کسانی که اهل قلیان هستند در اغلب موارد دوست دارند که به تاریخچه آن آگاهی داشته باشند و بدانند که اولین بار قلیان در چه سالی به ایران وارد شد و پس از آن برای افراد عمومیت یافته است. از این رو در ادامه مطلب به معرفی تاریخچه قلیان پرداخته ایم.
آشنایی با تاریخچه قلیان
گفتنی می باشد که در ابتدا یکی از پزشکان ایرانی دربار اکبر اول سلطان مغول هند دود تنباکو را از ظرف آبی عبور می داد تا آن را خالص و سرد تهیه نماید که بدین صورت این روش قلیان کشیدن در شبه قاره به حقه معروف و ابداع شد.
اولین قلیان مورد استفاده در ایران
برخی از مورخان بر این باورند که کشیدن قلیان و اختراع آن به زمان شاه طهماسب مرتبط می باشد که در دوره قاجار نیز بسیار تغییر یافت، همچنین در ادامه توانست محملی برای حرکات اعتراضی در دوره ناصرالدین شاه به شمار آید.
ممنوعیت استفاده از قلیان
همان طور که در کتاب های تاریخی مطالعه کرده‌اید، نهضت تنباکو و جنبش اجتماعی در اعتراض به اعطای امتیاز انحصاری تنباکو به شرکت ها در دهه پنجاه آغاز گردید که با گذشت زمان و فتوای آیت الله میرزای شیرازی استعمال توتون و تنباکو حرام گردید و در آن پی مردم با شکستن قلیان اولین مبارزات ضد استعماری خود را آغاز نمودند.
در زمانی که میرزا شیرازی حکم استعمال توتون و تنباکو را حرام اعمال کرد، بعد از ظهر آن روز بسیاری از مردان قلیان هایی را که در دست داشتن شکستند و انبارهای توتون و تنباکو را روزانه سوزاندند. همچنین در یکی از شهرها برخی از جوانان به خانه حاکم حمله کردند تا او را از قلیان کشیدند باز دارند و به او چنین گفتند که آقا میرزا گفته‌اند استعمال تنباکو محاربه با امام زمان (عج) به شمار می آید که به همین دلیل به تو اجازه جنگ با امام زمان (عج) را نمی دهیم.
همچنین در برخی از روایات چنین آمده است که در کاخ شاه نیز بسیاری از زنان قلیان را شکستند و هنگامی که ناصرالدین شاه از انیس الدوله پرسید خانم ها چرا قلیان را از هم جدا و جمع می کنند، چنین پاسخ گرفت؛ برای آنکه قلیان حرام اعلام شده است.
شاید برخی از افراد چنین فکر کنند که ممنوعیت قلیان تنها به زمان ناصرالدین شاه برمی‌گردد که گفتنی می باشد با گذشت زمان و در طی تاریخ چندین بار تحریم تنباکو به علت اجتماعی و پزشکی اعلام شد، اما تا به کنون شاهد ترویج قلیان کشیدن در بین جوانان و افراد هستیم.
باید پذیرفت که در طی سال های اخیر قلیان خودش را به دورهمی ها و جامعه امروزی جوانان جای داده است و می توان چنین گفت که بسیاری از جوانان چه خانم و چه آقا پیرو ناصرالدین شاه هستند با رفتن به قهوه خانه و یا سفره خانه های سنتی برای تفریح و دورهمی های خود از قلیان استفاده می کنند.
در طول تاریخ قلیان چند بار ممنوع شد؟
پس از تحریم تنباکو و شکسته شدن قلیان ها در دوره ناصرالدین شاه قاجار در سال ۷۱ به جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات در بین ممنوعیت استعمال قلیان تا سال ۷۶ اعلام به ممنوع نمودن استفاده از سیگار و مواد دخانی در اماکن عمومی پرداختند اما با این شرایط چندین بار ورق برگشت و قلیان باری دیگر راه خود را در دورهمی ها و سفره خانه های سنتی پیدا نمود.
در سال ۸۳ نیز مصرف قلیان در اماکن عمومی در کشور ممنوع شد اما این ممنوعیت ادامه پیدا نکرد و در سال ۱۳۸۴ با اصلاح تبصره ماده ۱ آیین نامه این ممنوعیت از بین رفت و در ادامه نیز با گذشت کمتر از یک سال؛ میلیون ها بار قلیان ها جمع شدند و از آن زمان تا سال ۸۶ قهوه خانه‌ای در هیچ شهری مجاز به برطرف نمودن نداشت و نتیجه این ممنوعیت ها چنین شد که قلیان به صورت محدود در سفره خانه های سنتی راه باز کرد.
در صورت علاقه مندی به مطالعه به چنین مطالب دانستنی می توانید به روی لینک های مرتبط تاریخچه سیگار و تاریخچه کبریت کلیک کنید.
منبع : آرگا
