اگر به کشت صیفی جات به ویژه بادمجان مشغول هستید و مایلید تا محصول باکیفیت و بیشتری برداشت نمایید با این مطلب همراه ما باشید تا با انواع کود برای بادمجان آشنا شده و بدانید در هر مرحله از کشت این صیفی پرطرفدار با چه موادی آن را تغذیه نمایید.
مناسب ترین کود برای بادمجان
بادمجان یکی از صیفی جات خوشمزه و پرطرفدار در رژیم غذایی برخی مناطق خاص محسوب می شود. این گیاه بومی هند بوده و به تدریج به دیگر نقاط دنیا صادر شده و مورد کشت قرار گرفته است. بادمجان به خانواده سیب زمینی تعلق دارد و جزو گیاهان علفی دسته بندی می شود.
این گیاه در نواحی گرم رویش خوبی دارد و به نور خورشید مستقیم و حداقل ۸ ساعت در روز نیاز دارد. قابل ذکر است در دمای پایین تر از ۵۵ درجه فارنهایت بادمجان رشد خوبی نداشته و از بین می رود. در کشور ما نیز در نواحی مختلفی کشت بادمجان صورت می گیرد. انواع مختلفی از این صیفی به اشکال دلمه ای، قلمی و در رنگ های متنوع کاشت می شود.
امروزه با محدود شدن آب و مواد غذایی داخل خاک بهره وری بالا و بازدهی مناسب از زمین های کشاورزی و باغی جزو دغدغه های کشاورزان محسوب می شود. به کمک روش اصولی کود دهی و بکارگیری برنامه تغذیه ای مناسب در کشت محصولات از جمله بادمجان می توان تاحدودی این دغدغه را برطرف نمود.
به طور کلی داشتن یک برنامه غذایی و کوددهی برای انواع محصولات کشاورزی و باغی من جمله بادمجان امری ضروری محسوب می شود. ولی قبل از تنظیم این چارت کوددهی باید از نیازهای گیاه بادمجان هنگام استفاده نسبت به میزان لازم هر یک از عناصر نظیر کلسیم، فسفر و پتاسیم و نیتروژن آگاهی کافی داشته باشید. در ادامه با انواع کود برای رشد و باروری بیشتر بادمجان آشنا می شوید.
انتخاب کود مناسب برای رشد گیاه
برای تولید انواع صیفی و سبزیجات به میزان کافی کود نیاز است. کودهای گرانوله اغلب ارزانتر بوده ولی برای رسیدن مواد مغذی به ریشه گیاهان به قرارگیری در خاک و آبگیری کافی نیاز دارند. کودهای مایع قیمت بالاتری دارند و استفاده آن ها راحت بوده و تنها با رقیق شدن مورد استفاده قرار می گیرند.
در این میان از کودهای ارگانیک نیز برای کشت گیاه استفاده می شود. کودهای ارگانیک دارای مواد مغذی طبیعی با پردازش کمتر می باشند. به طور کلی هر نوع کودی مواد مغذی را برای گیاه فراهم می کند و کودهای شیمیایی یا مصنوعی این مواد را سریعتر تامین کرده البته ممکن است اثرات منفی بر خاک داشته باشند.
همانطور که اشاره شد بادمجان برای رشد و باردهی به کود نیاز دارد. کود مخصوص بادمجان به نوع خاصی از آن محدود نبوده و شامل مجموعه ای از کودهای مختلف به جهت رشد و نمو و باردهی این محصول است. برای این منظور می توانید هم از انواع کودهای ارگانیک و هم شیمیایی استفاده کنید.
البته باید بدانید که زمان استفاده از هر نوع کود و عنصر مورد نیاز بادمجان در مراحل رشدی مختلف، متفاوت می باشد. به طور مثال کود پتاسیم بایستی در مرحله میوه دهی استفاده گردد و اگر در این مرحله به طور اشتباه کود نیتروژن دار استفاده شود، باردهی گیاه کاهش یافته و رشد علفی پیدا می کند.
کود مناسب بادمجان قبل از کشت
در بیشتر نواحی کشور می توان زمین زراعی را پیش از کشت محصول با انواع کود حیوانی و کمپوست شده تقویت نمود تا گیاه در طی فصل رشد به مقدار کمتری کودهای پودری و مایع نیاز یابد و کمتر با کمبود عناصر روبرو شود. استفاده از کود حیوانی علیرغم مزایای متعدد دارای معایبی نیز می باشد.
به طور مثال بذر علف هرز موجود در این نوع کود سبب افزایش میزان علف های هرز در مزرعه می شود. به این منظور در حین آماده سازی بستر کشت ۳۰-۴۰ تن در هکتار کود دامی پوسیده یا ۱۰ تن در هکتار کمپوست و یا ۳ تن در هکتار کود مرغی را با خاک مزرعه ترکیب می کنند.
برای جلوگیری از مشکلات پیش رو کود حیوانی می توان از انواع کودهای گرانول پیش از کشت برای تقویت زمین استفاده نمود. این نوع کودها به عنوان کود کند رها شناخته می شوند و به تدریج عناصر موجود در خود را آزاد نموده تا گیاه از آن استفاده کند. کودهای گرانول پیش از کشت محصول با خاک سطحی مخلوط شده و معمولا به طور کامل بوده و هم عناصر ماکرو و میکرو موجود را با خود همراه دارد.
عناصر مهم در برنامه کودی بادمجان
عناصری که در رشد و پرورش بهتر هر گیاهی نقش موثری دارند، فراوان بوده و هر گیاهی با توجه به نیازهایش به برخی از عناصر نیاز دارد. خاک های کشاورزی با توجه به مکانی که در آن قرار دارند، بافت، میزان زیر کشت بودن و استفاده از کودهای شیمیایی و همچنین محصولی که در آن کشت می شود، میزان متفاوتی از این عناصر را در خود جای داده اند.
برای تنظیم برنامه کودی مناسب بادمجان ضروری است از عناصر مورد نیاز برای رشد این گیاه اطلاع کافی داشته باشد. مهمترین عناصر و بهترین کود برای رشد بهتر این صیفی عبارت است از:
- نیتروژن: یکی از عناصر اصلی برای رشد بادمجان بوده و سبب بهبود عملیات فتوسنتز، تشکیل پروتئین گیاهی می شود. در حقیقت علت عدم رشد نکردن بادمجان باید در کمبود نیتروژن جستجو شود. از این رو برنامه کودی بادمجان کهحاوی میزان مورد نیاز ازت بوده موفق تر از دیگر برنامه ها می باشد.
- پتاسیم: این عنصر سبب انتقال قند و نشاسته در گیاه می شود و تولید پروتئین را هم افزایش می دهد. از این رو بهترین کود برای افزایش باردهی این گیاه پتاسیم می باشد. زیرا این عنصر عامل اصلی جوانه زدن، رشد غده و میوه های گیاهان و پرباری و بزرگ شدن آن ها می شود. از آنجا که دلیل عدم باردهی کمبود پتاسیم می باشد قرار دادن این عنصر در برنامه کودی بادمجان زمانی که میوه آن رشد خود را شروع می کند، اکیدا توصیه شده است.
- فسفر: عنصر فسفر رشد ریشه، استحکام ساقه و ریشه را سبب شده همچنین به افزایش مقاومت محصول در مقابل بیماری های مختلف کمک می کند. از این رو نقش مهمی در برنامه کودی بادمجان دارد. عدم دریافت این عنصر سبب کمبود برگ و عدم رشد ریشه و بروز بیماری های مختلف می شود. در حقیقت یکی از دلایل اصلی بنفش شدن بادمجان کمبود فسفر است.
علاوه بر عناصر ماکرو ذکر شده در رشد بادمجان برخی ریز مغذی ها هم نیاز است. اگرچه میزان نیاز گیاه به این عناصر کمتر از انواع ماکرو است ولی باید دانست که بدون آن ها رشد گیاه به درستی انجام نمی شود و به بار نمی نشیند. از جمله کودهای مناسب برای تامین عناصر ریز مغذی بادمجان عبارت است از:
- کود هیومیک اسید
- کود کلات آهن
- گوگرد، مس، بور، روی ، منیزیم، منگنز
- کود نیترات کلسیم
تاثیر آزمایش خاک بر میزان کوددهی گیاه
پیش از آنکه در مورد برنامه ریزی کودی بادمجان در همه مراحل رشد صحبت کنیم. بایستی اقداماتی صورت گیرد که نسبت به میزان کمبودهای خاک کشاورزی و مشخصات کامل آن اطلاعات جامعی به دست آید. تنها راه برای این کار آزمایش خاک است. بعد از این که نمونه برداری از خاک صورت گرفت بایستی آن را به آزمایشگاه انتقال تا در نتایج حاصله میزان کمبود عناصر در خاک مورد کشت بادمجان مشخص شود.
این نتایج شامل کمبودهای خاک از لحاظ میزان مواد غذایی، میزان اشباع و شوری، نوع بافت، میزان حاصلخیزی، پی اچ آن است.
مراحل کود دهی بادمجان
برای این که محصول سالم و پرباری داشته باشید تنها دانستن عناصر مورد نیاز برای رشد گیاه کافی نبوده و باید با همه مراحل رشد گیاه نیز آشنا بوده تا بر اساس آن ها زمان مناسبی برای کوددهی و تغذیه تنظیم شود. از این رو برای این که بتوانید برنامه کودی بادمجان را تنظیم نمایید، نیاز است تا بدانید در هر یک از مراحل رشد، باید چه عنصری استفاده شود.
به این ترتیب در کودها تداخل ایجاد نشده و گیاه به خوبی می تواند رشد کرده و به محصول فراوانی دست یابد.
۱. مرحله پیش از کشت
ضروری است پیش از کاشت گیاه در زمین آن را برای پرورش محصول آماده نمایید. از این رو بر اساس نتایج آزمون خاک کشاورزی و میزان کمبودهای عناصر آن هنگام شخم زدن زمین از کودهای اوره، مرغی، کود پتاس بالا و کود فسفر استفاده شود. کوددهی خاک پیش از کشت شروع رشد گیاه را تقویت می کند.
یک کود آلی نظیر کود مرغ خشک یا هر نوع کود دیگر کود مناسبی خواهد بود. کودها طوری فراوری می شوند که بویی ایجاد نشده و از مزرعه خارج شود. می توانید از کود متعادل با نسبت ۱۰-۱۰-۱۰ استفاده و کود را کاملا در خاک قرار دهید.
۲. مرحله انتقال نشا
نشا حساس ترین مرحله رشد گیاه محسوب می شود. بادمجان را در خزانه نشا کرده و بعد از رشد کافی به زمین اصلی انتقال می دهند. در این مرحله گیاهچه به انواع آفات و بیماری حساس بوده و تنش های دمایی هوا هم ممکن است به آن آسیب بزند. کود آمینو اسید از جمله کودهایی است که سبب قوی شدن گیاه در مقابل تنش محیطی می شود.
این کود سبب شده همه انرژی گیاه صرف مقابله با تنش شده و انرژی اضافه برای ساخت امینو اسید صرف نکند. به این ترتیب استفاده از آمینو اسید در مرحله نشا توصیه می شود. همچنین در مرحله ابتدای رشد، گیاهچه تازه کشت شده به ریشه های قوی داخل خاک نیاز دارد.
ریشه هر گیاه اندام جذب کننده عناصر غذایی و آب از خاک می باشد. هر چه ریشه قوی تر باشد در عمق خاک بیشتری نفوذ تا عناصر غذایی را جذب نماید. برای تقویت و رشد ریشه در این مرحله دو کود نقش مهمی دارند. در وهله اول کود فسفر سبب رشد ریشه شده و کود هیومیک اسید در وهله بعدی نیز انرژی گیاه را افزایش داده و موجب گلدهی می شود.
هیومیک اسید علیرغم گسترش ریشه موجب بهبود بافت خاک، افزایش جذب عناصر غذایی و مواد آلی خاک و تنظیم پی اچ خاک نیز می گردد.
بعد از انتقال نشا کوددهی بادمجان به صورت محلول در آب و همزمان با آبیاری صورت می گیرد. کود هیومیک اسید از جوانه ها در مقابل تنش های مختلف محافظت کرده و اگر خاک کشاورزی کمبود نیتروژن دارد ضروری است علاوه بر هیومیک اسید کود اوره نیز اضافه شود.
قابل ذکر است بعد از ۲۰-۳۰ روز پس از انتقال نشا باید زمین کشت برای رشد بهتر جوانه آماده شود. از این رو همه عناصر ماکرو و میکرو نیاز است. بهترین کود در این مرحله کودهای کامل سه بیست می باشند که هم سه عنصر اصلی فسفر، نیتروژن و پتاسیم را دارند و هم سایر عناصر را نیز در ترکیب خود ارائه می دهند.
۳.مرحله رشد رویشی
همانطور که می دانید نیتروژن عنصر اصلی رشد رویشی می باشد. این عنصر پر استفاده ترین عناصر غذایی برای گیاهان می باشد. و سبب افزایش برگدهی، رشد رویشی و افزایش طول ساقه می شود. عنصر نیتروژن در ابتدای رشد برای برگ دهی بهتر و رشد بیشتر بوته بادمجان استفاده می شود.
کود اوره معروف ترین کود نیتروژن دار است که از گذشته برای انواع محصولات سبزی و صیفی مورد استفاده بوده است. این کود ممکن است سبب تجمع نیترات در گیاه شده و سلامت انسان را تهدید نماید. کود مرغی مایع یک کود ارگانیک بوده که با داشتن درصد نیتروژن بالا به فرم آلی می تواند جایگزین خوبی برای انواع کود اوره و غیرارگانیک باشد. مصرف این کود به شکل آبیاری صورت می گیرد و تاثیر شایانی بر افزایش برگدهی و رشد رویشی گیاه دارد.
۴. کود مرحله گلدهی و تشکیل میوه
در این مرحله تعداد گل بیشتر و قوی بودن بوته به اندازه ای که بتواند گل را نگه داشته تا به میوه تبدیل شود سبب افزایش باردهی و میوه دهی می گردد. از این رو برای برداشت خوب و اقتصادی باید تعداد گل و میوه روی بوته بادمجان افزایش یابد و بوته به اندازه ای قوی شود که تولید محصول باکیفیت را پشتیبانی کند.
کود پتاسیم دار اصلی ترین عنصر در این مرحله می باشد. این عنصر سبب افزایش گلدهی، میوه دهی، درشت شدن میوه و به طور کلی افزایش کمی و کیفی محصول می شود. از دیگر عناصر میکرو همچون آهن، منگنز و روی هم در این مرحله دخیل می باشند.
به این ترتیب قبل از این که میوه بادمجان رشد خود را شروع کند با دادن کودهای پتاسیم دارد گیاه را برای باردهی بیشتر آماده می کنید. مناسب ترین برنامه کودی بادمجان در این مرحله کودهای پتاس بالا هستند. در هنگام تشکیل میوه نیز کوددهی ادامه و هنوز نیز به کود پتاس بالا نیاز است.
۵. کود دهی بعد از اولین برداشت
برداشت محصول از بوته های بادمجان به تدریج صورت می گیرد. از این رو در فاصله اولین برداشت تا پایان باید به طور کامل بوته ها حفاظت شوند. در این زمان مناسب ترین برنامه کودی این است که کود ۲۰-۲۰-۲۰ به خاک اضافه شود که دارای همه عناصر مغذی می باشد.
در صورت تمایل برای آشنایی با کود برای ذرت و کود برای زعفران روی لینک ها کلیک کنید.
منبع : آرگا
