خواص تاتوره گیاهی سمی با فواید درمانی موثر

تاتوره گیاهی شدیدا سمی اما در عین حال دارویی می باشد، تفاوت بین دوزهای دارویی در این گیاه می تواند برای انسان بسیار پرخطر باشد و جان انسان را تحدید نماید. برای بهره بردن از خواص تاتوره و مصرف دمنوش آن باید از یک متخصص طب سنتی یا پزشک اطلاعات لازم را کسب نمایید.

معرفی خواص تاتوره

گیاه تاتوره دارای نام علمی Datura stramonium می باشد که به آن Jimsonweed نیز می گویند. علاوه بر این تاتوره با نام های داتوره، طاطوره، تاتوله، نوارالفدی و نفیر نیز شناخته می شود. گیاه تاتوره در اصل بومی آمریکای شمالی می باشد و برخی آن را متعلق به آمریکای مرکزی می دانند که سرخپوستان در این مناطق از این گیاه در جشن بلوغ و مناسبت های دیگری استفاده می کرده اند.

گیاه تاتوره علفی است ولی در دسته ی سیب زمینی ها قرار گرفته است، قسمت هایی از گیاه که از آن استفاده می شود شامل برگ ها و دانه های آن است. گیاه تاتوره یک ساله می باشد و ارتفاع آن بین ۵۰ تا ۲۰۰ سانتی متر می باشد و امروزه در تمام نقاط جهان وجود دارد. تاتوره در نقاط بایر و کنار جاده ها و در ارتفاعات کم و متوسط رشد می کند و خاک مناسب برای رشد آن خاک غنی شنی یا خاک آهکی با منطقه ای باز و آفتابی می باشد.

در ایران نوعی از این گیاه وجود دارد که به نام های تاتوله، جوزماش، نبات اهریمنی و علف شیطان شناخته می شود. گیاه تاتوره سمی است و برای بهره بردن از خواص آن باید مقدار و دوز مصرفی توسط متخصص در این زمینه تعیین شود. با توجه به روایت های عنوان شده در مورد این گیاه تاتوره اواسط قرن شانزدهم در اسپانیا شناسایی شده است، در کتاب تاریخ ویرجینیا از رابرت بولی آمده است که در سال ۱۳۷۶ میلادی، سربازهای انگلیسی به منظور سرکوب شورشی مرسوم به شورش بیکن در ویرجینیای آمریکا از این ماده به عنوان ماده ای مخدر که حالتی غیر عادی در آن ها ایجاد می کرده استفاده می نموده اند.

گیاه تاتوره شاخه زنی زیاد و برگ هایی بیضی شکل داشته که دندانه دار و بدبو می باشند. تاتوره گلی سفید رنگ، قیفی شکل و بزرگ دارد. در زمان چیدن این گیاه باید احتیاط نمود زیرا سمی بودن آن مشکل ساز می شود. گیاه تاتوره میوه ی کپسولی شکل دارد که با شکافی از جهت طول باز می گردد و بر روی آن تیغه های بسیاری وجود دارد، درون میوه دانه هایی سیاه رنگ یافت می شود و در صورتی که مقداری از برگ تازه ی گیاه را له نمایید، بویی تهوع آور و خیلی بد از آن به مشام می رسد.

تاتوره و ویژگی های آن در طب سنتی

• تاتوره یکی از گیاهان دارویی محسوب می گردد.
• از گیاه تاتوره ماده ای به اسم آتروپین استخراج می گردد که دارای خاصیت ضد زهر می باشد. نکته مهم این است که خود علف تاتوره گیاهی سمی می باشد.
• گیاه دارای طعمی تلخ و ترش می باشد.
• برگ های گیاه تاتوره با به اعمال حرارت تا ۵۰ درجه خشک می گردند. همچنین این گیاه را با قرار دادن در سایه نیز به روش سنتی خشک می کنند.
• در طب سنتی این گیاه برای درمان سیاه سرفه، سرفه های عصبی، دردهای عصبی، تشنج، بی اختیاری دفع ادرار و نقرص استفاده می گردد.
• همچنین در برخی منابع آمده است که این گیاه به شکل سیگار به منظور کم نمودن تاثیر اسم استفاده می شود.

خاصیت های مختلف گیاه تاتوره

• گیاه تاتوره ضد اسپاسم و آنتی کولی نرژیک می باشد که برای درمان سرفه و بیماری های آسم و پارکینسون مورد استفاده قرار می گیرد.
• در برخی منابع آورده شده است که این گیاه برای درمان آنفولانزا و آنفولانزای خوکی و بعضی از ناراحتی های اعصاب می تواند مفید باشد.
• در برخی موارد ادعا شده است که شربت این گیاه شجاعت و توانایی را را بیشتر می کند ولی برای امتحان این مورد با توجه به سمی بودن این گیاه شجاعت زیادی لازم است!

• تاتوره گیاهی دارویی و تلخ می باشد که باعث کاهش درد می شود و سبب بهبودی می گردد.
• گیاه تاتوره سابقه ی طولانی با عنوان گیاه دارویی دارد و بسیار شناخته شده می باشد، این گیاه برای درمان درد قفسه سینه، آسم، سرفه، سل و برونشیت استفاده می شود اما به دلیل سمی بودن آن در برخی کشورها محدودیت قانونی دارد.
• دانه ها فعال ترین قسمت دارویی این گیاه می باشند که خواص تاتوره اغلب از آن نشات می گیرند.
• از تزریق برگ گیاه با عنوان درمانی برای بیماری های وریدی استفاده می شود.

• گیاه تاتوره باید با احتیاط خیلی زیاد و فقط تحت نظر پزشک متخصص صورت گیرد، همانطور که گفته شد تمام قسمت های گیاه سمی می باشد از این رو تفاوت بین دوز دارویی و دوز سمی بسیار کوچک می باشد.
• یکی دیگر از خواص گیاه تاتوره رفع بیماری های پوستی می باشد که در گذشته به آن بیماری های جلدی می گفته اند. با ضماد این گیاه می توان بیماری های پوستی مانند آکنه، زگیل، جوش های صورت را درمان نمود. ترکیب تاتوره با مقداری عسل طبیعی و دارچین باعث از بین رفتن ضایعات گوشتی می شود.
• در گذشته تاتوره بهترین ضماد برای درمان جای سوختگی ها بوده است.
• از دیگر خواص تاتوره می تواند به خاصیت ضد تشنجی آن اشاره نمود. پزشکان بزرگی مانند زکریای رازی و بوعلی سینا به این گیاه و خاصیت آن اشاره داشته اند و در دنیای امروز نیز این خاصیت اثبات شده می باشد. در گیاه تاتوره سه ماده هیوسیامین، آتروپین و اسکوپولامین وجود دارند که هر سه برای ساخت داروهای ضد تشنج استفاده می شوند.

• برای درمان زخم بستر نیز از تاتوره استفاده می شود، این گیاه به دلیل دارا بودن خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی در درمان بیماری های پوستی موثر می باشد. برای درمان زخم بستر ضماد گیاه نباید بیشتر از ۱۲ ساعت روی پوست باقی بماند.
• همانطور که اشاره شد این گیاه برای درمان بیماری های تنفسی مفید می باشد. در حال حاضر تحقیقاتی بر روی تاثیر این گیاه بر روی بیماری آمفیزم انجام شده است که بسیار نتیجه بخش بوده است. بیماری آمفیزم اغلب به دلیل کشیدن سیگار ایجاد می شود و استنشاق تاتوره می تواند در روند درمان موثر باشد.
• این گیاه به دلیل ترکیبات موثر در آن می تواند برای درمان برخی مشکلات قلبی و کاهش بیش از حد تولید بزاق و کنترل علائم بیماری پارکینسون مفید باشد.

مقدار دمنوش گیاه تاتوره

با توجه به برخی منابع میزان و دستور مصرف این گیاه ۰/۲ تا ۰/۶ گرم در طول روز می باشد که می توان آن را سه مرتبه به صورت دم کرده مصرف نمود. همچنین عنوان شده است که مصرف این دمنوش باید تحت نظر پزشک باشد و خانم های شیرده و باردار نیاید این گیاه را مصرف نمایند.

در حالت کلی دستور خاصی در منابع علمی برای مصرف گیاه مشخص نشده است و میزان آن باید متخصص طب سنتی یا داروساز با توجه به شرایط فیزیکی بیمار تعیین شود.

عوارض مصرف دمنوش تاتوره

ماده سمی موجود در گیاه تاتوره دارتورین نامیده می شود که از سه آلکالوئید آتروپیین، هیوسیامین و اسکوپولامین تشکیل شده است.

مصرف این گیاه می تواند عوارضی مانند خشکی دهان و گلو، مشکلات بینایی، تپش قلب، تنگی نفس و استفراغ را در اثر مسمومیت به دنبال داشته باشد. علاوه بر این مسمویت با تاتوره می تواند باعث مرگ فرد شود.

مصرف گیاه تاتوره برای کودکان، زنان باردار و افراد دچار بیماری های قلبی، ناراحتی های گوارشی، یبوست، تب و ناراحتی مری، انواع فتق، برخی ناراحتی های چشمی و افراد مبتلا به احتباس ادرار بسیار پر خطر شود.

در بعضی از موارد به منظور درمان مسمویت های ناشی از استفاده گیاه تاتوره مواد تهوع آور، قهوه غلیظ و ضد سم هایی مانند مورفین یا پیلوکارپین توصیه می شود. البته باید در صورت مسمومیت با این گیاه فورا با اورژانس تماس گرفته شود.

گیاه تاتوره می تواند ماده مخدر محسوب گردد و استفاده از آن ممکن است برای فرد توهم و سرخوشی خطرناک و اعتیاد آور ایجاد نماید. موادی که در این گیاه علفی وجود دارند می توانند بر سیستم عصبی فرد تاثیر گذارده و بعضی از حرکات ارادی را به حالت غیر ارادی در آورد. همچنین مصرف دوز بیش از حد این گیاه می تواند باعث کما و مرگ فرد شود.

منبع : آرگا