پرنده مرغ مگس خوار و دانستنی های جالب درباره این پرنده

با ارزش ترین هدیه ای که نیمکره غرب زمین به دنیای پرندگان بخشید، خانواده مرغ های مگس خوار می باشد. این پرنده ها بازیبایی افسانه ای خود بسیار مورد توجه می باشند. در این مطلب به نحوه زندگی و گونه های مختلف مرغ مگس خوار می پردازیم.

آشنایی با پرنده مرغ مگس خوار

مرغ مگس خوار که به آن مگس مرغ، مرغ مگس نیز اطلاق می شود بومی امریکا بوده و پرنده ای از خانواده پرستوها می باشد. زیبایی بی حد و اندازه مرغ مگس سبب شده در قرن نوزده به عنوان وسیله تزئینی مورد استفاده و تجارت قرار گیرد. می توان گفت این پرنده هدیه گران بهای نیمکره غربی زمین به جهان پرندگان می باشد.

پرنده ای با زیبایی افسانه ای. طبیعت در ساخت و پرداخت مرغ مگس نهایت استادی را به کار بسته و آنچه بهترین است در نهاد این پرنده قرار داده است. جثه کوچک، تحرک بالا، جرات و جسارت و از همه بالاتر زیبایی مافوق تصور در تمام این پرندگان مشاهده می شود.

رنگ پرها و فرم بدن مرغ مگس به قدری درخشان و زیبا است که گویی در وجود پرنده یاقوت و زمرد به کار رفته است. این پرنده در تمام طول عمر خود با زمین تماس پیدا نمی کند و دائما در حال پرواز است. به طوری که از یک گل به گلی دیگر حرکت کرده و تنها شهد شیرین گلها را می نوشد.

ساختار شناسی مرغ مگس

مرغ مگس خوار بدنی فشرده با ماهیچه های قوی و بال های تقریبا بلند و تیغه مانند دارد که برخلاف بال سایر پرندگان، تنها از مفصل شانه به بدن اتصال می یابد. فرم بال به این پرنده اجازه می دهد تا تنها به جلو بلکه مستقیما به طرف بالا و پایین، پهلو و عقب پرواز نماید و در مقابل گل ها شناور گردد و از شهد و حشرات آن ها تغذیه نماید.

مرغ مگس می تواند در هوا توقف و بال بزند و تنها پرنده ای است که دارای پرواز قهقرایی می باشد. در استخوان بدن این پرنده برخلاف دیگر پرندگان هوا نبوده بلکه مغز وجود دارد. بزرگی و وزن قلب این پرنده یک چهارم بزرگی جثه و وزن بدن آن است. ماهیچه های بال مرغ مگس بسیار قوی و نیرومند و دارای شش بی نهایت فعالی هستند.

باید اشاره کرد اعضای بدن پرنده در تمام مدرت روز همانند موتور کار می کند. سرعت بال زدن مرغ مگس در طول پرواز جهت دار و معلق یکسان می باشد. البته این موضوع به سایز پرنده بستگی داشته به بیان دیگر هر چه پرنده بزرگتر باشد، میزان یکسان بودن سرعت بال زدنش کمتر است. در نتیجه کوچکترین مرغ مگس بال خیلی سریعی دارد و سریعا پرواز می کند.

در یکی از کوچکترین گونه های مرغ مگس خوار ضربان بال پرنده نر حدود هشتاد بار در ثانیه است. البته در نوع ماده که بزرگتر است با سرعتی حدود ۶۰ بار در ثانیه بال می زند. به این ترتیب پرنده مگس یاقوتی دارای سرعت ضربان بال حدود هفتاد بار در ثانیه در پرنده نر و در پرنده ماده حدود ۵۰ بار در ثانیه می باشد.

این میزان در پرنده مگس خوار بزرگتر خیلی کمتر است. به طور مثال در گونه های غول پیکر، تنها حدود ده بار در ثانیه بال ها را به هم می کوبد در حقیقت به نظر می رسد مرغ مگس بزرگتر نسبت به دیگر پرندگان هم اندازه، بال هایش را کندتر به هم می زند. تاکنون ۳۱۸ گونه مرغ مگس شناخته شده که بیشتر آن ها در امریکای جنوبی زیست دارند.

بزرگترین مرغ مگس، نوع امریکای جنوبی است با طول ۲۳ سانتی متر و وزنی حدود ۸.۲ گرم. این پرنده در ناحیه کوهستانی زندگی می کند و تنها گونه از مرغ مگس است که ضربان بال هایش توسط چشم انسان به خوبی قابل مشاهده است. مرغ مگس خوار صدا زنبوری کوبایی با طول ۵ سانتی متر و وزن کمتر از ۸.۲ گرم جزو کوچکترین پرندگان دنیا محسوب می شود.

مرکز اصلی تجارت مرغ مگس که سال ها به طور محدود در بوگوتا قرار داشت، منطقه ای بود که در آن انواع مرغ مگس به وفور زندگی داشتند و دارند. در حال حاضر این مرکز قدیمی تجارت به شکل موزه ای از انواع مرغ مگس درآمده و دانشمندان در آن  بر روی گونه های مختلف این پرنده پژوهش و مطالعه دارند.

با همه مطالعات صورت گرفته روی مرغ مگس هنوز محیط زندگی برخی از گونه ها برای دانشمندان نامشخص است. از این پرنده کوچک تا به حال سنگواره ای به دست نیامده اما از روی ساختار استخوان بندی مرغ مگس و ناحیه زیستش حدس زده می شود که از پرنده بزرگی در منطقه گرمسیری امریکا زیست داشته مشتق شده اند و تاریخ این رویداد نیز مشخص نیست.

این پرنده کوچک جواهر نشان می تواند برای مدت طولانی در هوا به صورت معلق بال زده و در حین پرواز چنان سریع بال می زند که با چشم انسان قابل تعقیب نیست و تنها صدای بال که همانند وزوز زنبور است شنیده می شود. بال ها در حین پرواز برای یک صدم ثانیه هم مکث ندارند. بال ها هر ثانیه حدود نود بار به هم برخورد کرده و صدای وزوز نرمی تولید می شود.

مرغ مگس از قند درون شهد گلها نیروی لازم برای تحرک و پرواز شگفت انگیزش را کسب می کند و مواد پروتئینی مورد نیازش را نیز از حشراتی که شکار می کند به دست می آورد.

اسامی عجیب گونه های مرغ مگس

رنگ های درخشنده و پرهای خیلی تخصصی اکثر گونه های مرغ مگس(معمولا تنها نرها) طبیعت شناس انگلیسی قرن نوزده جان گولد را بر آن داشت که برای بیشتر گونه های مرغ مگس اسامی عجیبی انتخاب کند. جالب است بدانید بیشتر این نام ها هنوز نیز استفاده می شوند از جمله:

• عشوه دان
• ستاره تپه
• پری
• یاقوت کبود
• توپاز
• سنگ خورشید
• ستاره چوبی

حدود ۱۲ گونه از این پرنده به طور منظم در ایالات متحده امریکا و کانادا پیدا می شوند. تنها مرغ مگس یاقوتی در شرق امریکای شمالی تولید مثل دارد. شمالی ترین مرغ مگس با اسم روفوس از جنوب شرقی آلاسکا تا شمال کالیفرنیا زاد آوری انجام می دهد. ضمنا مرغ مگس دم پهن در غرب امریکای و امریکای مرکزی و مرغ مگس آلن در نواحی ساحلی کالیفرنیا زیست دارد.

محیط زیست مرغ مگس بهشت مجسم است. همواره سبز و خرم و همیشه پر از گل و گیاه. بیرون از چنین محیطی زندگی برای این پرنده سخت است. نوک بیشتر مرغ مگس ها باریک و تیز بوده و در برخی مستقیم و در برخی دیگر کاملا خمیده است. تنها در یک گونه مانند هلال ماه کاملا خمیده می باشد.

در مرغ مگس خوار قوس قزحی که در ناحیه کوهستانی زندگی می کند سر نوک برخلاف دیگر گونه ها به سمت بالا خم شده است. در نوع نوک شمشیری طول نوک بیشتر از طول تمام بدن پرنده می باشد. شکل و طول زبان و نوک این پرنده ها با شکل گلهایی که از شهد آن استفاده می کنند، تطابق دارد.

نکته جالب دیگر آن است که مرغ مگس معمولا می تواند زبانش را از طرفین نوک بیرون بیاورد. در برخی از انواع سر زبان به شکل لوله ای خیلی باریک درآمده و در چند نوع دیگر در سر زبان تارهای نازک مو مشاهده می شود. برخی دیگر دارای زبان تیز و خم شده به سمت بالا هستند.

جدا از پر رنگین که پوش بدن پرنده نر است اکثر انواع این پرندگان پرهای تزئینی خیلی جالبی دارند که هنگام رقص از آن استفاده می کند. در گونه مرغ مگس دم کج، تنها شامل چهار پر است. دو پر میانی مشابه خارهای باریک و بلند و دو پر خارجی در انتهای بدن ضربدر خورده و به سمت سر پرنده خم شده و به صفحات لوزی شکلی منتهی می شود.

شایان ذکر مرغ مگس گلو یاقوتی تنها گونه ساکن شرق امریکای شمالی می باشد. و در فصل مهاجرت می تواند حدود ۸۰۰ کیلومتر طول خلیج مکزیک را بدون لحظه ای استراحت طی نماید. مرغ مگس دم پهن ساکن در غرب امریکای شمالی هنگامی که مقابل گلی توقف می کند ۵۵ بار در ثانیه بال می زند و وقتی به سمت بالا پرواز نماید به ۷۵ بار می رسد.

جفت یابی و تخمگذاری

این پرنده موقع دلربایی از جفت خود بدنش را به فرم u خم کرده و در این حالت سرعت بال زدنش به دویست بار در ثانیه می رسد. مرغ مگس خوار از پاها تنها برای نشستن استفاده کرده و در صورت تمایل مساحت ده سانتی متر را روی شاخه ای نشسته و مجددا پرواز می کند.

صدای این پرنده خیلی ضعیف است به نحوی که در فاصله نزدیک به هم شنیده نمی شود. تنها هنگام معاشقه صدای بال زدن مرغ مگس قابل شنیدن است. اکثر این پرندگان نر هنگام جفت گیری رنگ پرها را تغییر می دهند. به طوری که شفاف تر می شود و در انواع گونه های نر چند همسری است و تنها مگس مرغ گوش بنفشی که در شمال امریکا زندگی می کند تک همسری است.

به طوری که در ساختن لانه و خوابیدن روی تخم ها و تغذیه و پرورش جوجه ها نیز به همسرش کمک می کند. نر و ماده در این گونه بر خلاف سایر گونه ها از نظر شکل بدن و رنگ پرها کاملا شبیه هم هستند. بر اساس اطلاعات موجود تمام مرغ مگس ها دو تخم کاملا سفید با فاصله یک الی دو روز از هم می گذارند.

از این رو جوجه اول همواره یک الی دو روز زودتر از جوجه دوم از تخم بیرون آمده و مادر از شیرابه موجود در چینه دان جوجه ها را تغذیه می کند. نکته قابل توجه بزرگی تخم اغلب مرغ مگس ها بیشتر از ۰.۵ سانتی متر نیست اما مادر ۱۴-۱۹ روز روی تخم می خوابد و این زمان برای چنین تخم های ریزی خیلی زیاد به نظر می رسد.

رفتارشناسی مرغ مگس

مرغ مگس اکثرا ستیزه جو و جدال طلب هستند. پرنده نر به هر پرنده ای که از محیط زیستش عبور کند شدیدا حمله کرده حتی اکر جثه پرنده غریبه خیلی بزرگتر از جثه خودش باشد. بی پروا حمله را شروع می کند. این پرنده تنها در غروب آفتاب و توسط تورهای خیلی ظریف توسط انسان به دام می افتد.

نگهداری مرغ مگس در قفس سیمی امکان پذیر نیست و از آن جا که سبب مجروح شدن این پرنده ظریف می گردد در دیواره شیشه ای و فضایی بزرگ باید آن را نگهداری کرد. مرغ مگس نوک شمشیری نسبت به بدنش بلندترین منقار را دارد که برای نوشیدن شهد گلهای شیپوری شکل در حالت آویزان شده به آن ها استفاده می کند.

همچنین از این منقار برای شکار حشرات بالای درختان نیز استفاده می کند. این پرنده همانند سایر گونه ها یک پروازگر قهار بوده و می تواند در هوا معلق باقی مانده یا به سمت عقب حرکت کند. نوک شمشیری هنگام نشستن روی شاخه درخت منقارش را تقریبا به طور عمودی نگه می دارد که فشار وارد شده به گردنش کاهش یابد.

مرغ مگس گلو یاقوتی یا گلو سرخ علیرغم جثه کوچکی که دارد بسیار خستگی ناپذیر است. این پرنده زمستان را در امریکای مرکزی گذرانده ولی هر بهار به سمت شمال تا مرزهای کانادا مهاجرت می نماید. مسافت این مهاجرت تا ۳۲۰۰ کیلومتر هم می رسد. مانند تمام مرغ مگس ها این گونه نیز ستیزه جو بوده و از گل ها در برابر رقبای دیگر محافظت می کند. ضمنا زنبور را از گل ها دور نگه داشته و از نزدیک شدن پروانه و سایر حشرات به گل ها ممانعت می کند.

آشیانه مرغ مگس به اندازه یک فنجان کوچک از الیاف گیاهی، تار عنکبوت، گل سنگ و خزه می باشد که به یک شاخه و یک برگ بزرگ یا طاقچه سنگی اتصال دارد. لانه از طریق یک ساقه باریک از سطح زیری طاقچه یا سقف غار یا آبگذر آویزان می شود. قابل ذکر است مرغ مگس نر بومی سایر پرندگان مگس خوار را تعقیب می کند و به سمت پرنده های بزرگتر مثل کلاغ، شاهین و حتی انسان شیرجه می زند.

جالب است بدانید بیشتر مرغ مگس ها بخصوص گونه های کوچکتر دارای آوازهای خش دار و صدای جیرجیر هستند. گفتنی است اکثر گونه های مرغ مگس کوچک بوده و بزرگترین آن ها فقط حدود ۲۰ سانتی متر طول و ۲۰ گرم وزن دارد. یعنی چیزی کمتر از وزن اکثر گنجشک ها.

پرهای بدن مرغ مگس نازک و اغلب شدیدا فلزی بوده و ظاهری فلس مانند دارند. جنسیت در چند گونه از این پرنده از نظر ظاهری یکسان می باشند. ولی در اکثر گونه ها تفاوت هایی مشاهده یم شود. نرهای این گونه درخشندگی خاصی در بال ها دارند و تنها رقیب شان پرنده های بهشتی و قرقاول های خاص می باشند.

در پایان اگر به دانستنی های حیوانات علاقمند هستید با کلیک روی لینک اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهید.

منبع : آرگا