آشنایی با ساختار و اجزای سلول ها + عکس

سلول یکی از بنیادی ترین واحد های سازنده بدن می باشد. در واقع انسان ها میلیون ها سلول دارند و همه این سلول ها بر اساس محلی که قرار می گیرند دارای عملکرد های مختلفی می باشند. می توان گفت تمام بدن انسان از سلول ساخنه شده است. سوخت سلول ها گلوکز می باشد و از همان غذا هایی که مصرف می شود بدست می آید.

تقسیم بندی سلول

باید بدانید که موجودات به دو دسته تک سلولی و پرسلولی تقسیم می شوند. تک سلولی هاشامل باکتری ها می باشند که در همان سلول تمام سوخت و ساز ها صورت می گیرد و می توانند زندگی خود را با همان یک سلول ادامه بدهند. اندازه سلول تک سلولی ها بزرگ تر از سلول ها بدن پر سلولی ها می باشد زیرا تمام اطلاعات ژنتیکی و … در همان یک سلول وجود دارد. اندازه سلول های بدن یک فرد پر سلولی به اندازه ای کوچک می باشد که شما فقط با یک میکروسکوپ نوری می توانید آن را ببینید.

اجزای سلول

اجزایی که درون سلول ها قرار دارند کارکرد های مختلفی دارند. در ادامه همه این اندام ها را که در سلول های جانوری و گیاهی وجود دارند را برای شما بررسی می کنیم.

سیتوپلاسم

سیتوپلاسم یکی از موادی می باشد که درون سلول قرار می گیرد و سیال و ژله مانند می باشد. این  ماده فضای درونی سلول و اطراف هسته را می پوشاند. در برخی از کتب اشاره شده است که این ماده از اجزای سلول ها نمی باشد ولی باید بدانید که یکی از مهم ترین موادی است که درون سلول قرار دارد. در نظر داشته باشید که بسیاری از فرایند های مهم مانند تنفس سلولی و پروتئین سازی درون این ماده انجام می شود و اهمیت آن را دو چندان می کند. همچنین از کار های دیگر این ماده می توان به حرکت های درون سلول و برون سلولی اشاره کرد.

اسکلت سلولی

یکی دیگر از اجزای سلول ها اسکلت سلولی می باشد. این جزء شبکه ای از فیبر های بسیار بلند می باشد که ساختمان کلی و پیکر بندی سلول را تشکیل می دهد. این بخش از سلول عملکرد های بسیاری دارد که می توان به تعیین شکل سلول، شرکت در تقسیمات سلولی و حرکت دادن سلول اشاره کرد. البته یک وظیفه دیگر و بسیار مهم این بخش این است که می تواند حرکت اجزای دیگر سلول را نیز کنترل کند.

شبکه آندوپلاسمی

شبکه آندوپلاسمی از دو بخش زبر و صاف تشکیل شده است و کار آیی هر کدام با دیگری بسیار متفاوت می باشد. این بخش از سلول به طور کلی به  پردازش سلول های تولیدی می پردازد و به صورت کیسه هایی به هم چسبیده می باشد. علت تفاوت شبکه آندوپلاسمی زبر و صاف در این است که شبکه آندو پلاسمی زبر دارای ریبوزم است بنابراین سطحی زبر دارد و در تولید پروتئین نقش بسیار زیادی دارد.  وظیفه این بخش ساختن آنتی بادی و انسولین می باشد در حالی که شبکه آندوپلاسمی نرم وظایفی همچون جا به جایی ویزیکول ها، پاکسازی کبد و انقباضات ماهیچه ای دارد.

هسته

هسته مهم ترین بخش سلول می باشد و فرماندهی کل سلول را بر عهده دارد. باید بدانید که ماده ژنتیکی در این بخش قرار می یگرد. هسته دارای غشایی دو لایه می باشد.  هسته منافذی دارد که منجر به انتقال مواد می شود. در سلول های یوکاریوتی هسته درون غشایی محصور می باشد ولی در پروکاریوت ها هسته فاقد غشا و آزاد است. در هسته بخش کوچکی به نام هستک داریم که نقش بسیار مهمی در تولید ریبوزوم ها دارد.

ریبوزوم ها

ریبوزوم ها به کوچک ترین بخش سلول ها معروف می باشند ولی کار های بسیار مهمی را انجام می دهند. در این بخش پروتئین و RNA  وجود دارد و از دو بخش کوچک و بزرگ ساخته شده است. زمانی که این بخش به پروتئین سازی می پردازد بخش کوچک و بزرگ آن به هم می پیوندند. به طور کلی می توان گفت این بخش از سلول وظیفه پروتئین سازی با استفاده از RNA  و آمینو اسید ها را به عهده دارد.

میتوکندری

یکی دیگر از بخش هایی که در سلول وجود دارد میتوکندری می باشد. این بخش اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا باعث تولید انرژی می شود. باید یدانید که این اندامک از محدود اندامک هایی می باشد که دارای DNA  است و نیه خودکار عمل می کند. این جزء از سلول دو غشا دارد و به چین خوردگی های غشای داخلی میتوکندری کریستا می گویند.  این اندامک با توجه به ماده ژنتیکی که دارد می تواند پروتئین ها را کد گذاری کند.  در فضای داخلی این بخش ریبوزم برای پروتئین سازی وجود دارد.

واکوئل

واکوئل ها تنها اندامک های سلولی می باشند که سیتوپلاسم ندارند و با غشا احاطه شده اند. این بخش از سلول وظیفه ذخیره سازی دارد. البته باید بدانید که این ماده مخصوص هر سلولی باشد محتویاتی که دارد متفاوت می باشد.

سانتریول ها

یکی دیگر از اجزای سلول ها سانتریول می باشد که در بیش تر سلول های یوکاریوتی وجود دارند.  این بخش از سلول ها لوله هایی به نام ریز رشته دارند و وظیفه حیاطی را در تقسیمات سلولی دارند. این اندامک باید کروموزوم ها را در در تقسیم سلولی جدا کند.

تفاوت اندامک ها

باید بدانید که اندامک های سلولی در داشتن غشا و نداشتن آن با هم تفاوت دارند. برخی از آن ها فاقد غشاء اند، برخی از آن ها غشای تک لایه دارند و برخی دارای غشای دو لایه اند. اندامکی که غشا ندارد ریبوزوم می باشد، اندامکی که غشای تک لایه دارد شامل واکوئل، دستگاه گلژی، شبکه آندوپلاسمی و لیزوزوم است و همچنین اندامکی که دارای غشای دو لایه است شامل هسته، متوکندری و کلروپلاست می باشد.

در ادامه می توانید با کلیک بر روی لینک های زیر سایر مقالات آرگا را در زمینه دانستنی های علمی، استخوان بندی بدن انسان و لایه های پوست انسان مشاهده کنید.

منبع : آرگا