ازدواج نوعی رابطه پیچیده اجتماعی بین دو نفر است که پیوند روح و جسم و فرهنگشان را در پی دارد. تشکیل بنیان خانواده با ازدواج آغاز می‌شود و ازآنجایی‌که تشکیل این نهاد در تمامی فرهنگ‌ها اتفاقی خوشایند تلقی می‌شود، شروع زندگی مشترک با برگزاری جشن و شادمانی همراه است که امروزه در سالن عقد یا تالار میزبانی مراسمات را بصورت تخصصی و حرفه ای انجام می دهند.
پروسه ازدواج شامل چندین مرحله است که با انتخاب همسر آغاز می‌شود. در گذشته و ازدواج به شیوه سنتی، انتخاب همسر برای پسران بر عهده مادرانشان بود اما با تغییر هنجارهای جامعه، الگوی انتخاب همسر نیز تا حد زیادی نسبت به گذشته تغییر یافته است. در گذشته ممکن بود دختر و پسر تا پای سفره عقد یکدیگر را ملاقات نکنند اما در ازدواج‌های مدرن، دختر و پسر تمایل دارند به‌طور آزادانه همسر خود را انتخاب کنند و پس از طی کردن مراحل آشنایی، فرد موردنظرشان را به خانواده‌هایشان معرفی کنند. بعلاوه سن ازدواج از گذشته تا به امروز تفاوت چشمگیری پیداکرده است. در گذشته معمولاً رنج سنی ازدواج برای دختران از ۱۴ تا ۱۶ و برای پسران از ۱۷ تا ۱۹ سالگی تعریف می‌شد. اما امروزه بنا به دلایل مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی رنج سنی ازدواج نسبت به گذشته تغییر ۲ برابری داشته است.
خواستگاری به روش سنتی در ایران:
رسم خواستگاری بخش جدایی‌ناپذیر فرهنگ ازدواج ایرانی است. آداب‌ورسوم خواستگاری از گذشته تا امروز تغییر چندانی نکرده است. به‌طوری‌که هم در ازدواج سنتی و هم در ازدواج مدرن جایگاه خود را حفظ کرده است. این مراسم معمولاً در چند مرحله انجام می‌شود و در مراحل مختلف، تصمیمات مختلفی نیز گرفته می‌شود. پس از موافقت خانواده‌ها با ازدواج فرزندشان، مراحل بعدی خواستگاری انجام می‌شود. در خواستگاری خانواده‌ها با یکدیگر آشنا می‌شوند و در مورد شرایط ازدواج مانند مشخص کردن میزان مهریه، تاریخ برگزاری مراسم بله‌برون، تاریخ عقد، برگزاری مراسم عقد و حتی مراسم نامزدی و … با یکدیگر مذاکره می‌کنند.
دوران نامزدی و برگزاری مراسم
بعد از پایان مرحله خواستگاری نوبت به دوران نامزدی می‌رسد. دوران نامزدی در ازدواج‌های سنتی جایگاه ویژه‌تری نسبت به ازدواج‌های امروزی دارد. زیرا درگذشته دختر و پسر فرصت آشنایی قبلی با یکدیگر نداشتند به همین دلیل دوران نامزدی فرصت مناسبی برای هر دوی آنها جهت شناخت بیشتر یکدیگر بود. از طرف دیگر امروزه و بنا به تغییر سبک زندگی و تا حدودی هنجارهای جامعه، دختر و پسر فرصت آشنایی قبل از ازدواج را پیدا کرده‌اند، لذا اگرچه ممکن است مراسم نامزدی در برخی از شهرها منسوخ شده باشد اما هنوز جایگاه خود را در فرهنگ ازدواج ایرانی حفظ کرده است.
برگزاری جشن نامزدی در تالار پذیرایی :
برگزاری جشن نامزدی از گذشته تا امروز تصمیمی شخصی بوده و جز الزامات ازدواج محسوب نمی‌شود. ممکن است در مراسم خواستگاری خانواده‌ها تصمیم بگیرند که جشن نامزدی در یک تالار برگزار کنند. برگزاری جشن نامزدی معمولاً بر عهده خانواده عروس است اما ممکن است بر اساس توافقات انجام‌شده در مراسم خواستگاری این جشن به‌طور مشترک برگزار شود.
درگذشته جشن نامزدی معمولاً به‌طور مختصر و در خانه عروس و با حضور اقوام درجه‌یک برگزار می‌شده است. امروزه برگزاری این جشن به‌طور مختصر و معمولاً در خانه عروس و تنها با حضور خانواده‌های عروس و داماد برگزار می‌شود.
برگزاری مراسم عقد در خانه یا سالن عقد:
پس از سپری شدن دوران نامزدی، نوبت به انجام مراحل قانونی ازدواج می‌رسد. رزرو کردن نوبت محضرخانه یا سالن عقد ، انجام آزمایشات قبل از ازدواج اعم از آزمایش خون، ژنتیک و اعتیاد، از مراحل الزامی ثبت عقد محضری هستند. در گذشته معمولاً عاقد به منزل خانواده عروس می‌آمد و مراسم خواندن خطبه عقد در خانه برگزار می‌شد. جشن عقد نیز در حیاط خانه‌ها و گاها در کوچه و با برپایی چادر برگزار می‌شد. حتی دعوت کردن از مهمان‌ها نیز با محدودیت خاصی همراه نبود و تقریباً تمامی اقوام، دوستان، آشنایان و حتی همسایه‌ها و اهل محل می‌توانستند در مراسم حاضر شوند و حتی هر یک از آنها با به عهده گرفتن گوشه‌ای از کارهای مراسم در برگزاری مراسم عقد و عروسی به خانواده‌ها کمک می‌کردند.
امروزه مراحل عقد عموماً در محضرخانه طی می‌شود. البته ممکن است بعد از پایان عقد محضری جشن عقد مختصری نیز برگزار شود. اما با توجه به تغییرات فرهنگی که در طول زمان رخ داده است، افراد ارتباطات کمتری نسبت به گذشته با اطرافیان خود دارند. لذا برگزاری مراسم عقد با تعداد مهمانان کمتر و تنها با حضور اقوام درجه‌یک برگزار می‌شود. از طرف دیگر با توجه به تغییر سبک زندگی و توسعه آپارتمان‌نشینی، برگزاری مراسم عقد و عروسی در حیاط خانه‌ها تا حدود زیادی امکان‌پذیر نمی‌باشد. اما جایگزین‌های متنوع‌تری مانند تالارها، باغ تالارها و فضای باز وجود دارند که خانواده‌ها بر اساس سلیقه و بودجه خود می‌توانند مراسم عقد و عروسی را در این فضاها برگزار کنند. اگرچه ممکن است برگزاری مراسم عقد یا عروسی در تالارها و باغ تالارها هزینه بیشتری نسبت به برگزاری آن در خانه داشته باشد؛ اما این مزیت را دارد که تشریفات عقد و عروسی تمامی امورات برگزاری جشن از پذیرایی از مهمان‌ها گرفته تا تزیینات سالن، سفره عقد، گل‌آرایی، اجرای موسیقی و … را بر عهده گرفته و به‌این‌ترتیب از بار زحمات اضافی خانواده‌ها و عروس و داماد کاسته خواهد شد و بهتر می‌توانند از زیباترین روز زندگی خود که هرگز تکرار نخواهد شد، لذت ببرند.
سفره عقد و چیدمان آن :
چیدن سفره عقد یکی از سنت‌های دیرین و البته حذف نشدنی ازدواج به سبک ایرانی است. چیدن سفره عقد کاملاً سلیقه‌ای بوده و قاعده خاصی در چیدمان آن وجود ندارد. اما تعدادی از المان‌های سفره عقد ثابت بوده و چه در چیدمان سنتی و چه در چیدمان مدرن دیده می‌شوند. آینه و شمعدان، قرآن، تخم‌مرغ، جانماز، نبات، آجیل، نان، نقل‌ونبات، سکه و.. از اجزای ثابت سفره عقد محسوب می‌شوند، اما در شهرها و قومیت‌های مختلف برخی آیتم‌های دیگر ممکن است به آیتم‌های اصلی سفره عقد اضافه شود. در گذشته سفره عقد چیدمان ساده‌تری نسبت به امروز داشته است.
سفره عقد در یکی از اتاق‌های خانه عروس چیده می‌شد. استفاده از ظروف مجلل، گل‌آرایی، توجه به هارمونی رنگ‌ها در چیدمان سفره عقد از اهمیت خاصی برخوردار نبود. در گذشته سفره عقد روی زمین پهن می‌شد و عموماً از ظروف سفالی، نقره یا مسی در تزیین آن استفاده می‌شد. اگرچه این نوع چیدمان ساده به نظر می‌رسد اما در عین سادگی زیبایی خاص خود را نیز داشت.
امروزه چیدمان و دیزاین سفره عقد از اهمیت خاصی برای عروس و داماد برخوردار است. گل‌آرایی و شمع آرایی، استفاده از تورهای رنگی، ظروف زیبا و چشم‌نواز و چیدمان سفره به‌صورت آبشاری ازجمله تغییراتی است که در نحوه چیدمان سفره عقد از گذشته تا به امروز دیده می‌شود. امروزه چیدمان سفره عقد وقت و هزینه زیادی به زوجین تحویل می‌کند اما بسیاری از سالن‌های عقد، سفره عقد چیده شده دارند که زوجین می‌توانند با اعمال تغییرات جزئی آن را مطابق سلیقه خود تزیین کنند. از طرف دیگر اگر برنامه‌ریزی برای مراسم عقد خود را به تشریفات عروسی واگذار کنید، می‌توانید خواسته‌ها و انتظارات خود را با مسئول تشریفات عقد در میان بگذارید و سپس با خیال راحت به سایر کارهای خود بپردازید. بسیاری از تشریفات برگزاری مراسم عقد و عروسی، خدمات سفره عقد را نیز ارائه می‌دهند و به‌این‌ترتیب از بار استرس و فشار روانی عروس و داماد در آستانه بهترین روز زندگی‌شان کاسته خواهد شد.
عکاسی عروسی و ثبت لحظات شیرین:
یکی از تفاوت‌های فاحش ازدواج از گذشته تا به امروز عکاسی و فیلم‌برداری از مراسم عقد یا عروسی است. در گذشته‌های دور عکاسی از مراسم رواج چندانی نداشته و مرسوم نبوده است. اگرچه برخی از خانواده‌هایی که از تمکن مالی بالایی برخوردار بودند عکاس را به مراسم عروسی می‌آوردند. همان‌طور که خیلی از ما با مراجعه به آلبوم پدربزرگ یا مادربزرگ‌هایمان می‌توانیم عکسهای سیاه‌وسفید و خاطره‌انگیز مراسم عروسی‌شان را ببینیم.
امروزه عکاسی از مراسم عروسی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. به‌طوری‌که عروس و داماد تمایل دارند در چند مرحله خاطرات روزهای قبل از مراسم عروسی تا مراسم عروسی را ثبت کنند. عکاسی فرمالیته در روزهای قبل از عروسی و در طبیعت و فضای سبز برگزار می‌شود. البته برخی از زوجین نیز عکاسی در آتلیه، باغ و یا عمارت را ترجیح می‌دهند. عکاسی از مراسم عقد با دوربین و تجهیزات پیشرفته تری نسبت به گذشته انجام می‌شود و امروزه به لطف پیشرفت‌های تکنولوژی و علمی، ثبت خاطره بهترین روز زندگی امکان‌پذیر شده است و زوجین می‌توانند تمامی لحظات مراسم عقد یا عروسی خود را هم به‌صورت دیجیتال و هم به‌صورت آلبوم در اختیار داشته باشند.
آرایش عروس از گذشته تا به امروز:
در گذشته آرایش عروس با مراسم بنداندازان آغاز می‌شد و در این مراسم مادر و خواهر و سایر بستگان نزدیک داماد به همراه آرایشگر به منزل عروس رفته و مراسم اصلاح صورت و ابروهای عروس و همینطور آرایش او را انجام می‌دانند. در ازدواج‌های امروزی این سنت به‌طور کامل برچیده شده است و جای خود را به سالن‌های آرایش و میکاپ داده است.
در مراسم ازدواج امروزی، عروس چند روز قبل از برگزاری مراسم عقد یا عروسی با مراجعه به آرایشگاه کارهای مقدماتی زیبایی مانند کوتاهی یا رنگ کردن مو، مانیکور و طراحی ناخن، اصلاح صورت و انجام کارهای فیشال برای شادابی بیشتر پوست صورت را انجام می‌دهد و با فرارسیدن روز عقد یا عروسی نیز برای انجام میکاپ و شینیون نهایی به آرایشگاه مراجعه می‌کند.
مراسم حنابندان رسمی قدیمی در برخی از خانواده ها:
مراسم حنابندان یکی از رسومات زیبای ازدواج ایرانی است. این مراسم معمولاً شب قبل از مراسم عروسی و با هدف خداحافظی عروس از خانواده‌اش برگزار می‌شود. بنابراین برگزاری آن بر عهده خانواده عروس است و عموماً با حضور اقوام او و اقوام بسیار نزدیک داماد جشن گرفته می‌شود. درواقع حنا توسط خانواده داماد تهیه و به مراسم آورده می‌شود.
در گذشته این مراسم معمولاً در خانه عروس برگزار می‌شد. حنا نمادی از بهشت و مهر و خوشبختی است. در این مراسم ابتدا خواهر عروس یا خواهر داماد دستان عروس و داماد را به حنا آغشته می‌کنند و سپس عروس ظرف حنا را دورتادور مجلس می‌گردانده تا تمامی زنان دستان خود را به حنا آغشته کنند و گفته می‌شد که اگر دختران جوان دستان خود را با حنای عروس رنگ کنند، بختشان به‌زودی باز خواهد شد.
امروزه مراسم حنابندان جایگاه کمرنگ‌تری در مراسم ازدواج دارد. به دلیل هزینه‌های سنگین برگزاری مراسم عروسی، مراسم حنابندان در بسیاری از خانواده‌ها و شهرها برگزار نمی‌شود و یا به‌طور همزمان با مراسم عروسی، مراسم حنابندان نیز انجام می‌شود. بااین‌وجود هنوز بسیاری از روستاها و شهرهای کوچک این مراسم را برگزار می‌کنند.
مراسم جهازبران در بعضی از جاهای ایران:
این مراسم در شهرهای مختلف با شیوه‌های مختلفی انجام می‌شد. درواقع وسایلی که عروس و داماد برای شروع زندگی مشترک خود لازم دارند، توسط خانواده عروس تهیه می‌شود و سپس در طی مراسمی تحت عنوان مراسم جهازبران به خانه جدید عروس و داماد برده می‌شود. درگذشته لیستی از جهاز عروس تهیه می‌شد و در تعدادی خوانچه به خانه مشترک عروس و داماد انتقال داده می‌شد و تعدادی از خانم‌های اقوام داماد نیز به تماشای جهاز می‌آمدند و هر چه اقلام موجود در جهاز شکیل‌تر بود مورد تشویق بیشتر قرار می‌گرفت. امروزه نیز ممکن است این رسم تا حدودی در برخی از شهرها و روستاهای کشور اجرا شود اما با تغییراتی نیز همراه بوده است. مراسم چیدن جهاز عروس در خانه جدیدش چند روز قبل از مراسم عروسی و با کمک مادر و خواهر عروس یا داماد و بدون سوروسات و مراسم خاصی انجام می‌شود. حتی بسیاری از زوجین تصمیم می‌گیرند که اقلام و وسایل موردنیاز خود را با کمک یکدیگر و در طول زندگی مشترک تهیه کنند که با این کار فشار کمتری نیز به خانواده عروس تحمیل می‌شود.
برگزاری مراسم عروسی در تالار عروسی یا باغ تالار:
برگزاری مراسم عروسی نیز مانند برگزاری مراسم عقد آداب و رسوم خاص خود را دارد. برخلاف مراسم عقد که توسط خانواده عروس برگزار می‌شود، هزینه‌های برپایی مراسم عروسی بر عهده داماد و خانواده او می‌باشد. مگر اینکه زوجین تصمیم بگیرند مراسم را با کمک هم و به‌طور مشترک برگزار کنند. در گذشته مراسم عروسی مانند مراسم عقد در حیاط خانه و گاهی خانه همسایه یا کوچه برگزار می‌شد. ریسه کشی حیاط خانه، شستن میوه‌ها، آشپزی، پذیرایی و تمامی کارها با کمک اقوام و همسایه‌ها انجام می‌شد. اما امروزه باوجود تشریفات عروسی و مجالس، تالارها، باغ تالارها، فضای باز و …. دردسر و زحمت‌های برگزاری مراسم عروسی از دوش خانواده‌ها و اقوام و آشنایان برداشته شده است و عروس و داماد می‌توانند بدون استرس تمامی کارهای برنامه‌ریزی قبل از عروسی را به تشریفات مجالس و عروسی بسپارند.
انتخاب و رزرو تالار یا باغ تالار، انتخاب منوی پذیرایی، دعوت از مهمان‌ها، هماهنگی با عکاس و فیلم‌بردار، تعیین وقت آرایشگاه و مزون لباس عروس و … همگی ازجمله خدماتی هستند که تشریفات عروسی در اختیار زوجین قرار می‌دهد. بنابراین در ازدواج‌های امروزی و مدرن واگذاری صفر تا صد برگزاری مراسم به مسئول برنامه‌ریزی تشریفات عروسی، استرس عروس و داماد و خانواده‌هایشان را از بین برده و به‌این‌ترتیب می‌توانند در بهترین روز زندگی‌شان با آرامش خاطر بیشتری از این لحظات تکرار نشدنی لذت ببرند.
کارت دعوت عروسی آنلاین و دیجیتال
یکی از جاذبه های عروسی امروزی استفاده از کارت دعوت عروسی آنلاین و دیجیتال است. سایت تالارکده خدمتی جدید را بصورت رایگان ارائه کرده که می توانید کارت دعوت آنلاین و مجازی را در این سایت بسازید ( https://www.wed.talarkadeh.com/ ) و لینک ساخته شده را برای شرکت کنندگان در مراسم عروسی خود ارسال نمایید. در صورت تمایل می توانید سفارش کلیپ کارت دعوت عروسی را ثبت نمایید .
منبع : آرگا
