انواع بیماری هتروکرومیا یا ناهمرنگی عنبیه

رنگ چشم ها توسط رنگدانه هایی به اسم ملانین تشکیل می شود که به میزان ذخیره ملانین در عنبیه چشم، طیف گسترده ای از رنگ چشم را ایجاد می کند. در بعضی افراد که ملانین مقدار زیادی را در رنگ چشم افراد که به رنگ قهوه ای تیره دارند و رنگ با مقدار متوسط رنگدانه های چشم سبز که خیلی کمتر با رنگ چشم های روشن تری مثل خاکستری یا آبی هستند نشان می دهد. در بعضی اشخاص هم رنگ چشم ها از یکدیگر متفاوت است که به آن بیماری هتروکرومیا گویند. طبق نظر دانشمندان بر این باورند که ژن تعیین کننده رنگ چشم های فرد می باشد که از اصلی ترین ژن ها OCA2 بوده و تا ۷۵% در رنگ چشم ها موثر است. که گاهی پروتئینی در تولید رنگدانه ها در ملانوسیت ها نقش زیادی دارد.

با جهش کوچکی که در ژن OCA2 یافت می شود سبب محدود شدن در عنبیه رنگ چشم ها است. اگر فعالیت این ژن محدود شود فرد دچار اختلال آلبینیسم یا زالی خواهد شد که رنگدانه ملانین ها متوقف می شود و چشمان فرد قرمز و موهای سفید خواهد داشت. کسانی هستند که در ۲ چشم های خود دارای رنگ متفاوتی بوده و مقدار متفاوت آن در هر یک از عنبیه های چشم موجود می باشد که به آن نا هم رنگی عنبیه گفته می شود. که این بیماری عنبیه را علاوه بر انسان ها در حیوانات اهلی از جمله گربه و سگ و اسب ها مشاهده می کنید.

بیماری هتروکرومیا چیست؟

امکان دارد شما تا به حال با فردی مواجه شده باشید که رنگ چشم هایش با یکدیگر فرق داشته باشد. شاید شگفت انگیز به نظر بیاید وقتی که با همچنین فردی مواجه می شوید در نگاه اول متوجه رنگ چشم های آن نشوید و پس از کمی دقت متوجه شوید.

کسانی که به بیماری هتروکرومیا مبتلا هستند به جای این که یک رنگ چشم مشخص داشته باشند رنگ چشم هایشان باهم متفاوت است. دارای دو رنگ یا بیشتر در چشم می باشند که واژه هترو به معنای ناهمسان بودن است که در علم ژنتیک بسیار کاربرد دارد. در هتروکرومیا عنبیه رنگ چشم های فرد همرنگ نیست و با یکدیگر متفاوت می باشد که مادرزادی و از بدو تولد به شکل اکتسابی است.

انواع مختلف هتروکرومیا

افرادی که بیماری هتروکرومیا دارند ممکن است به یکی از انواع این بیماری مبتلا باشد که در ادامه به معرفی ان ها پرداخته ایم.

هتروکرومیای مرکزی:

در این نوع فرد که دارای رنگ چشمانی متفاوت است بیشتر در اطراف مردمک قرار دارد.

هتروکرومیای کامل:

در این مورد اشخاص که رنگ ۲ چشم هایشان با هم متفاوت است یعنی امکان دارد یک چشم سبز یا یک چشم قهوه ای یا آبی داشته باشند.

هتروکرومیای سگمنتال:

در این نوع تقریبا مشابه هتروکرومیای مرکزی بوده که به جای تاثیر در ناحیه اطراف مردمک چشم قسمت بزرگ از عنبیه را تحت تاثیر قرار می دهد و در ۲ چشم امکان دارد اتفاق بیفتد.

عوامل موثر بر هتروکرومیا

برای توجیح و درک علت احتمالی هتروکرومیا ها باید رابطه بین ملانین که همان رنگدانه های موجود در بدن هستند و رنگ چشم ها را مورد بررسی قرار داد. ملانین رنگدانه هایی هستند که به چشم و مو و پوست هر فردی رنگ می دهد. زمانی که شخصی پوستی با رنگ روشن دارد ملانین پوست کمتری نسبت به فردی دارد که رنگ پوستی تیره دارد. ملانین ها تعیین کننده رنگ چشم ها هستند که کمتری آن موجب روشن تر شدن رنگ چشم ها می شود. این تنوع ها موجب ایجاد رنگ های مختلف در قسمت‌ های مختلف چشم شما می شود. علت دقیق این تغییر رنگ چشم ناشناخته است.

هتروکرومیای مادرزادی

هتروکرومی مرکزی که بیشتر به صورت پراکنده از وقت تولد اتفاق می افتد که در این مورد در افراد پدیدار می شود که سابقه ای ژنتیکی از بیماری هتروکرومیا ندارند. این در بیشتر موارد به خاطر مسئله ای که یک بیماری خوش خیم به حساب می آید و هیچ آسیبی به چشم نمی زند و تاثیری در بینایی ندارد. پس نیاز به درمان یا تشخیص خاصی ندارد. که دلایل احتمالی آن از جمله؛ پیبالدیسم، بیماری هیرشپرونگ، بیماری بورنویل، سندروم هورنر، سندروم استرج وبر، سندروم داردنبورگ، بیماری فون رکلینگ هاوزن، سندروم بلوک سولزبرگر می باشد.

هتروکرومیای اکتسابی

در بعضی از افراد که در زندگی دچار هتروکرومی شده اند این مورد به عنوان هتروکرومی اکتسابی شناخته می شود که امکان دارد از یک بیماری زمینه ای نشات گرفته باشد. مثل: آسیب دیدگی چشم، خونریزی در چشم ها، التهاب چشم، سندروم هورنر، ظهور تومور در عنبیه، دیابت و سندروم پراکندگی رنگدانه ها می باشد. دلایل احتمالی وجود آن به آسیب های چشم، بیماری گلوکوم، نروبلاستوما، سرطان چشم می باشد که متفاوت شدن رنگ چشم ها از یکدیگر را در پی دارد.

نحوه شناخت و درمان بیماری

در رنگ چشم ها هر تغییری که در طول زندگی رخ می دهد باید توسط چشم پزشک بررسی شود. متخصص چشم پزشکی امکان دارد برای بررسی ناهنجاری احتمالی یک معاینه کامل از چشم انجام دهد. که این معاینه ها شامل؛ معاینه مردمک چشم، بینایی محیطی، عصب بینایی و فشار چشم ها می باشد.

پزشک شما امکان دارد توموگرافی انسجام نوری را که یک آزمایش تصویر برداری غیر تهاجمی است را با تصاویر مقطعی از شبکیه که ایجاد شده را پیشنهاد دهد. هنگامی که درمان هتروکرومیای اکتسابی به خاطر بیماری اصلی بستگی دارد وقتی معاینه بصری یا آزمایش تصویر برداری را ناهنجاری تایید می کند هیچ درمانی لازم ندارد چون اعصاب و چشم آن در امان می باشد.

در بیماری هتروکرومیای مرکزی امکان دارد به خاطر داشتن یک بیماری کمیاب و نادر باشد که به طور معمول خوش خیم است. که آن بیشتر مواقع در بینایی تاثیری ندارد و هیچ ضرری بر سلامتی نمی گذارد. با این حال وقتی که هتروکرومیای مرکزی در سن بالا طول زندگی رخ می دهد امکان دارد نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد که در این حال برای تشخیص احتمالی و گزینه درمان باید به دنبال یک فوق تخصص گشت.

منبع : آرگا