به طور کلی شاه زیره که با نام های دیگری از جمله کرویه، زیره رومی و شاه زیره نیز شناخته می شود یک گیاه با خواص دارویی می باشد شباهت بسیار زیادی به زیره دارد، اما عطر و طعم آن کاملا با انواع زیره متفاوت بوده و از لحاظ طعم و مزه از زیره بسیار تند و تلخ تر است.
آشنایی با خواص شاه زیره
بهتر است بدانید گیاه شاه زیره که با نام علمی Caraway نیز شناخته می شود از دسته گیاهان بومی آسیا، اروپا و شمال آفریقا خواهد بود که از نظر ظاهری شباهت بسیار زیادی به سایر اعضای هویج ها دارد. در واقع این گیاه با برگ های ریز تقسیم شده، پر بار تقسیمات نخ مانند بر روی ساقه های ۲۰ تا ۳۰ سانتی متری رشد می کند.
ساقه های اصلی این گیاه تقریبا بین ۴۰ تا ۶۰ سانتی متر ارتفاع دارند و گل هایی کوچک سفید یا صورتی رنگ در چتری های تولید می کنند. میوه های زیر هلالی شکل نیز اغلب به طول حدود ۲ میلی متر با برجستگی هایی تولید خواهند شد.
توجه داشته باشید که شاه زیره به صورت گسترده در آشپزی هندی به منظور تهیه انواع ماسالا، کاری و غذاهای تنوری مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین این گیاه جایگاه خود را در میان ترکیبات مختلف ادویه جات پیدا می کند و می توان آن را یک ماده بسیار مهم در غذاهای سلطنتی و بریانی دانست.
دانه های شاه زیره دارای رنگی بین قهوه ای تیره تا سیاه خواهند بود و برای داشتن طعمی غنی از آجیل بهتر است دانه ها را پیش از استفاده کاملا برشته نمایید. شاه زیره را می توان یک ادویه منحصر به فرد دانست که مدت ها در آشپزی و دارو های گیاهی مورد استفاده قرار می گیرد.
شاه ریزه طعم کمی تلخ مشابه شیرین بیان، گشنیز، انیسون و رازیانه دارد و به صورت کامل یا آسیاب شده در غذاهای شیرین مانند نان، شیرینی، کاری و خورش استفاده می شود. زمانی که از شاه زیره به صورت دارویی استفاده می شود می توان آن را به صورت چای درآورد و یا به عنوان مکمل مصرف نمود. همچنین می توان روغن های ضروری این گیاه را به پوست تان بمالید.
گیاه شاه زیره دارای طیف گسترده ای از مواد مغذی ضروری مانند آهن، کلسیم، فیبر و روی است که تعدادی از آن در رژیم های غذایی غربی وجود ندارند. این گیاه قرن ها در طب سنتی و عامیانه مورد استفاده قرار می گرفته است و همچنین جالب است بدانید که تحقیقات اولیه از چندین خواص این گیاه پشتیبانی کرده است. در ادامه سعی کرده ایم تا بهترین و کاربردی ترین خواص شاه زیره را شرح دهیم.
کاهش التهاب بدن:
در واقع گیاه شاه زیره دارای چندین ترکیب آنتی اکسیدانی و ضد التهابی قوی است و با وجود اینکه التهاب یک پاسخ طبیعی بدن است بروز آن می تواند منجر به بیماری های مختلفی از جمله بیماری التهابی روده شود. علائم آن ممکن است شامل زخم، گرفتگی، گاز، اسهال، فوریت روده و تحریک بافت گوارشی باشد.
بر اساس مطالعه ای که بر روی موش های مبتلا به IBD شده، نشان داده است که عصاره شاه زیره و اسانس آن می تواند التهاب را در بافت روده بزرگ به اندازه داروهای رایج مبتنی بر استروئید کاهش دهد.
بهبود فرآیند هضم:
به طور کلی شاه زیره در طول تاریخ برای درمان بسیاری از بیماری های گوارشی مانند سوء هاضمه و زخم معده مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین تعداد انگشت شماری از مطالعات کوچک انسانی نشان می دهد که روغن زیره بافت ماهیچه صاف دستگاه گوارش شما را شل می کند و بنابراین علائم سوء هاضمه مانند گاز، گرفتگی و نفخ را تسکین خواهد داد.
یک مطالعه لوله آزمایشی نشان داده که اسانس شاه زیره از رشد باکتری های مضر در روده جلوگیری می کند در حالی که باکتری های مفید را دست نخورده می گذارد. این باکتری های خوب می مواد مغذی تولید می کنند، التهاب را کاهش می دهند، هضم را بهبود می بخشند و در نهایت از سلامتی ایمنی بدن حمایت خواهند کرد.
همچنین مطالعه دیگری در لوله آزمایش نشان داده که عصاره زیره با هلیکوباکتر پیلوری باکتری شناخته شده با ایجاد زخم معده و التهاب گوارشی مبارزه خواهد کرد.
کاهش وزن بدن:
شاه زیره می تواند از کاهش وزن و ترکیب بدن تا حد زیادی حمایت نماید. بر اساس مطالعه ۹۰ روزه ای که بر روی ۷۰ زن انجام گرفت آن دسته از افرادی که روزانه ۳۰ میلی لیتر محلول روغن زیره ۱۰ درصد مصرف کرده اند کاهش قابل توجهی در وزن، شاخص توده بدنی و درصد چربی بدنشان نسبت به افرادی که یک روغن زیره را دریافت کردند، تجربه کرده اند.
این اثرات ممکن است به دلیل تغییرات مثبت در باکتری های روده باشد که بر تنظیم هورمون، متابولیسم چربی و اشتها تاثیر خواهد گذاشت. تحقیقات اولیه نشان می دهد که شاه زیره ممکن است موجب کاهش وزن شود و به درمان بیماری های مختلف التهابی و اختلالات گوارشی کمک شایانی بکند.
درمان زود انزالی:
از دیگر خواص گیاه شاه زیره این است که از داروهای بسیار موثر در درمان زود انزالی می باشد که می توانید به راحتی و بدون نگرانی از آن استفاده نمایید. برای استفاده از شاه زیره بایستی آن را به خوبی آسیاب نمایید و سپس نیم ساعت تا یک ساعت پیش از هم بستر شدن به اندازه یک قاشق مرباخوری یا غذاخوری میل نمایید.
سایر فواید شاه زیره:
- تقویت قوای جنسی
- ضد بلغم موثر
- درمان مشکلات جنسی
- درمان سستی و بی حالی
- ضد رماتیسم
- بادشکن
- ضد رماتیسک
- مقوی معده و مسکن درد معده
- رفع خونریزی
- تسکین دردهای رحم
- درمان گاز گرفتگی سگ هار
مشکلات و عوارض ناشی از مصرف شاه ریزه:
بهتر است بدانید که گیاه شاه زیره معمولا در اشکال مختلف از جمله میوه کامل، کپسول، اسانس و عصاره وجود دارد. بیشتر انواع بلعیده می شوند اما فرمولاسیون روغن رقیق شده تا ۲ درصد را می توان با خیال راحت بر روی پوست شکسته استفاده کرد.
برای مصرف این گیاه تاکنون هیچ توصیه دوز مشخصی ایجاد نشده اما با این حلا برخی تحقیقات نشان می دهند که یک دوم قاشق چایخوری تا ۱ قاشق غذاخوری شاه زیره کامل تقسیم شده به ۳ دوز روزانه احتمالا بی خطر خواهد بود.
اغلب افراد سالم شاه زیره را به خوبی تحمل می کنند و عوارض جانبی کمی را تجربه می کنند اما با این حال به دلیل تحقیقات ایمنی کافی کودکان یا زنان باردار یا شیرده نباید آن را مصرف نمایند.
همچنین افرادی که اختلال عملکرد کبد یا کیسه صفرا دارند نیز بایستی از مصرف شاه زیره اجتناب نمایند زیرا برخی شواهد نشان داده که این گیاه می تواند تخلیه کیسه صفرا را مهار نماید. این گیاه را می توانید به غذاهای شیرین و خوش طعم بی شماری اضافه نمایید و همچنین به عنوان مکمل مورد استفاده قرار دهید. تاکنون هیچ گونه عوارض جانبی شناخته شده ای از دانه های شاه زیره مطرح نشده است.
همچنین در ادامه نیز پیشنهاد می شود که با کلیک بر روی لینک های مقابل با خواص گرام ماسالا و خواص ادویه کاری نیز آشنا شوید.
منبع : آرگا