دسته ها
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

سیستم esp در خودرو چه کاری انجام می دهد

  • حکیمه فهیمی
  • ۱ خرداد ۱۴۰۰
  • ۰

یکی از سه تکنولوژی برتر ترمزگیری سیستم esp می باشد که وظیفه حفظ پایداری خودرو را در همه شرایط رانندگی به ویژه پیچ های جاده بر عهده دارد. عملکرد این سیستم اندکی پیچیده می باشد. با این مطلب همراه ما باشید تا با وظیفه سیستم esp در خودرو آشنا شوید و این که به عبارتی esp در خودرو چه کاری انجام می دهد.

سیستم esp یا سیستم کنترل الکترونیکی تکنولوژی مهمی برای ایمنی خودرو محسوب می شود برای اینکه بدانید وظیفه این سیستم چیست و در خودرو چه کاری را بر عهده دارد با ادامه مطلب همراه آرگا باشید.

آشنایی با وظیفه سیستم esp در خودرو

امروزه سیستم های متعددی بر روی خودرو نصب می شوند که راحتی و امنیت آن را بالا ببرند سیستم esp نیز یکی از آن ها بوده و حتما نام آن برای شما آشناست چرا که بسیاری از خودروهای روز دنیا به آن مجهز شده اند.  به عبارتی برای ایمنی خودرو سیستم های مختلفی به کار گرفته می شود که در بخش ترمزگیری یکی از سه سیستم مهم آن سیستم esp می باشد. این سیستم از جمله مهمترین سیستم های ایمنی در خودرو بوده که وظیفه پایداری خودرو در هر شرایط رانندگی بویژه پیچ های جاده را بر عهده دارد.

به بیان دیگر سیستم esp یا (Electronic stability program)مشکلاتی مانند بیش فرمانی یا کم فرمانی که سرپیچ های جاده ایجاد می شود را حل می کند. این تکنولوژی ایمنی ساز اندکی عملکرد پیچیده ای دارد که در ادامه مفصل توضیح داده می شود. اولین سیستم در تکنولوژی ترمزگیری سیستم abs می باشد که از قفل شدن تایر در ترمزهای شدید جلوگیری کرده و سبب کاهش مسافت ترمز گیری می شود. دومین سیستم ، tcs یا کنترل تراکنش می باشد که برای کنترل اصطکاک بین تایرها و خودرو طراحی شده است. و در نهایت سومین سیستم، سیستم esp یا سیستم کنترل پایداری الکترونیکی می باشد.

کنترل پایداری الکترونیکی مجموعه ای از سنسورها می باشد که به همراه پمپ های ترمز abs کار می کند. یک سنسور جهت فرمان، یک سنسور برای مشخص شدن جهت افقی در حین حرکت خودرو و یک سنسور جهت اندازه گیری شتاب جانبی خودرو تعبیه شده اند. قابل ذکر است در برخی موارد ناپایداری خیلی شدید نبوده و خودرو به حالت عادی برمی گردد ولی در بسیاری دفعات شدت ناپایداری بالا رفته و خطرآفرین است. از این رو مهندسان شرکت های خودروسازی بزرگ جهت رفع این خطر سیستم esp را طراحی نمودند. این سیستم موقعی که کنترل خودرو از دست راننده خارج شود با به دست گرفتن کنترل فرمان اتومبیل یا حتی کاهش قدرت انتقالی از پیشرانه به چرخ ها از بروز خطرات و تصادفات پیشگیری می کند. این سیستم نخست روی اتومبیل های سری ۷ بی ام و و کلاس اس بنز طراحی و تولید شد و اولین بار شرکت بوش آن را طراحی و راه اندازی نمود.

  •  آرون گروپس
  •  مبل و میز

سیستم esp هنگامی که تشخیص دهد کنتترل اتومبیل از دست راننده خارج شده تلاش می کند با کنترل فرمان و در برخی موارد ترمزها و حتی کاهش نیروی موتور؛ کنترل خودرو را بازیابی کند و به راننده کمک کند مسیرش را بدون لغزش و به راحتی طی کند. در تحقیقات صورت گرفته مشخص شده بهره گیری از این سیستم در خودروها تا یک سوم تصادف ها را کاهش می دهد که نشان از اهمیت بالای این تکنولوژی در کنترل و امنیت اتومبیل دارد.

برخی خودروهای تولید و مونتاژ داخلی نظیر جک s5 و لیفان به سیستم esp مجهز هستند تا همانطور که از نام این سیستم پیداست پایداری خودرو افزایش یابد. از سال ۲۰۱۴ به بعد در اروپا قانونی ایجاد شده هر خودرو جدید فروخته شده باید به سیستم esp یا کنترل الکترونیکی مجهز باشد. هر چند احتمال می رود در مواردی خودروهایی که ده سال پیش از این قانون ساخته شده اند نیز به چنین سیستمی مجهز شده باشند. به هر روی این سیستم وظیفه حفاظت و نجات سرنشینان را بر عهده دارد که اتحادیه اروپا آن را اجباری نموده است.

عملکرد سیستم esp با ذکر مثال

در خودروهای معمولی با فشار پدال ترمز، هر ۴ چرخ نیروی ترمز را دریافت کرده و راننده قادر نیست به هر یک از چرخ ها نیروی ترمز جداگانه ای وارد نماید. حال تصور کنید که به جای یک پدال ترمز ، خودرو دارای ۴ پدال ترمز است به این ترتیب برای هر چرخ یک ترمز جداگانه لحاظ شده و راننده می تواند نیروی ترمز جداگانه ای را به هر یک از چرخ های خودرو وارد کند. در ادامه خودروی فرضی ما در حال حرکت است که ناگهان راننده ترمز یکی از چرخ ها را شدیدا فشار می دهد به نحوی که آن چرخ در اثر نیروی ترمز قفل می شود. بنابراین خودرو حول فقط آن چرخ دوران می کند و در نتیجه منحرف شده و از جاده بیرون می شود.

این مثال جهت درک بهتر تکنولوژی esp ارائه شد چرا که هیچ خودرویی با ۴پدال ترمز وجود نداشته اما سیستمی به نام esp وجود دارد که کنترل ۴ چرخ خودرو را بر عهده دارد و از این قابلیت برای کنترل اتومبیل سرپیچ ها بهره می برد. esp با در اختیار داشتن ترمز هر ۴ چرخ به شکل جداگانه قادر است با اعمال ترمز به هر چرخی اتومبیل را حول آن چرخ به دروان بیاندازد. به این مفهوم که به طور مثال اگر خودرویی با سرعت هشتاد کیلومتر بر ساعت در حال حرکت باشد ، esp با فشار کمترین نیروی ترمز به هر کدام از چرخ ها می تواند موجب دوران تمام خودرو حول آن چرخ شود. این تکنولوژی با این اختیارات می تواند از انحراف خودرو پیشگیری کرده و مانع منحرف شدن آن شود. منحرف شدن اتومبیل معمولا به خاطر بیش فرمانی یا کم فرمانی سرپیچ ها به وجود می آید. در ادامه با بررسی هر یک، نقش esp در جلوگیری از ایجاد این دو مشکل آشکار می شود.

نقش تکنولوژی esp بر بیش فرمانی و کم فرمانی خودرو سرپیچ ها

بیش فرمانی با oversteer به زمانی اطلاق می شود که خودرو موقع پیچیدن سرپپیچ ؛ قسمت عقب آن دچار لغزش می شود به عبارتی پشت خودرو منحرف شده و سر بخورد.  در اتومبیل های دیفرانسیل عقب(خودرویی که چرخ محرکش چرخ عقب است) چنانچه سرعت خودرو افزایش، اصطکاک تایر با جاده کم و یا شعاع پیچ خیلی کم باشد بیش فرمانی اتفاق می افتد. هنگامی که خودرو با بیش فرمانی روبرو می شود سیستم esp  با تشخیص این حالت، با اعمال ترمز کنترل شده به چرخ جلو سمت راست موجب دوارن اندک خودرو حول این چرخ(در جهت عقربه ساعت) می شود و در نهایت خودرو به مسیری که راننده می خواهید کشیده می شود.

کم فرمانی یا understreet به موقعی گفته می شود که با پیچیدن فرمان، جلوی اتومبیل دچار لغزش بشود. کم فرمانی در پیچ ها به خاطر سرعت بالا و یا لغزنگی جاده در اتومبیل های دیفرانسیل جلو رخ می دهد . در جاده های خشک هم ممکن است کم فرمانی روی بدهد و در نتیجه خودرو دوباره دچار کم فرمانی شده و از مسیر جاده منحرف گردد. چنانچه خودرویی دارای سیستم esp باشد رایانه esp در هز ثانیه؛ ۲۵ بار همه وضعیت خودرو را کنترل می کند که آیا اتومبیل روی خط حرکت حضور دارد یا نه. رایانه سیستم esp  وضعیت فرمان خودرو را از طریق سنسورهایی که در فرمان خودرو حضور دارد کنترل می کند. یعنی مدام بررسی می کند خودرو در مسیر مورد نظر راننده قرار دارد یا خیر. چنانچه سیستم تشخیص دهد خودرو با کم فرمانی روبرو شده و در مسیر مورد دستور راننده حرکت نمی کند با اعمال ترمز روی یک یا چند چرخ، اتومبیل را به مسیر صحیح هدایت می نماید.

بهره گیری از تکنولوژی esp در آفرود

با توجه به این که تکنولوژی esp موجب افزایش چسبندی به سطح و همچنین پایداری اتومبیل می شود در خودروهای شاسی بلند آفرود کاربر فراوانی دارد. این ماشین ها مرکز ثقل بالایی دارند و زمان فرمان گیری به سرعت از کنترل خارج می گردند. مقدار بازده این سیستم و قدرت آن در کنترل خودرو شدیدا به تعداد سنسورها و در ضمن میزان اطلاعات ورودی به آن و دسترسی هایی که به این تکنولوژی در رایانه خودرو داده می شود بستگی دارد. هنگام عبور از شیب در این ماشین ها بسته به مقدار شیب، سیاست انتقال نیروی موتور به هر چرخ از طریق این سیستم کنترل می شود. در حقیقت از انتقال نیرو به چرخی که کمترین چسبندگی را دارد پیشگیری می کند و در مقابل نیروی موتور را توسط کنترل عملکرد دیفرانسیل به محوری که چسبنده تر است منتقل می نماید. هنگامی که esp فرمان قفل شدن یک چرخ را بدهد رایانه دستورات سیستم abs را دور زده و ترمز با حداکثر توان در چرخ مدنظر و به شکل پیوسته فعال می شود.

همکاران سیستم esp

همانطور که پیشتر اشاره شد esp از سنسورهای مختلفی تشکیل شده و از طریق آن ها عملکرد فرمان، شتاب و ترمز خودرو را چک می کند و داده ها را به رایانه مرکزی ارسال می کند. این رایانه نیز عمل راننده را با نحوه واکنش خودرو مقایسه کرده و وظیفه لازم را انجام می دهد. مثلا راننده به سرع فرمان را به سمت راست یا چپ می چرخاند ولی ماشین در حال حرکت مستقیم می باشد (شاید جاده خیلی مرطوب یا یخی است)رایانه می تواند این ایراد را تشخیص و به سیستم های خودرو فرمان دهد تا مطابق میل راننده عمل نموده و فرمان را بچزخانند. به طور مثال چنانچه در حال ترمزگرفتن هستید و خطر قفل شدن چرخ ها وجود داشته باشد ترمزهای ضدقفل esp وارد عمل شده و پروسه ترمز را اندکی کندتر می سازند تا راننده قادر باشد مجددا کنترل تایرها را به دست گیرد.

در ادامه باید اشاره کرد یکی از همکاران سیستم esp سیستم abs است که با کمک آن امکان کنترل میزان ترمز روی هر چرخ فراهم می شود. یک نوع دیگر؛ سیستم های کنترل کشش نظیر tcs و asr با esp همکاری نموده و در شرایطی که موقع شتاب گیری های شدید یکی از چرخ ها تماس خود را از دست دهد با اعمال ترمز ،سیستم را به پایداری هدایت می کند. در esp یک مدولاتور هیدرولیک روغن ترمز حضور دارد که خیلی به مدولاتور abs مشابه است ولی تفاوت مشخصی در شیوه عملکرد دارد. مدولاتور esp قدرت افزایش توان ترمزگیی را در هر چرخ داشته و در ضمن می تواند سیستم خلأ بوستر ترمز را فعال نماید.

تکنولوژی esp با چه اسامی شناخته می شود؟

امروزه سیستم esp نصب شده روی خودروها پیشرفته بوده و شاید آنقدر خوب وظیفه خودر ا انجام دهند که بدون متوجه شدن راننده کنترل خودرو را حفظ نمایند. این سیستم در کمپانی های مختلف با اسامی مختلفی شناخته می شود.به عبارتی کمپانی های خودروساز برای این سیستم اسم جداگانه ای درنظر گرفته اند. مثلا پورشه آن را psm ، آفارومئو : vdc، بی ام و: dsc ، فراری: cst، لکسوس: vdim ، فورد: advance trac ، ولوو: dstc، اولدزموبیل: pcs، میتسوبیشی: asc، منامیده است ولی همگی در مفهوم esp عمل کرده و پایداری خودرو را در شرایط مختلف فراهم می آورند. بنابراین سوای نامگذاری مختلف برای این سیستم ، شکل کلی عملکرد در همگی یکسان بوده و به سنسورهای خیلی پیشرفته ای مجهز هستند. در ادامه با شرکت های بیشتر استفاده کننده از تکنولوژی espبا اسامی جداگانه آشنا می شوید.

esp: برنامه الکترونیکی پایداری در شرکت های بنتلی، آئودی، کرایسلر، بوگاتی، دوج، سیتروئن، هولدن، هیوندای، جیپ، لامبورگینی، کیا، پژو، اوپل، رنو، اشکودا، اسکانیا، سوزوکی، فولکس واگن و اسمارت به کار گرفته می شود.

vdc: کنترل دینامیکی درخودروهای آلارومئو، اینفینیتی، پروتون، نیسان، سوبارو و فیات دیده می شود.

esc: کنترل الکترونیکی پایداری با عملکردی دقیقا مشابه esp توسط کارخانه های فیات، هیوندای، کیا، لوکسجن، اشکودار و پروتون استفاده می شود.

فواید تکنولوژی esp

تحقیقات صورت گرفته در انگلیس عنوان می دارد که احتمال قرار گرفتن فرد در یک تصادف مرگبار در خودرویی مجهز به سیستم esp حدود ۲۵ درصد کاهش می یابد. حتی در سوئد به لطف بهره گیری از سیستم esp حدود ۳۲ درصد از مشکلات آب و هوایی هم کمتر شده است. به طور حتم می توان گفت کاهش تصادفات یکی از فواید استفاده از فناوری esp در خودروها می باشد. ممکن است هر راننده ای مجبور شود در شرایط آب و هوایی مختلفی رانندگی کند از این رو این تکنولوژی کمک زیادی به کنترل و حفظ پایداری خودرو خواهد کرد. در منابعی گزارش شده ۲۶ درصد تصادفات خودروهای شاسی کوتاه و ۴۸ درصد شاسی بلندها کمتر شده است.

چراغ هشدار و کلید esp در حودرو

درون خودروهای مجهز به تکنولوژی esp یک چراغ هشدار دهنده یا کلید esp مخصوصی برای آن تعبیه شده است. این چراغ در مواقع خطر مانند قرارگرفتن ماشین در حاشیه خطرناک جاده فعال شده و چشمک می زند. به ویژه که خودرو بر روی سطح لغزنده باشد. چنانچه چراغ روشن نشود یا سیستم esp دچار خطا شده یا به صورت موقت غیرفعال است. پیشنهاد می شود برای مواقعی که در مسیرهای ناهموار و صعب العبور قصد رانندگی دارد از سالم بودن این قطعه اطمینان حاصل کنید.

منبع : آرگا


مطالب مرتبط
مطالب داغ
همچنین ببینید
مشاهده دیدگاه های این مطلب
دیدگاه های مطلب
۰ دیدگاه برای این نوشته

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *