دلیل گشادی مردمک ها چیست و آیا قابل درمان است؟

همانطور که می دانید ماهیچه های موجود درون عنبیه معمولا وظیفه تغییر اندازه مردمک را بر عهده دارند و در صورت بروز اختلال در عملکرد برخی از این ماهیچه ها ممکن است پدیده ای تحت عنوان گشادی یا بزرگ شدن مردمک چشم رخ دهد. در ایجاد گشادی مردمک عوامل و دلیل های مختلفی دخیل هستند که برای درمان در ابتدا بایستی آن ها را بیابید.

آشنایی با دلیل گشادی مردمک

در واقع مردمک ها دایره های سیاه رنگ درون چشم می باشند که نور را جمع می کنند و سپس به شبکیه انتقال می دهند تا شبکیه تصاویر اجسام را ایجاد نماید. به طور معمول در پاسخ به نور کم مردمک ها منبسط یا گشاد می شوند تا بتوانند نور بیشتری را جمع آوری نمایند.

گاهی اوقات مردمک به دلایل مختلفی که به میزان نور محیط ارتباطی ندارد متسع می شوند و حتی ممکن است در محیط های روشن نیز گشاد و متسع باقی بمانند. پزشکان اغلب این شرایط را با عنوان میدریاز یا اتساع یا گشادی مردمک می خوانند. برعکس میدریاز زمانی رخ می دهد که مردمک ها منقبض شده و تنگ و کوچک تر می شوند که در این مواقع با نام میوز یا انقباض مردمک شناخته خواهد شد.

به صراحت می توان گفت که گشادی مردمک ها می تواند در نتیجه ی بسیاری از دلایل مختلف رخ بدهد که در صورت مشاهده ی اتساع یا گشادی مردمک ها حتما به متخصص اپتومیتریست یا چشم پزشک مراجعه نمایید. برای اینکه بتوانید درمان گشادی مردمک را اصولی طی کنید بایستی در ابتدا دلایل و علل بروز آن را کشف کنید.

علل گشادی مردمک ها

بهتر است بدانید که معمولا اتساع یا گشادی مردمک ها در اثر عوامل مختلفی رخ خواهد داد که در ادامه به بیان مهم ترین دلیل های گشادی مردمک چشم ها پرداخته ایم.

• مصرف آنتی کولینرژیک ها:

در واقع آنتی کولینرژیک ها یکی از شایع ترین دلیل های گشادی مردمک هستند که مواد شیمیایی خاصی را مسدود کرده و از انتقال آن ها به چشم، علات و غدد جلوگیری می کنند. این مواد موجب اتساع بیشتر مردمک ها، خشکی دهان، یبوست و کاهش تعریق خواهند شد.

چنانچه گشادی مردمک های چشم در اثر مصرف دارو های آنتی کولینرژیک رخ دهد ممکن است تاری دید و سرگیجه را نیز به دنبال داشته باشند. همچنین که متوقف نمودن مصرف این داروها موجب بازگشت مردمک ها به حالت عادی می شود.

• آسیب های چشمی:

آسیب به چشم مانند ترومای غیر نافذ ممکن است به عصب های کنترل کننده ی مردمک ها و عنبیه صدمه وارد کند که در این مواقع می تواند باعث اختلال در پاسخ طبیعی مردمک ها به نور محیط شود. همچنین علائم دیگر می توانند بسته به علت آسیب بسیار متفاوت باشند.

• افزایش بیش از حد اکسی توسین:

افزایش سح اکسی توسین ممکن است موجب به اتساع خفیف تا متوسط مردمک ها شود. اکسی توسین به خاطر تمرینات بدنی و ورزش، تعاملات فیزیکی و اجتماعی با دیگر افراد آزاد می شود و همچنین نقش قابل توجهی در پروسه ی زایمان ایفا خواهد کرد.

بر اساس تحقیقات انجام شده سطوح بالای اکسی توسین به افزایش پاسخ و عکس العمل در چهره ی افراد کمک می کند و در اغلب اوقات موجب اثرات روان شناختی مانند افزایش وابستگی عاطفی و تحریکات جنسی می شود.

• استفاده از مواد مخدر:

استفاده از مواد مخدر مانند کوکائین، اکستازی، توهم زاها و کریستال مت آمفتامین می توانند موجب گشادی مردمک انسان ها شوند. در واقع داروهای وهم زا مانند ال سی دی در برگیرنده سروتونین در مغز هستند که موجب اتساع یا گشادی مردمک می شوند، اثرا خواهند گذاشت.

در واقع محرک هایی مانند کوکائین نیز سطح سروتونین در بدن را افزایش می دهند و موجب تاثیر مشابه بر روی چشم می شوند. دقت داشته باشید که میزان سوء مصرف مواد شدت علائم را تعیین خواهد کرد.

• اتساع یک طرفه ی خوش خیم:

در واقع اتساع یک طرفه ی خوش خیم دوره ای مردمک ها را می توان یک وضعیت موقت دانست که موجب گشادی دوره ای مردمک در یک چشم انشان خواهد شد. اغلب افراد مبتلا به این بیماری سردرد خفیف، چشم درد، حساسیت به نور و تاری را در طول دوره های اتساع یا گشادی مردمک ها تجربه می کنند.

در برخی موارد نیز اتساع یک طرفه ی خوش خیم دوره ای مردمک ها در طول یک سردرد میگرنی نیز رخ خواهد داد در حالی که اتساع یک طرفه ی خوش خیم یک وضعیت خطرناک نیست اما بررسی کامل چشم ها و سیستم عصبی جهت اطمینان از نود علل زمینه ای خطرناک تر کاملا ضروری خواهد بود.

• نوروپاتی عصب مغزی:

نوروپاتی عصب مغزی معمولا به آسیب تدریجی اعصابی که به چشم می آیند اشاره می کند. در واقع عصب اوکولوموتور بر انقباض و اتساع یا گشادی مردمک ها تاثیر گذاشته و به همین خاطر آسیب به آن می تواند موجب گشادی مردمک ها شود.

توجه داشته باشید که نوروپاتی عصب جمجمه ای می تواند بر روی یک یا هر دو چشم تاثیر بگذارد. همچنین در اثر این عارضه علائم دیگری مانند اختلال در بینایی نیز شایع خواهند بود.

• آسیب ناشی از ضربه به مغز:

آسیب ضربه ای به مغز در اغلب اوقات موجب افزایش فشار داخل جمجمه ای می شود که می تواند بر روی چشم ها تاثیرگذار باشد. علل اصلی این نوع آسیب را عبارت اند از آسیب تروماتیک یا ضربه ای، تومور و یا سکته مغزی که اغلب تنها یک چشم تحت تاثیر قرار می گیرد. معمولا اتساع یا گشادی مردمک ناشی از آسیب مغزی گاهی اوقات به عنوان ورم مردمک نیز شناخته خواهد شد.

• متسع کننده ها:

گاهی اوقات نیز چشم پزشک یا متخصص اپتومتریست برخی مواد متسع کننده مردمک را درون چشم بیمار می ریزند و از گشاد کننده های مردمک به منظور بررسی شبکیه و سایر ساختار های عمقی چشم برای ارزیابی سلامت چشم استفاده خواهند کرد.

معاینه سالانه چشم با گشاد کننده های مردمک برای افرادی که دارای فشار خون بالا یا دیابت هستند توصیه خواهد شد. پزشکان همچنین از متسع کننده ها برای کاهش اسپاسم دردناک عضلات مژگانی چشم استفاده خواهند کرد. به طور معمولا اتساع یا گشادی مردمک ناشی از استفاده از گشاد کننده های مردمک در طول چهار تا هشت ساعت از بین می رود اما گاهی اوقات ممکن است تا ۲۴ ساعت نیز طول بکشد که در این مدت که مردمک ها متسع هستند دچار حساسیت به نور خواهید شد.

چگونگی تشخیص:

بهتر است بدانید که پس از بررسی تاریخچه ی پزشکی و داروهای مصرفی و سابقه ی ضربه و آسیب به چشم، چشم پزشک در معاینه میزان بینایی شما را مورد بررسی قرار خواهد داد. در واقع این بررسی ها شامل آزمون تست بیایی و آزمون حرکتی چشم برای بررسی عضلات چشم می باشد. همچنین پزشک ممکن است برای ردن نمودن بیماری های دیگر آزمایش خون را نیز درخواست دهد.

درمان گشادی مردمک چشم ها:

به صراحت می توان گفت که درمان گشادی مردمک ها بسته به علل بروز آن خواهد داشت. در این شرایط پزشک متخصص ممکن است لنز های تماسی یا عینک آفتابی حساس به نور را جهت کمک درمان تجویز نمایید و در برخی موارد نیز ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشید. نکته مهم در این مواقع پیدا کردن علت زمینه ای اتساع یا گشادی مردمک ها خواهد بود تا بتوانید درمان مناسب را آغاز نمایید.

امروزه راهکارهایی مطرح شده که می توانید از طریق آن علام گشادی مردمک ها را مدیریت نمایید:

• اجتناب از نور مستقیم خورشید
• عدم رانندگی در طول روز
• از خواندن متونی که بیش از حد به چشم نزدیک هستند خودداری نمایید.
• در محیط هایی با نور زیاد و روشن از عینک های آفتابی که توسط یک متخصص اپتومتریست تجویز شده استفاده نمایید.

همچنین در پایان نیز پیشنهاد می شود که با کلیک بر روی لینک های مقابل با بیماری هتروکرومیا و علائم عفونت چشم نیز آشنا شوید.

منبع : آرگا