بسیاری از پدر و مادرها تصور می کنند شیوه تربیتی آن ها شیوه درستی است حال آنکه تربیت کودکان اصلا کار راحتی نبوده و نیازمند فراگیری مهارت هایی خاص می باشد، تنبیه مناسب کودکان یکی از مواردی است که همیشه والدین و خانواده ها با آن سر و کار دارند، به همین جهت در این مطلب به شیوه اصولی تنبیه کودکان می پردازیم.
تنبیه مناسب کودکان به چه صورت است؟
تنبیه به معنای افزودن یک محرک منفی و ناخوشایند و یا حذف یک معیار خوشایند و مثبت جهت کاهش یا حذف یک رفتار نامناسب می باشد. در واقع از تنبیه به عنوان یک روش آموزشی مناسب برای مجازات یک فرد به خاطر کار اشتباه یا تخلفی که کرده است استفاده می کنند تا فرد از تکرار دوباره آن پرهیز کند. اگر این امکان وجود داشت که کودکان خود را تنها با استفاده از روش هایی غیر از تنبیه تربیت کنیم بسیار خوب بود اما همه افراد می دانند که این امر امکان پذیر نبوده و برای تربیت فرزند و آموختن رفتارهای شایسته بازخوردهای مثبت و منفی ضروری می باشد. زمانی که به کودک آموزش داده می شود که چگونه رفتارهای خوب یا بد خود را کنترل کند او می آموزد که چگونه از آسیب جلوگیری کرده و با عواقب اقدامات خود آشنا می شود.
تنبیه مثبت چیست؟
تنبیه مثبت به معنای افزودن یک محرک یا بازخورد ناخوشایند پس از انجام رفتاری اشتباه می باشد. هدف از این نوع تنبیه کاهش احتمال تکرار این رفتارهای ناخواسته در آینده می باشد، هدایت فرزندان به سمت رفتارهای جایگزین و مناسب تنبیه مثبت می باشد.
تنبیه منفی چیست؟
حذف یک معیار خوشایند و محروم کردن او از این معیار را تنبیه منفی می گویند. در این روش کودک از یک فعالیت یا موقعیت محروم شده تا نتواند مورد تمجید قرار بگیرد، این روش زمانی تاثیر گذاری بیشتری دارد که کودک احساس کند چیز با ارزشی را از دست می دهد.
کدام روش ها در تنبیه کودکان اشتباه است؟
- کتک زدن کودک
- استفاده از کلمات بد یا توهین آمیز
- استفاده از فلفل
- تهدید کودک
- تنبیه کودک با قاشق داغ
- تنبیه کودک با دوش آب سرد
تنبیه موثر چگونه است؟
شاید بسیاری از والدین ندانند تنبیه مناسب کودکان آن ها چیست و در چه زمان هایی نیاز به تنبیه می باشد، تنبیه کودکان مانند همه موارد تربیتی دیگر نیازمند پیروی از یک سری اصول می باشد که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم.
هیچگاه برای انتقام او را تنبیه نکنید، کودکان از بزرگسالان به خصوص والدین خود الگو برداری می کنند، اگر شما کودک خود را به خاطر انتقام گرفتن از او تنبیه کنید باعث می شوید کودک رفتارهای ناسالم را بیاموزد و همچنین موجب ایجاد اختلالات روحی در بزرگسالی او خواهید شد.
همیشه به خاطر داشته باشید که تنبیه باید هدف دار باشد تا علاوه بر ترک عادات بد موجب نهادینه شدن عادات خوب در کودک شود، بی هدف بودن تنبیه علاوه بر آثار منفی بر رفتار کودک موجب ایجاد حس پرخاشگری نسبت به دیگران به خصوص فرد تنبیه کننده می شود.
باید والدین سعی کنند در هر بار تنبیه هدف را روی اصلاح یک رفتار ناپسند بگذارند، زیرا اگر کودک را برای رفتارهای ناپسند متعددش با هدف های مختلف تنبیه کنید، کودک گیج شده و نمی تواند علت و هدف اصلی این تنبیه را درک کند.
تنبیه مناسب کودکان، تنبیهی است که موقتی باشد، اگر بارها و در شرایطی که لازم نیست کودک را تنبیه کنید، تنبیه اثر بخشی خود را از دست داده و در شرایطی که لازم است واقعا او را تنبیه کنید دیگر تنبیه شما نتیجه ای نخواهد داشت.
زمانی که کودک را برای انجام کار اشتباهی تنبیه می کنید باید یک راه حل مناسب و رفتار جایگزین به کودک ارائه دهید تا کودک بداند در مقابل رفتار اشتباهی که داشته است چه رفتاری درست می باشد تا در موقعیت های مشابه رفتار درست را انجام دهد.
در بیشتر مواقع تنبیه باید به صورت پنهانی و به درو از دیگران انجام شود، زیرا سرزنش و تنبیه کودک در جمع باعث کاهش اعتماد به نفس و افزایش حس حقارت اجتماعی در او می شود، علاوه بر این ها تکرار این عمل باعث می شود اثرات بسیار مخرب و جبران ناپذیری مانند حس نا امنی نسبت به والدین در کودک ایجاد شود.
هنگام تنبیه کودک باید حتما به میزان اشتباه کودک و نسبتش با تنبیه و همچنین به سن کودک توجه نمایید. تنبیه با زمان طولانی مدت نیز اثر بخشی خود را از دست داده و دیگر برای کودک نتیجه نخواهد داد.
اگر شما چند فرزند دارید که با یکدیگر دعوا کردند و نمی دانید که مقصر اصلی چه کسی است باید همه کودکان باهم تنبیه شوند تا همه آن ها بدانند که اعمال بد آن ها برای یکدیگر هم عواقبی دارد. اما اگر فرزند شما با کودک شخص دیگری دعوایش شد به هیچ عنوان اجازه تنبیه یا سرزنش فرزند دیگری را ندارید.
یکی از مهم ترین قوانین برای تنبیه مناسب کودکان این است که کودک خود را هیچگاه به خاطر اتفاقات گذشته تنبیه نکنید، کودکی که مدام به خاطر خطاهای گذشته خود تنبیه می شود نمی تواند فرد قدرتمندی باشد و از انجام کارهای جدید می ترسد، اگر قصد دارید او را تنبیه کنید باید دقیقا پس از رفتار ناپسندش این کار را انجام دهید.
همان طور که قبلا بارها گفته شد نتایج تنبیه تنها به یک یا دو روز منتهی نمی شود، بلکه آثار دراز مدت به همراه دارد که بسیاری از این آثار نه تنها در کودکی بلکه تا بزرگسالی نیز به همراه فرد بوده و بر روی زندگی او تاثیر منفی می گذارند. بنابراین لازم است والدین قبل از اقدام، تنبیه مناسبی برای کودک خود انتخاب کرده و از راه اصولی او را متوجه اشتباه خود کنند.
در پایان برای درک بیشتر این مطلب می توانید دیگر مطالب ارائه شده در رابطه با این مبحث همچون اثرات تنبیه کودکان و تنبیه مثبت کودک را مطالعه نمایید.
منبع : آرگا
