کراتوز اکتینیک یا کراتوز خورشیدی لکه های پوسته پوسته و خشک روی پوست هستند که به علت طولانی مدت قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد می شود که اگر درمان نشود به نوعی سرطان پوستی تبدیل می شود. برای اطلاع از درمان کراتوز اکتینیک با ادامه مطلب همراه ما باشید.
درمان کراتوز اکتینیک به چه صورت است؟
کراتوز اکتینیک که آن کراتوز خورشیدی نیز گفته می شود به کندی رشد کرده و معمولا نخستین بار در افراد بالای ۴۰ سال نمایان می شود. می توان با به حداقل رساندن حضور در معرض آفتاب و محافظت از پوست در مقابل اشعه ماوراءبنفش، خطر ابتلا به این بیماری پوستی را تقلیل بخشید.
در صورتی که این بیماری درمان نشود خطر ابتلا به نوعی سرطان پوست به اسم کارسینوم سلول سنگفرشی حدود ۵-۱۰ درصد خواهد بود. به این ترتیب نیاز است تا این بیماری پوستی هم مانند سایر بیماری های پوستی از جمله پسوریازیس، لکودرما و فولیکولیتیس تحت درمان جدی قرار گیرد.
عارضه پوستی کراتوز اکتینیک سبب بروز لکه و ضایعاتی به صورت پوسته پوسته و زبر روی پوست می گردد. همانطور که اشاره شد کراتوز به علت حضور طولانی مدت زیر نور خورشید بروز می یابد و اغلب در صورت، گوش، لب، بازو، پوست سر، گردن و یا پشت دست ها مشاهده می شود. بهترین راه جهت جلوگیری از این عارضه محافظت از خود در مقابل آسیب های مضر اشعه خورشید می باشد.
اگر متوجه برجستگی های قرمز یا زبر جدید روی پوست شده اید، بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید. در ادامه درباره عارضه کراتوز اکتینیک و درمان آن بیشتر صحبت خواهیم کرد.
کراتوز اکتینیک
پیشتر اشاره شد که کراتوز اکتینیک ضایعات پوسته پوسته و خشک و زیر روی سطح پوست می باشند که به عنوان کراتوزهای خورشیدی یا کراتوزهای سولار نیز شناخته می شوند. این عارضه پوستی خیلی شایع بوده و افراد بسیاری به آن مبتلا می باشند.
علت بروز عارضه کراتوز اکتینیک نیز اشعه فرابنفش خورشید اعلام شده است. برخی موارد این عارضه ممکن است به نوعی سرطان پوست به اسم سلول سنگفرشی تبدیل شود. از این رو این ضایعات در بیشتر موارد ضایعات پیش سرطانی گفته می شود. آن ها به طور بالقوه مرگبار یا کشنده نیستند ولی اگر به موقع تشخیص داده شوند و تحت درمان قرار گیرند، فرصت تبدیل شدن به سرطان پوستی را پیدا نمی کنند.
عوامل افزایش ابتلا به کراتوز اکتینیک
تقریبا علت بروز همه موارد کراتوزهای خورشیدی اشعه فرابنفش خورشید و تخت های مخصوص برنزه کردن هستند. تاثیر آسیبی که این اشعه به پوست وارد می کند به تدریج افزایش پیدا می کند. این یعنی حتی قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض نور خورشید به طور مرتب می تواند خطر کراتوز اکتینیک را افزایش بدهد.
به این ترتیب می توان گفت هر فردی ممکن است به کراتوز اکتینیک مبتلا شود. ولی افراد زیر بیشتر در معرض خطر می باشند:
- برخی افراد بیشتر از سایرین در معرض این خطر هستند از جمله :
- افراد با پوست مو و چشم های تیره تر که بدون هیچ محافظی در برابر اشعه یو وی قرار می گیرند.
- افراد با پوست رنگ پریده، موی بلوند یا قرمز و چشم های به رنگ آبی، سبز یا خاکستری
- افراد با سیستم ایمنی سرکوب شده و ضعیف
- افراد کهنسال و سن بیشتر از ۴۰ سال
- افراد تحت شرایط نادر پوستی که به اشعه یو وی حساس تر هستند. مانند گزرودرما
- سابقه طولانی بودن در معرض آفتاب یا آفتاب سوختگی
- پوست فرد موقع قرار گرفتن زیر نور خورشید به کک و مک یا سوختگی تمایل داشته باشد.
- کار در فضای باز و محل زندگی آفتابی
علائم همراه با عارضه کراتوز اکتینیک
به طور معمول نخستین علائم عارضه کراتوز اکتینیک ضایعات زیر و برجسته روی پوست هستند. که می توانند از نظر رنگی متنوع باشند. ولی بیشتر یک پوسته زرد یا قهوه ای در بالای خود داشته و ممکن است به رنگ های صورتی، قرمز، خاکستری، یا همرنگ پوست باشند. همچنین ممکن است علائم زیر نیز دیده شود:
- سوزش، گزگز یا خارش
- خونریزی
- رنگ پریدگی لب ها
- خشک و پوسته پوسته شدن لب ها
- شاخ پوستی
- درد یا حساس شدن به لمس و تماس
- لکه ها یا برآمدگی های جدید در سر، گردن، دست و بازو که در معرض آفتاب هستند.
به طور کلی لکه ها معمولا در نواحی از بدن ظاهر می شوند که اغلب در معرض آفتاب بوده مانند دست، پا، بازو، سر، صورت و گوش ها.
روش های پزشکی معالجه کراتوز اکتینیک
- تعداد کراتوز اکتینیک
- ظاهر و ناحیه کراتوز اکتینیک
- سابقه سرطان پوست
- وضعیت پزشکی مانند عمل پیوند و …
به این ترتیب ممکن است پزشک توصیه نماید طی یک جلسه در مطب، ضایعات پوستی به شکل سرپایی حذف و رفع شود یا روش های درمانی زیر را به کار گیرد.
۱. لایه برداری شیمیایی
لایه برداری شیمیایی شبیه ماسک صورت است که از نظر پزشکی تایید شده است. پزشک لایه برداری را طی یک جلسه در مطب انجام داده و مواد شیمیایی در این روش بدون هیچ خطری، لک های ناخواسته در لایه رویی پوست را از بین می برند. در روزهای اول، ناحیه تحت درمان دردناک و قرمز خواهند شد که با التیام پوست این موضوع برطرف شده و یک لایه جدید و سالم روی پوست ایجاد می شود.
۲. فتودینامیک تراپی
اگر تعدادی کراتوز خورشیدی وجود داشته باشد یا بعد از درمان عود کرده باشد، ممکن است پزشک این درمان را توصیه نماید. در این روش از کرم ها و نور درمانی خاصی جهت از بین بردن سلول های پیش سرطانی پوست استفاده می شود.
در ضمن تا زمانی که پوست درمان شده و بهبود پیدا کند لازم است از نور خورشید اجتناب نمایید. معالجه فتودینامیکی به دو جلسه درمان نیاز دارد. شایان ذکر است بیشتر بیماران مبتلا به کراتوز خورشیدی جهت بهبودی کامل به دو جلسه درمان مذکور با فاصله زمانی سه هفته نیاز دارند.
۳. برداشتن پوست
در طی این درمان، پزشک ابتدا پوست اطراف کراتوز خورشیدی را بی حس کرده بعد آن ها را خراش یا برش داده و آن بخش از پوست را مجددا به هم بخیه می زند. معمولا زخم در مدت دو تا سه هفته التیام یافته و پوست جدیدی جایگزین می شود.
۴. سرما درمانی
در صورت وجود کراتوز خورشیدی پزشک احتمالا از روش سرمادرمانی استفاده می کند. در طول این درمان، پزشک از ماده ای سرد مانند نیتروژن مایع جهت منجمد و فریز کردن ضایعه پوستی استفاده می کند. پس از چند روز این ضایعات تاول زده و بعد کنده شده و از بین می روند. جراحی مذکور به صورت سرپایی صورت گرفته و از عوارض طبیعی آن پوسته پوسته شدن یا تاول روی پوست درمان شده می باشد.
۵. کورتاژ
این روش جهت معالجه کراتوز اکتینیک بسیار زبر و ضخیم استفاده می شود. در این روش پزشک جراح به کمک دستگاهی به اسم کورت سلول های آسیب دیده را خراش داده که ممکن است این کار توسط الکترودیزیک هم انجام شود. در این حالت برای حذف سلول های آسیب دیده باقی مانده جریان الکتریکی استفاده می شود.
۶. لیزر درمانی
لیزردرمانی گزینه خوبی جهت درمان کراتوز خورشیدی روی لب می باشد. در این روش جراح با برداشتن لایه سطحی پوست به کمک لیزر، سلول های پیش سرطانی را نابود می کند. ممکن است بعد از درمان احساس درد یا ناراحتی ایجاد شود که بعد از یک یا دو هفته بهبود حاصل می شود.
روش های خانگی معالجه عارضه کراتوز اکتینیک
در صورتی که ضایعه پوستی و خشک کراتوز اکتینیک داشته ولی زیاد مشخص نباشند، احتمالا پزشک روش های خانگی جهت معالجه این عارضه را تجویز نماید. به طور معمول استفاده از کرم های دارویی توصیه می شود. و ممکن است مجبور باشید بیش از ۴ ماه از این کرم ها استفاده نمایید.
از جمله کرم ها و ژل هایی که برای معالجه کراتوز اکتینیک تجویز می شود عبارتند از :
- ژل پوستی ولتارن
- کرم پوست فلورواک
- کرم پوستی آلدرا
- ژل موضعی پیکاتو
منبع : آرگا
