزند نداشته باشد، زن دوم از اموال مرد نصف یک چهارم ارث خواهد برد. در غیر این صورت نصف یک هشتم ارث می برد. نیمی دیگر متعلق به زن اول است.
قانون جدید سهم ارث زن از شوهر
- تا قبل از سال ۱۳۸۷ سهم زن از اموال همسرش صرفا منحصر به ارث بردن از عین اموال منقول و قیمت اموال غیر منقول آن نه تمامی اموال بلکه تنها درختان و بناها بود و زن از زمین و قیمت آن ارث نمی برد. اما پس از سال ۱۳۸۷ بر اساس مواد ۹۴۶ و ۹۴۸ قانون مدنی که در خصوص سهم ارث زن و سهم زن از ارث شوهرش صحبت می کردند اصلاح شد و قانون جدید سهم زن از ارث شوهر تعیین شد. بدین صورت که در حال حاضر ارث زن از اموال شوهر خود علاوه بر اموال منقول شامل قیمت زمین، قیمت درختان و قیمت بنا نیز می شود و زن از قیمت اموال غیر منقول مانند زمین نیز ارث می برد.
- در صورت استنکاف وراث از پرداخت قیمت اموال غیر منقول به استناد ماده ۹۴۸ قانون مدنی، زن از عین اموال غیر منقول هم ارث می برد. ماده ۹۴۸ بیان می کند: هرگاه وراث از اداء قیمت امتناع کنند زن باید حق خود را از عین اموال استیفاء بگیرد. بدین صورت که زن از طریق دادگاه اقدام به مطالبه سهم خود از اموال غیر منقول می کند و در صورت استنکاف وراث از پرداخت قیمت اموال، زن باید به حکم دادگاه عین مال غیر منقول را به نسبت سهم ارث خود از همسرش تملک کند.
امیدواریم مطالب این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد. در پایان پیشنهاد می کنیم مقالات مراحل انحصار وراثت و مدارک مورد نیاز جهت انحصار وراثت را نیز مطالعه فرمایید.
منبع : آرگا
