خاک، هوا، آب و آتش چهار عنصر اصلی می باشند و هر آنچه در جهان وجود دارد به نوعی یکی از این ترکیبات را دارد. در ادامه ساختار خاک را برای شما بیان می کنیم.
شناخت ساختار خاک
خاک ها انواع گوناگونی دارند و از نظر کشاورزی به میزان مواد آلی در آن تقسیم بندی می شوند. هر کدام از آن ها دارای ساختار های مختلفی اند که همه آن ها را یک به یک برای شما بررسی می کنیم. اما بهتر است بدانید که خاک همان مواد آلی و غیر آلی روی زمین است که محیط مناسبی برای رشد گیاهان می باشد. خاک به راحتی تشکیل نمی شود و برای این که شما یک سانتی متر خاک داشته باشید باید میلیون ها سال صبر کنید زیرا فرو پاشی سنگ ها کار آسانی نمی باشد و باید وقایع بسیار زیادی را پشت سر بگذارند. خاک شناسی یکی از رشته های علمی است که در دانشگاه وجود دارد و بهتر است بدانید که اگر خاک نباشد غذای جانوران دیگر فراهم نمی شود.
مواد موجود در خاک
موادی که در خاک وجود دارند به چهار دسته اساسی تقسیم می شوند. این مواد عبارت اند از :
- مواد سخت که شامل ترکیب های معدنی می باشد و ممکن است کمی از این بخش را هم مواد آلی تشکیل بدهند. این ترکیبات دارای موادی هستند که از سنگ های مادر ایجاد شده اند.
- موجودات زنده در خاک که شامل حلزون ها، باکتری ها، قارچ ها و کرم ها می باشد و تغییرات بسیار زیادی را در سطح خاک ها ایجاد می کنند.
- آب در خاک وجود دارد و برای رشد گیاهان ضروری است. این آب ها از باران و آب های زیر زمینی تقویت می شوند.
- هوای موجود در خاک مانع از پوسیدگی ریشه خاک ها می شود. مقدار اکسیژنی که در خاک وجود دارد از دی اکسید کردن موجود در آن ها کم تر می باشد.
انواع خاک و ساختار آن
بهتر است بدانید که خاک های تازه تشکیل شده را خاک آنتی سول می گویند. خاک ها را از روی مشخصه هایی که دارند طبقه بندی می کنند. نوع خاک هر منطقه می تواند نشان دهنده گیاهانی باشد که می توانند در آن منطقه رشد کنند. در واقع برخی از گیاهان نمی توانند در خاک های شور رشد کنند و برخی دیگر در این خاک ها به خوبی رشد می کنند. در ادامه انواع خاک را برای شما بررسی می کنیم.
خاک رس
این خاک بسیار ریز می باشد. ذرات رسی که در این خاک وجود دارد حدودا ۰.۰۰۲ میلی متر قطر دارند و حدودا ۵۲ درصد خاکم را تشکیل می دهند. این خاک به خاک سرد معروف می باشد و از رشد گیاهان جلوگیری می کند. البته این خاک خواص بسیاری دارد و شما می توانید برای صورت خود یک ماسک خاک رس تهیه کنید و از فواید خاک رس بهره مند شوید.
خاک سیلتی
۵۰ درصد از ساختار خاک سیلت از ذراتی به همین نام تهیه شده است. این ذرات دارای قطری برابر ۰.۰۵ الی ۰.۰۰۲ میلی متر دارند. این نوع خاک ممکن است نا خالصی داشته باشد و بر اساس میزان ناخالصی آن به خاک سیلتی رسی و یا ماسه ای مشهور اند.
خاک ماسه ای
در ساختار خاک ماسه ای ۷۵ درصد ماسه به کار رفته است. قطر دانه این ماسه ها حدودا ۰.۰۶ میلی متر تا ۲ میلی متر می باشند و این خاک ها می تواند آب را بیش تر جذب کرده ولی خاک رسی نمی تواند این کار را انجام بدهد.
خاک اسکلتی
این خاک ها بسیار جالب اند و به خاک هایی گفته می شود که حدودا ۷۵ درصد از آن ها دانه هایی برابر ۲ میلی متر دارند و از قلوه سنگ، سنگ ریزه و شن تشکیل می شوند.
خاک های رسوبی
این خاک ها را می توانید به وفور در ایران پیدا کنید و مواد اصلی این خاک ها ته نشین شده رود ها می باشد. خاک رسوبی به دو نوع تقسیم بندی می شود که یک نوع آن دانه ریز و دیگری دانه درشت است. خاک های رسوبی دانه ریز لایه لایه اند و دارای مواد آلی می باشند. در واقع این نوع خاک ها را به خوبی می توان شناسایی کرد و میزان قدمت آن ها را تعیین کرد. در این نوع خاک ها به میزان بسیار زیادی کربنات کلسیم یافت می شود و خاک های شوری می باشند. اما خاک های رسوبی دانه درشت دارای سنگ ریزه هایی می باشد که عموما گوشه دار هستند و شور نیستند. البته برخی از این خاک ها به دلیل عبور از مکان های آهکی و گچی شوری کمی دارند. قابلیت کشاورزی در خاک های دانه ریز رسوبی وجود دارد ولی در خاک های دانه درشت رسوبی نمی توانید گیاهی را بکارید و منتظر برداشت باشید و فقط می توانید برای ایجاد بیشه زار و باغ های میوه از آن ها استفاده کنید.
خاک سدیمی
این خاک ها شور اند و خاصیت قلیایی بسیار زیادی دارند. این خاک ها بیش تر در مناطق خشک و نیمه خشک یافت می شوند. بیش تر این خاک ها مکان هایی برای آب های زیر زمینی بوده اند برای همین هم شور اند. در واقع از این خاک ها برای چرای دام ها استفاده می شود و هرگز نمی توانید از این خاک ها برای کاشت گندم و جو استفاده کنید مگر این که آن ها را اصلاح کنید.
خاک های فلاتی
این خاک مخلوطی از خاک های خاکستری و سرخ بیابانی می باشد و رنگی قهوه ای و یا بلوطی دارد.
خاک های بیابانی
بهتر است بدانید که این خاک ها بیش تر در مناطق خیلی خشک یافت می شوند و بیش تر مخصوص زمین هایی می باشند که پوشش گیاهی ندارد. در این مکان ها اختلاف دمای شب و روز بسیار زیاد می باشد و فاقد مواد آلی هستند. باید بدانید که این خاک ها در دسته خاک های قلیایی قرار می گیرند و اغلب شور اند. مقدار بسیار زیادی از این خاک در کشور ما وجود دارد و شما می توانید این خاک ها را در زمین های بین راه اصفهان و نائین، بم و زاهدان و عباس آباد و مشهد مشاهده کنید. در نظر داشته باشید که اگر این خاک ها آب کافی داشته باشند می توانید از آن ها برای کشاورزی استفاده کنید در غیر این صورت کشاورزی در این نوع خاک امکان پذیر نمی باشد.
خاک های قهوه ای
این خاک ها خواص قلیایی دارند و شور می باشند. در آب و هوای نیمه خشک می توانید این خاک ها را به خوبی بیابید. در واقع این خاک ها در مناطقی وجود دارد که میزان باران در آن ۲۵۰ الی ۴۰۰ میلی لیتر در سال می باشد. این نوع خاک یکی از فراوان ترین نوع خاک ها در ایران است. در این خاک می توانید انواع صیفی جات و غلات بکارید و بهتر است از اراضی مرتفع برای این کار استفاده کنید. البته از این خاک برای کشت پنبه و گندم نیز بهره می گیرند.
خاک های بلوطی
برخی دیگر از خاک هایی که وجود دارند خاک های بلوطی اند. این خاک ها بیش تر در زمین های کوهستانی و نیمه خشک یافت می شوند و شما می توانید در این مناطق این خاک ها را به خوبی ببینید. ساختار خاک های بلوطی از مناسب ترین خاک هایی می باشد که می توانید برای کشاورزی از آن استفاده کنید. در این نوع خاک ها بیش تر گیاهان بوته ای رشد می کنند البته برخی درختان نیز می توانند در این خاک به خوبی رشد کنند و به ثمر بنشینند. این خاک ها بیش تر برای کشت غلات استفاده می شود و اگر آبیاری کامل داشته باشید می توانید برای کشت پنبه نیز از آن ها استفاده کنید. در واقع برای داشتن یک تهیه خاک مناسب گلدان و تقویت خاک باغچه خود باید راه های بسیار زیادی را امتحان کنید و خاک های بسیاری را با یکدیگر ترکیب کنید تا بتوانید خاک مناسبی را بوجود بیاورید و کشاورزی خود را رونق بدهید.
منبع : آرگا
