دسته ها
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

تاریخچه ایل بختیاری و آداب و رسوم مختص این ایل

  • شقایق ایران دوست
  • ۴ مرداد ۱۴۰۱
  • ۰

ایل بختیاری دارای قدمتی چند صد ساله می باشد و اگر می خواهید در مورد این ایل بیشتر بدانید بهتر است این مطلب را از دست ندهید تا تاریخچه آن را برای شما بررسی نماییم.

ایل بختیاری یکی از بزرگ ترین و بهترین ایل های ایرانی می باشد و تا کنون زبانزد عام و خاص می باشد. در ادامه تاریخچه ایل بختیاری را برای شما عزیزان بررسی می کنیم و اطلاعاتی را در مورد این ایل در اختیار شما قرار خواهیم داد.

تاریخچه ایل بختیاری

تاریخچه ایل بختیاری

خواستگاه این ایل در ایران می باشد و مطالعات بسیار زیادی در این زمینه انجام شده است و شما می توانید اطلاعات بسیار خوبی در این زمینه بدست آورید. بر اساس پژوهش ها لباس زنان ایل بختیاری بسیار شبیه به دوران ساسانیان  و گویش آن ها بسیار شبیه به زبان پهلوی است. بختیاری ها دارای نژاد اصیل ایرانی می باشند. بسیاری از تحقیقات حاکی از این می باشند که بختیاری ها از تیره پارس هایی می باشند که با ایلامی های منطقه در آمیخته و نژادی دیگر را ایجاد کردند و بیان شده است که این افراد از قوم لر می باشند. این ها بر اساس نوشته مورخان بوده است با این حال یک سری از افرادی نیز هستند که بیان کرده اند ریشه بختیاری ها در ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد بوده است و ریشه آن ها در ترک هایی می باشد که برای اولین بار در این زمان به ایران آمده اند.

قلمرو بختیاری ها

ایل بختیاری دارای قلمرو بسیار بزرگی می باشند و بین استان اصفهان و خوزستان را برای خود در نظر گرفته اند. این سرزمین از شمال به لرستان، از شرق به اصفهان و چهار محال بختیاری، از غرب به خوزستان و جنوب به کهکیلویه و بویر احمد متصل می شود. این سرزمین از ابتدایی که ایل بختیاری آن را انتخاب کرد مستعد کشاورزی بود و از همان زمان در این زمین ها کشاورزی انجام می شد. بر اساس شواهد این مناطق دارای امکانات رفاهی و منابع طبیعی بوده است و از قدیم مردم می توانستند به راحتی در این سرزمین زندگی کرده و برای خود کشاورزی و دامپروری داشته باشند.

قلمرو بختیاری ها

چهره های تاریخی این ایل

یکی از مهم ترین ویژگی هایی که ایل با خود به همراه دارد این است که مردمی با شرافت و جنگجو تربیت می کند. از مهم ترین جلوه های تاریخی این ایل می توان به حسینقلی خان ایلخانی و علیقلی خان سردار اسعد اشاره کرد که در عصر پهلوی و قاجار شجاعت بسیار زیادی را از خود نشان دادند. از دیگر چهره های مهم در این زمان ها می توان به بی بی مریم بختیاری و علی مردان خان بختیاری اشاره کرد که این مادر و پسر نقش پر رنگ سیاسی در زمان پهلوی بر عهده داشتند.

  •  مبل و میز
  •  آرون گروپس

تقسیم بندی ایل بختیاری

جالب است بدانید که این ایل به دو دسته هفت لنگ و چهار لنگ تقسیم شدند. بر اساس نوشته هایی که به جا مانده است این تقسیم بندی ها به نحوه پرداخت مالیات در دوران صفوی بستگی داشته است. ایل بختیاری هفت لنگ و چهار لنگ هر کدام دارای ۴ و ۵  باب می باشند. باب های ایل هفت لنگ شامل دورکی، بهداروند، بابادی و دینارانی اند و باب های ایل چهار لنگ شامل محمود صالح، کیان ارثی، ممی وند، زلکی و موگویی اند.

تفاوت لر ها و بختیاری ها

استان لرستان در قدم با توجه به وسعت بسیار زیادی که داشت در اواسط قرن ۶ ام به دو دسته کوچک و بزرگ تقسیم بندی شد و بر اساس این تقسیم بندی ها لرستان بزرگ همان لرستان امروزی می باشد و لرستان کوچک بختیاری ها اند.

آداب و رسوم بختیاری ها

آداب و رسوم

هر ایل در ایران دارای یک سری آداب و رسوم خاص می باشد و شما می توانید در ادامه آداب و رسومی که از این ایل برایتان بررسی کرده ایم را مشاهده نمایید. جالب است بدانید که این ای پس از قرن ها توانسته تمامی سنت های خود را حفظ نماید و آن ها را تا کنون اجرا کند.

آداب تولد گرفتن

از گذشته تا کنون زمانی که نوزادی در این ایل به دنیا می آید برایش گهواره های چوبی تهیه می کردند که به آن ها ننو می گفتند و به شیوه ای آن را می بستند که نوزاد بتواند به راحتی در آن بخوابد. البته با گذشت زمان و فراهم شدن امکانات دیگر نیازی به این ننو ها نمی باشد ولی ممکن است در برخی از خانه های بختیاری این ننوها را مشاهده نمایید.

در کنار این ننو ها سنگ های مختلفی را آویزان می کردند و هر کدام از این سنگ ها دارای یک سری خواصی بودند و بیشتر آن ها منجر به دور شدن چشم بد بودند و به زبانی دیگر برای چشم زخم کاربرد داشتند. البته دود کردن سپند برای نوزاد تازه به دنیا آمده نیز یکی دیگر از روش های دور کردن چشم زخم می باشد. در این ایل بعد از سه روز مادر و نوزاد را به حمام می بردند و رسوم خاصی را در این حمام اجرا می کردند. البته حمام بردن مادر و نوزاد در روز هفتم نیز در این میان رایج بود.

تاریخچه ایل بختیاری

آداب ازدواج

شاید تا کنون اطلاعاتی در مورد ناف بران پیدا کرده باشید و باید بدانید که یکی از اصلی ترین روش ها و آداب های ازدواج در این ایل از طریق ناف بران بود. در واقع طبق این رسوم دختر و پسر را از دوران کودکی برای یک دیگر انتخاب می کردند و زمانی که به سن ازدواج می رسیدند مقدمات ازدواجشان را فراهم می نمودند. البته این رسم امروزه بسیار کمرنگ شده است و افراد بسیار کمی در این ایل از این روش برای ازدواج فرزندانشان استفاده می کنند زیرا تاثیرات بدی روی فرد می گذاشت و ممکن بود آن زندگی دوام چندانی نداشته باشد. امروزه در این ایل خواستگاری به روش سنتی انجام می گردد و در مراسم ازدواج این ایل لباس های محلی خود را می پوشند و رقص دستمال را اجرا می کنند.  ساز و دهل در این عروسی ها وجود دارد و معمولا ساز های محلی می نوازند و با همین آواز ها مردم به رقص و پایکوبی می پردازند.

یکی دیگر از آداب ازدواج در این ایل این است که زمانی که عروس و داماد به خانه می رسند یک آتش بزرگ فراهم کرده و عروس و داماد باید سه دور دور این آتش بچرخند. این رسم از آیین زرتشتی به جا مانده است و تا کنون نیز در بسیاری از عروسی های بختیاری انجام می گیرد.

آداب شکار در ایل بختیاری

آداب مراسم سوگواری

بر اساس تحقیقاتی که انجام شده است افرادی که در این ایل زندگی می کنند بسیار دلسوز و مهربان می باشند و غمخواری و همدردی در مراسمات سوگواری آن ها بسیار بالا است. اگر در بین این ایل فردی از دست برود مردم به خانه او می روند و با بازمانده ها همدردی می نمایند. در این میان این افراد هر کاری که از دستشان بر بیاید برای بازمانده ها انجام می دهند.  در این مراسم ها ترانه های بسیار حزن انگیز خوانده می شود و زنان پیر در این طایفه ها آهنگ های غمگین را به زبان لری می خوانند.

آداب مراسم های شکار

این ایل یکی از تفریحاتی که دارد مراسم شکارشان می باشد. شکار یکی از کارهایی می باشد که دارای رسوم خاصی بوده و در نهایت آیین مخصوصی دارد که توسط بختیاری ها انجام می شود. این مراسم ها در تاریخچه ایل بختیاری به صورت کامل آمده است. شکار کردن بیشتر برای افرادی مکی باشد که قصد دارند ازدواج کنند از این رو به شمار می روند و سعی می کنند گوشت مراسم ازدواج خود را از این طریق بدست بیاورند. این رسم برای این است که پسر جوان رشادت و شجاعت خود را به دیگران نشان دهد.

قبل از شکار به کمر فرد شکارچی سال های مخصوصی بسته می شود و این شال ها باید توسط پدر، دایی، برادر بزرگ تر انجام گیرد. شکاری که در این میان صورت می گیرد بز می باشد زیرا بز دارای تیز و تندی بالایی می باشد و فردی که بتواند او را شکار نماید باید بسیار ماهر باشد.

گویش بختیاری ها

گویش بختیاری

گویش مردمان این ایل به زبان لری می باشد ولی یکی از شاخه های لری اصلی به حساب می آید. این گویش از زبان لری آسان تر می باشد و برخی از مورخان این گویش را به زبان پهلوی ساسانی و برخی دیگر به زبان فارسی باستان دانسته اند.

لباس زنان و مردان این ایل

زنان و مردان در این ایل دارای یک سری پوشش های خاصی می باشند. زنان در این ایل از لچک و مینا و جومه و شولارقری  می باشد و لباس مردان شامل کلاه نمدی، چوقا، شلوار دبیت و گیوه می باشد.

مشاهیر ایل بختیاری

زمانی که می خواهید به مطالعه تاریخچه ایل بختیاری بپردازید باید حواستان به مشاهیر باشد. این ایل دارای مشاهیر بسیار بزرگی می باشد که بهتر است قبل از هر چیزی به آن ها آشنا شوید. در ادامه این افراد را به صورت خلاصه برایتان بررسی می کنیم.

بهمن علاءالدین یا مسعود بختیاری

وی یکی از آهنگساز ها و ترانه سرایان این ایل می باشد و اصالتا از بختیار است. وی در سال ۱۳۸۵ دار فانی را وداع گفته و در کرج به خاک سپرده شد. این فرد در میان بختیاری ها همچنان فردوسی دارای جایگاه بسیار بزرگی می باشد.

مشاهیر بختیاری

پژمان بختیاری

در تاریخچه ایل بختیاری آمده است که پژمان بختیاری نیز یکی از ترانه سرایان این ایل می باشد و کار های دیگری را نیز مانند محققی و مترجمی را پیگیری می کند. وی تحصیل های ابتدایی خود را در بختیار گذراند و برای ادامه تحصیل دادن به فرانسه رفت. وی یکی از شاعران سنت گرا بود و به دیوان حافظ علاقه بسیار زیادی نشان داد. از مهم ترین اثر های این فرد می توان به موارد زیر اشاره نمود:

  • تصحیح دیوان حافظ و خیام و ژاله قائم
  • دیوان اشعار
  • زن بیچاره
  • محاکمه شاعر
  • کویر اندیشه
  • اندرز یک مادر
  • تاریخ پست و تلگراف در ایران
  • آتش دل و محاکمه

بی بی مریم بختیاری

ایشان یکی از مهم ترین و شیر زنان ایل بختیاری می باشد و کار های بسیاری برای آزادی مردم از شر حاکمان زورگو انجام داده است. وی با نوشتن کتابی توانست اطلاعات زیادی در اختیار نسل بعدی خود قرار بدهد و آن ها را از آداب و رسوم های زمان خودش آگاه نماید.

ابوالقاسم بختیار

اولین پزشک جراح ایرانی می باشد که از ایل بختیاری است. وی مدرک خود را از دانشگاه آمریکا دریافت نمود و برای کار به ایران بازگشت. افرادی که در این میان بودند به او و خانواده اش احترام بسیار زیادی می گذاشتند زیرا او و همسرش خدمات بسیار زیادی را به مردم رساند.

تاریخچه ایل بختیاری

حال که با تاریخچه ایل بختیاری به صورت کامل آشنا شدید در ادامه می توانید اطلاعات دیگری را در مورد ایل های دیگر مانند تاریخچه قلم و تاریخچه کشاورزی نیز بدست آورده و اطلاعات خودت را در این زمینه ها افزایش دهید.

منبع : آرگا


مطالب مرتبط
مطالب داغ
همچنین ببینید
مشاهده دیدگاه های این مطلب
دیدگاه های مطلب
۰ دیدگاه برای این نوشته

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *