در حالت کلی شکم انسان به چهار قسمت تقسیم می شود. به عبارت دیگر شکم شما را با ایجاد یک خط عمودی از وسط ناف، به قسمت راست و چپ و با ایجاد یک خط افقی از وسط ناف به دو قسمت بالا و پایین تقسیم می کنند که به طور کلی چهار قسمت می شود. بالاترین ربع شکم در سمت راست مربوط به ربع بالای سمت راست شکم زیر دنده ها می باشد. این قست شامل اندام های مهمی از جمله روده، لوزالمعده، کلیه راست، کیسه صفرا و کبد می شود. در حقیقت توجه به درد زیر دنده راست اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا می تواند شاخصی از بیماری های مختلف مربوط به اندام های مذکور باشد. در ادامه مطلب همراه ما باشید تا با علائم و علت درد زیر دنده راست و روش های درمان آن بیشتر آشنا شویم.
درد زیر دنده راست چه علائم و نشانه هایی دارد؟
به طور معمول درد زیر دنده راست با شدت و ضعف بسیاری همراه است. درد در این ناحیه می تواند احساسی خوشایند باشد و یا به شکل حساسیت شدید ظاهر گردد. چنانچه دچار درد زیر دنده راست شدید و علائم آن تا چند روز ادامه داشت، بهتر است سریع تر به پزشک مراجعه کنید تا علائم شما را ارزیابی کند. با این وجود برخی از علائم این درد می تواند نشانه یک مشکل اورژانسی باشد. به طور کلی توصیه می شود با مشاهده هریک از علائم زیر هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید:
- کاهش وزن بدون علت
- وجود خون در مدفوع
- تب
- پوست زرد یا زردی
- درد شدید شکم
- تورم یا حساسیت شکم
- حالت تهوع و استفراع مداوم
مهم ترین دلایل درد زیر دنده راست چیست؟
دلایل مختلفی می تواند به ایجاد این نوع درد منجر شود که شایع ترین آن ها عبارتند از:
۱. بیماری کبد
در بسیاری موارد بیماری کبد می تواند منجر به درد زیر دنده سمت راست شود. بیماری هایی مانند سرطان کبد، آبسه کبدی و هپاتیت همگی از جمله بیماری های کبدی هستند که می توانند با ایجاد درد در دنده راست همراه باشند. به طور کلی بیماری کبد علاوه بر درد زیر دنده راست با علائم دیگری نیز همراه است که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد:
- حالت تهوع یا استفراغ
- تبب
- کاهش وزن بدون دلیل
- حساسیت شکم
- ادرار تیره
- پوست زرد
- خستگی
اگر زیر دنده راست خود احساس درد داشتید که با علائم بیماری های کبدی همراه است، می بایست در اسرع وقت نزد پزشک مراجعه کنید.
۲. مشکلات کلیوی
برخی مشکلات کلیوی مانند عفونت کلیوی، عفونت مجاری ادراری، سنگ کلیه و سرطان کلیه می تواند به درد زیر دنده راست منجر شود. برخی علائمی که نشان می دهند درد زیر دنده سمت راست می تواند به خاطر مشکلات کلیوی باشد، عبارتند از:
- ادرار دردناک
- خون در ادرار
- ادرار بدبو
- تکرر ادرار
- تهوع یا استفراغ
- تب
- دردی که به سمت کشاله ران و پشت کشیده می شود.
اگر زیر دنده راست خود احساس درد داشتید و احتمال می دهید که به خاطر مشکلات کلیوی باشد، هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید.
۳. مشکلات کیسه صفرا
در بسیاری موارد برخی مشکلات کیسه صفرا مانند سنگ های صفراوی می تواند به درد زیر دنده راست منجر شود. کالدوچلیتیایس به معنای وجود سنگ های صفراوی در مجاری صفراوی شما می باشد. درد سمت راست زیر دنده ها ناشی از سنگ صفراوی می تواند تا ساعت ها ادامه یابد و معمولا در طول شب یا بعد از یک وعده غذایی سنگین اتفاق می افتد. دیگر علائم این بیماری می تواند شامل این موارد باشد:
- مدفوع رنگی یا ادرار تیره
- لرز
- تب
- پوست زرد یا زردی
- تهوع یا استفراغ
اگر دچار علائم کالدوچلیتیایس یا سنگ صفرای بودید، باید سریع تر پزشک خود را ملاقات کنید. سنگ های موجود در صفرا می توانند با عوارض جدی تری همراه باشند.
۴. پره اکلامپسی
پره اکلامپسی نوعی بیماری است که معمولا زنان باردار را در هفته بیستم بارداری درگیر می کند. البته در بسیاری موارد می تواند زودتر از هفته بیستم و حتی بعد از زایمان اتفاق بیفتد. مشخصه بارز بیماری پره اکلامپسی افزایش فشار خون یا فشار خون بالا است. با این حال گاهی اوقات می تواند به درد زیر دنده راست نیز منجر شود. از دیگر علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش ادرار
- پروتئین در ادرار
- تنگی نفس
- تهوع یا استفراغ
- مشکلات کبد یا کلیه
- سردرد شدید
- حساسیت به نور یا تاری دید
در چنین شرایطی پزشک می بایست قسمتی از مراقبت های قبل از زایمان را ارزیابی کند. با این حال چنانچه برخی علائم پره اکلامپسی مانند تاری دید، تنگی نفس و مهم ترین آن ها درد زیر دنده راست را تجربه کردید، باید تحت مراقبت های ویژه پزشکی قرار بگیرید.
۵. مشکلات پانکراس
اگر به یکی از علائم پانکراتیت مانند التهاب دچار شدید، علاوه بر التهاب کبد، باز هم در زیر دنده راست خود احساس درد خواهید داشت. دردی که از بیماری پانکراتیت ناشی می شود، به تدریج و در طول زمان شدت می یابد. از دیگر علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش ضربان قلب
- تهوع یا استفراغ
- تب
به خاطر داشته باشید که در بیشتر موارد بیماری پانکراتیت برای درمان به بستری شدن نیاز دارد.
۶. مسائل مربوط به دستگاه گوارش
تمامی مسائل مربوط به دستگاه گوارش مانند گاستریت، زخم های گوارشی و سوء هاضمه می تواند با ایجاد درد زیر دنده راست همراه باشد. به طور کلی درد ناشی از چنین مسائلی بسیار دردناک و سوزاننده است. از دیگر علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نفخ شکم
- تهوع یا استفراغ
- احساس ناراحتی در معده و شکم
- گاز
اگرچه در بیشتر موارد گاستریت و سوء هاضمه خفیف بوده و خود به خود برطرف می شوند، اما چنانچه این علائم بیشتر از یک هفته طول کشید، باید سریع تر به پزشک مراجعه کنید. زیرا ممکن است نشان دهنده علائم زخم معده باشد. علاوه بر بیماری های مذکور، بسیاری از بیماری های دیگر نیز می توانند به درد زیر دنده سمت راست منجر شوند. از مهم ترین آن ها می توان به زونا، تروما یا آسیب و پنومونی اشاره کرد.
درد سمت راست زیر دنده ها از چه راه هایی تشخیص داده می شود؟
به منظور تشخیص درد زیر دنده راست ابتدا پزشک در خصوص سابقه پزشکی شما سؤالاتی را مطرح می نماید. سپس نسبت به انجام معاینات فیزیکی اقدام کرده و آزمایشاتی را برای تشخیص علت این درد تجویز می کند. این آزمایشات عبارتند از:
- یک پانل متابولیک پایه یا جامع به منظور ارزیابی میزان الکترودیت، عملکرد کلیه و تعداد گلبول های خون
- انجام تست های تصویربرداری شامل اشعه ایکس یا سی تی اسکن و سونوگرافی به منظور بررسی داخل شکم و بررسی وجود سنگ ها
- کشت مدفوع برای بررسی بیماری های داخل مدفوع
- انجام آزمایش ادرار به منظور بررسی عملکرد کلیه، بررسی UTI یا سنگ کلیه
- آندوسکوپی برای بررسی وجود زخم ها
آشنایی با روش های درمان درد زیر دنده سمت راست
به طور معمول درمان درد زیر دنده سمت راست به دلایل ایجاد آن بستگی دارد. در ادامه به معرفی برخی از روش های درمان این بیماری خواهیم پرداخت:
- آنتی اسیدها به منظور کمک به خنثی کردن اسید معده
- روش های جراحی برای حذف تومور یا حذف سنگ ها
- مصرف داروهای مسکن مانند ایبوپروفن و استامینوفن برای از بین بردن موقت درد و ناراحتی
- مصرف داروهای مهارکننده پمپ پروتون یا مسدود کننده های اسیدی به منظور کاهش میزان اسید در روده یا معده
- مصرف آنتی بیوتیک ها به منظور از بین بردن باکتری هایی که منجر به درد و عفونت می شوند.
- درمان های سرطان مانند پرتودرمانی، ایمونوتراپی و شیمی درمانی
نگاهی به روش های پزشکی و بهبودی
در بیشتر موارد پزشک تلاش می کند تا حد امکان از انجام جراحی خودداری کند. با این وجود ممکن است جراحی برای درمان برخی بیماری ها اجتناب ناپذیر باشد و چنانچه جراحی انجام نشود، بیماری وخیم تر شود. به طور مثال اگر سنگ های صفراوی که باعث مسدود شدن کانال صفراوی می شوند، برداشته نشوند، می توانند با خطرات زیادی مانند مرگ بیمار همراه باشند. در بسیاری موارد پزشک ناچار است کیسه صفرا را به طور کامل خارج کند.
هم چنین اگر سنگ های کلیه آن چنان بزرگ باشند که از راه طبیعی دفع نشوند، پزشک از امواج صوتی به منظور شکستن سنگ ها و تبدیل آن ها به قطعات کوچک تر استفاده می کند. در نهایت اگر مبتلا به سرطان کبد یا کلیه باشید، با توجه به مرحله سرطان و شدت بیماری، انجام جراحی به منظور حذف تومور ضرورت می یابد.
منبع : آرگا
