با پرورش خلاقیت در کودکان آن ها توانایی روبرو شدن با چالش ها را به روش های مختلف پیدا می کنند و این امر در آینده او را بسیار تاثیر گذار خواهد بود. در ادامه این مطلب به ۱۲ راهکار برای افزایش خلاقیت در کودکان اشاره می شود. با ما همراه باشید.
۱۰ راهکار افزایش خلاقیت در کودکان
خلاقیت به کودکان کمک می کند تا راحت تر مشکلات را حل نموده و با ذهن بازتری از چالش های پیش آمده عبور کنند. این امر تاثیر مهمی در آینده آن ها خواهد داشت. کودک خلاق برای مشکلات پیش رو راه حل جدید پیدا می کند. دقت کنید که استعداد فقط بخشی از خلاقیت می باشد و تمرین، نظم دهی و پرورش آن، بیشتر حائز اهمیت است.
هر چه محیط زندگی کودکان دارای تنوع بیشتری باشد، امکان رشد خلاقیت در آن ها افزایش می یابد. یقینا پرورش خلاقیت در کودکان به آن ها کمک می کند تا به غرایز و توانایی های منحصر به فردشان اعتماد نمایند. قدرت روبرویی با چالش ها به روش های مختلف نتیجه داشتن یک هوش خلاق می باشد.
یک کودک خلاق نگرش مثبتی به روند حل مشکل پیدا می کند و این فرد در آینده به یک انسان متکی به نفس و کاردان تبدیل می شود و بهتر می تواند از زندگی اجتماعی خود لذت ببرد. حتما شما هم تمایل دارید که استعداد کودک خود را پیدا کنید. اصلا به این فکر کرده اید که کودک شما چه استعدادهایی دارد؟
اگر بدون این که به این امر توجه کنید، کاری را انجام دهید ؛ حتما به کودک آسیب وارد می شود که ممکن است جبران ناپذیر هم باشد.خلاقیت قبل از اینکه ذاتی باشد یک مهارت اکتسابی است که والدین می توانند آموختن آن را آسان تر نمایند. خلاقیت در کودکان فواید بسیاری برای ذهن، احساسات و حتی سلامت جسمی آن ها دارد.
سن مناسب پرورش خلاقیت در کودکان
احتمالا فرزند شما از شما بسیار سوال می پرسد. سوالاتی مانند چرا ما دو تا چشم داریم؟ زمین چرا پایین هست و آسمان بالا؟ چرا ما ده تا انگشت داریم و مواردی این چنینی. بهتر است بدانید همه کودکان پیش از سن دبستان از استعداد خلاقیت در عالی ترین سطح خود برخوردارند و هنر والدین و معلمان سرکوب نکردن این استعداد می باشد.
انسان از بدو تولد همواره کنجکاو بوده و به هر سمت و سویی سوق پیدا می کند. اگر از کودکی در هر مسیری قرار بگیرد تا پایان آن را می رود. تفاوتی ندارد با قرار گرفتن در مسیر دلخواه شما می تواند به یک مدیر، کارگر، پلیس و … تبدیل شود. با توجه به این که انسان موجودی اجتماعی می باشد همه تلاش خود را به کار می گیرد تا با آن محیط سازگار شده و بخشی از آن باشد.
به این ترتیب کودکان از پس هر کاری بر می آیند، و تنها کاری که والدین باید انجام دهند قرار دادن او در مسیر مدنظر و حمایت از آنها می باشد. به حمایت بسیار دقت کند چرا که اگر حمایت حذف شود، کودک از ادامه مسیر منصرف شده و خودش را گمراه می سازد.
قابل ذکر است بیشتر افراد موفق، افراد خلاقی هم بوده اند. در واقع با کار کردن روی ایده خلاقانه خودشان توانسته اند به مدنظرشان برسند. به طور کلی کودکان از آغاز تولد رگه هایی از هوش و خلاقیت را در خود بروز می دهند ولی تمرکز و توجه روی آن ها دشوار می باشد.
در سن ۴.۵-۵ سالگی که تمرکز کودکان افزایش پیدا کرده و زبان و مهارت های جسمی تقویت شده تری دارند، اوج تفکر خلاق بوده و در این مرحله می توان برای پرورش بیشتر خلاقیت کودکان اقدام کرد و راه های این امر را آموخت.
روش های بالا بردن خلاقیت در کودک
پیش از پرداختن به راهکارهای افزایش خلاقیت در کودکان به این نکته دقت کنید که والدین باید ابتدا خلاقیت را در خودشان پرورش دهند تا بتوانند این خلاقیت را در کودکان به وجود آورند. مانند یک معلم مدرسه. هنگامی می تواند مطالب را آموزش دهد که خودش آن را به طور کامل فراگرفته باشد.
بنابراین وقتی شما نمی دانید چه خلاقیت هایی می توانید ایجاد کنید چطور می توانید آن را به فرزند خود آموزش بدهید. از این رو در این مطلب شما را با ۱۲ راهکار افزایش خلاقیت در کودکان آشنا می کنیم تا بهتر بتوانید به پرورش خلاقیت در کودک دلبند خود بپردازید.
۱. ایجاد فضای مناسب
منظور از فضای مناسب ایجاد محیطی جذاب برای رشد خلاقیت کودک می باشد. یک مکان جذاب، راحت و امن برای شلوغ کاری و کثیف کاری کودک در نظر بگیرید تا به راحتی بتواند از هر وسیله هنری استفاده کند. می توانید گل رس، کاغذ، مقوا، گچ، مارکر، مداد شمعی، مداد رنگی، ماژیک، برچسب، رنگ انگشتی و … در اختیار او قرار دهید و با مراقبت اجازه دهید همه خلاقیت خود را نشان دهد. یا اجازه دهید گوشه ای از دیوار منزل که از قبل روی آن مقوا چسبانده اید به نقاشی و خط خطی کردن بپردازد.
۲. استفاده از وسایل موسیقی
از دیگر راهکارهای مهم برای افزایش خلاقیت در کودکان استفاده از وسایل موسیقی می باشد. موسیقی هایی که طبق برنامه و اصول ساخته شده باشد در بروز خلاقیت ها در دیگر هنرها موثر است. موسیقی می تواند حس شادی، غم و ترس را ایجاد کند. از این رو بین هنر موسیقی و احساسات درونی و خلاقیت انسان ها ارتباط تنگاتنگی وجود دارد.
از این دریچه هم می توان برای پرورش شخصیت اخلاقی و اجتماعی کودکان کمک گرفت و با ایجاد اعتماد به نفس، شخصیتی قدرتمند در او ایجاد کرد. وقتی کودک با سازهای اسباب بازی خود صدا می سازد آواز می خواند و شاد است در حقیقت در حال بروز استعدادهای ذاتی اش می باشد.
شما می توانید با تحسین و تشویق کودکان این ابتکارات را در ذهن او بپرورانید. می توانید از وسایلی که در منزل دارید مانند کاسه و قاشق های فلزی را در اختیار کودک قرار داده تا کودک به صداسازی خود بپردازد . همچنین می توانید از اسباب بازی هایی که صدا تولید می کند در زمینه یافتن استعداد موسیقی کودک خود بهره بگیرید.
۳. نقاشی کردن
یکی از مهمترین سرگرمی های دوران کودکی، نقاشی کردن می باشد. نقاشی کودکانه چیز بی ارزش یا بدون محتوایی نبوده بلکه فعالیتی است که ارزش محتوایی داشته و از جنبه های مختلف آموزشی، هنری و بالینی قابل توجه و بررسی می باشد. سوال اینجاست که چطور نقاشی را مسبب افزایش خلاقیت در کودکان نماییم؟
به همان اندازه ای که نقاشی می تواند موجب رشد خلاقیت و استعداد هنری کودکان بشود ، به همان اندازه می تواند محدود کننده و سرکوب کننده خلاقیت و استعداد کودکان گردد. یکی از شیوه های معمول در آموزش نقاشی به کودکان، شیوه تکمیلی می باشد.
این روش یک راه کاملا محدود و بسته بوده که در صورت تداوم افت خلاقیت کودک را به دنبال دارد. روش تکمیلی در کتاب های نقاشی کودکان دیده می شود . هر چند این کتاب ها در ابتدای روند آشنایی کودک با محرک های مختلف محیطی مناسب می باشد ولی استفاده زیاد و همیشگی از آن روح خلاقیت را از بین می برد.
بهترین شیوه روش آزاد گذاشتن قوه تخیل کودک می باشد. هر چیزی که قدرت ذهن او را محدود کند، موجب محدود شدن خلاقیتش می شود. قابل ذکر است در نقاشی کودکان هرگز دست نبرید و به اصلاح آن نپردازید. کودک را به کپی و تقلید وادار نکرده و از نقاشی او ایراد نگیرید. ضمنا هرگز کودک را به خاطر نقاشی هایش مورد سرزنش یا تحقیر قرار ندهید. برای کارهای هنری او ارزش قائل شده و بخش از دیوار اتاقش را به چسباندن نقاشی های او اختصاص دهید.
۴. اتمام کارهای نیمه کاره
یکی از تمرین های ایجاد تفکر خلاق در کودکان این است که از آن ها بخواهید چیزهای ناتمام را به پایان برسانند. به طور مثال برای تقویت خلاقیت کودک یک کتاب داستان را از ابتدا تا انتها برای او نخوانید و بعد هم کتاب را ببندید. سعی کنید داستان را تا نیمه خوانده و از او بخواهید پایان قصه را حدس بزند.
یا از کودک بخواهید اشیایی که مثلا با خمیربازی نصفه کاره رها کرده تکمیل کند. به طور کلی از کودکان تقاضا نمایید که جملات داستان ها و نقاشی ناتمام و حتی اشیا ناقص را تکمیل کنند. برای او اسباب بازی های مانند پازل یا خانه سازی خریداری کنید که خودش بتواند آن ها را به یکدیگر متصل نموده و تکمیل کند.
۵. تهیه اسباب بازی های فکری تخیلی
انتخاب اسباب بازی مناسب برای کودکان اهمیت بسیاری داشته و دوره کودکی مهمترین زمان یادگیری می باشد بنابراین اسباب بازی های مناسب می توانند خلاقیت را در کودکان افزایش دهند و امکان تجربه زندگی را برای آن ها فراهم نمایند. اسباب بازی در شکل گیری تمایلات عاطفی و روانی کودک نقش مهمی دارد.
اسباب بازی هایی که فاقد شکل و اندازه خاصی بوده و کودک می تواند به سلیقه خود آن ها را تغییر دهد در رشد خلاقیت کودک موثر خواهد بود. از خرید بیش از حد عروسک های کارخانه ای خودداری کنید و همچنین در برابر لوازمی که از آخرین فیلم ها و کارتون های بچه گانه به بازار می آید مقاومت کرده تا خلاقیت کودک امکان رشد پیدا کند.
ساخت کاردستی کاغذی می تواند به رشد خلاقیت کمک کند. وسایلی مانند لگو و مکعب های رنگی نیز در افزایش مهارت کودک در استفاده از دست هایش موثر می باشد. اسباب بازی های فکری مانند جورچین، پازل، و … نیز می توانند در پرورش خلاقیت کودکان کمک کننده باشند.
۶. آشپزی کردن
یکی دیگر از راهکارهای افزایش خلاقیت در کودکان آشپزی کردن به همراه والدین می باشد. کودکان در سنین ۵-۱۰ سالگی مشتاق و پیگیر یادگیری آشپزی هستند ولی به همراهی و تشویق و رهبری والدین خود احتیاج دارند. روانشناسان توصیه می کنند هیچ گاه مانع آشپزی کردن کودکان نشوید چرا که این امر همه استعدادها و توانایی های آن ها را تقویت نموده و مهارت شان را در مواجه با مسائل مختلف بالا می برد.
اجازه دهید مواد را با یکدیگر ترکیب کرده و یا مواد دیگری اضافه یا جایگزین نماید و نتیجه را امتحان کند. مواد اختیاری می تواند ایده ای دیگر برای تمرین و گسترش خلاقیت باشد. فواید بسیاری در آشپزی وجود دارد. کودک با لمس، مزه ، بوییدن، و گوش دادن یاد می گیرد. درگیر شدن در آشپزی می تواند به کودک کمک کند تا مهارت های حرکتی، هماهنگی دست، چشم و حتی مفاهیم ریاضی و علوم را توسعه دهد.
۷. گردش در طبیعت
طبیعت گردی حس کنجکاوی و تحرک ذهنی را در کودک بر می انگیزد و به او کمک می کند از همه حواس خود استفاده کند. ضمنا قدرت یادگیری و قدرت تمرکز را افزایش داده و موجب کاهش اختلالات تمرکزی می شود. جهان طبیعی ، جایی برای تفکر و سوال کردن کودک و ایجاد ذهن خلاق می باشد. به کودک اجازه دهید اشیا را از نزدیک لمس کرده و با آن ها ارتباط برقرار کند.
۸. عدم قانونگذاری
اگر کودکان را هنگام بازی کردن آزاد بگذارید خلاقتر خواهند بود ولی دخالت بیش از اندازه والدین مانع از بروز آن خواهد شد. بچه هایی که آزادانه با یکدیگر بازی می کنند حتی می توانند بازی های پیچیده تری هم خلق کنند. پس از قانونگذاری بی مورد و تعین حد و مرزی که به نوعی دخالت محسوب می شود بپرهیزید و سعی کنید کودک آزادانه به بازی و پردازش قوه تخیل خود اقدام کند.
۹. اجازه مخالفت با شما
کودکان برای کشف ایده ها و انجام کارهای خلاقانه به آزادی عمل نیاز دارند. به آن ها اجازه مخالفت با خود را بدهید. به عبارتی به او فرصت داده تا با افکار شما مخالفت کند. برای کودک مانند رئیس نباشید بلکه باید مشوق بوده تا او بتوانند راه حل های مختلف را برای مقابله با مشکلات امتحان کنند.
۱۰. بازی کردن
با توجه به این که کودکان حساس ترین مراحل رشد خلاقیت را در خانه می گذرانند، وجود محیط مناسب خانوادگی، نگرش های درست فرزند پروری در رشد خلاقیت سهم مهمی دارد. به این ترتیب خانواده می تواند به نقش بازی کودک اهمیت بدهد. بازی بهترین طریقه فعالیت طبیعی هر کودک به حساب می آید.
در جریان بازی نیروهای ذهنی و جسمی (دقت، تخیل، نظم و ترتیب، چالاکی و …) رشد می یابند. کودک با بازی کردن حس بهتری پیدا کرده و یاد می گیرد اعمال و حرکت خود را کنترل کند. ضمنا والدین نباید نوع و شیوه بازی را برای کودک تعیین کنند و همانطور که پیش تر اشاره شد اجازه دهند او در این باره آزادی عمل داشته باشد. البته می توانند بازی هایی ترتیب دهند که کودک با والدین خود کسب مهارت و تجربه نماید.
والدین عزیز به منظور شناخت بیشتر تاثیر بازی برای تقویت ذهن کودک و نقش کلیدی اسباب بازی در رشد کودک می توانند به مطالعه این مطالب بپردازند.
منبع : آرگا
