دسته ها
شنبه ۲۷ بهمن ۱۴۰۳

معرفی انواع صنایع دستی ایران و هنرهای بی نظیر و پول ساز

  • ملیحه بال افکن
  • ۲۴ آبان ۱۳۹۹
  • ۰

به طور کلی کشور ما از لحاظ صنایع دستی مورد توجه بسیاری از سرزمین های دیگر قرار گرفته و به همین منظور در این مطلب سعی داریم شما را با انواع صنایع دستی ایران به صورت کامل آشنا نماییم با ما همراه باشید.

همانطور که می دانید صنایع دستی ایرانی در واقع اصیل ترین، مردمی ترین و کاربردی ترین هنر سرزمین ما محسوب می شود که به عنوان تولیدی فرهنگی و هنر کاربردی نیز معرفی شده است و با گذر زمان توانسته به بهرین شکل ممکن فرهنگ اصیل ایرانی را در جهان منعکس نماید.

آشنایی با صنایع دستی ایران

به طور کلی می توان صنایع دستی را استفاده از هنر دست افراد به واسطه ابزار های اولیه و مواد بومی که اقدام به تولید یک صنعت هنری می کنند دانست که تمایز این صنایع با محصولات امروزی کاملا مشهود می باشد زیرا این هنر های دستی نه تنها از لحاظ پروسه تولید با محصولات دیگر متفاوت هستند بلکه نگرشی متفاوت را به مشتاقان این هنر القا می کنند. البته که تفاوت این صنایع با محصولات امروزی تنها در پروسه تولید نیست و امور دیگری مانند فرهنگ مختص آن، هنر و تفکر و حتی قدمت فرهنگی آن منطقه که در صنایع دستی در آن تولید شده نیز بازتاب دهنده هستند و به همین خاطر نمی توان هنر صنایع دستی را به عنوان یک کالا دانست بلکه آن را باید به عنوان یک تبادل ارزش ملی و فرهنگی تلقی کرد. جالب است بدانید که محققان و نویسندگان بزرگی مانند تایلر که در قرون ۱۷ و ۱۸ میلادی می زیستند هنر را تلفیقی از پیچیدگی های سنت و فرهنگ یک جامعه معرفی کرده اند و با این حساب ایران با دارا بودن فرهنگی غنی و تاریخی بسیار عمیق یکی از پیشروان رواج این صنعت از قرون گذشته تا به امروز بوده است به گونه ای که هنر صنایع دستی در ۳۰۰۰ گونه مختلف هنری در کشور به ثبت رسیده است. به طور کلی می توان هویت هر سرزمینی را از طریق فرهنگ و تمدن کهن آن پیدا نمود و در واقع این هویت بخشی از یک داستان باستانی از ارتباطات هنر و تمدن انسان های آن منطقه را بیان می کند.

انواع صنایع دستی ایران

ایران در واقع با دارا بودن تمدنی فاخر و بسیار عمیق یکی از پایه گذاران تمدن فرهنگی و تاریخی در میان تمامی کشور های دنیا محسوب می شود که به راحتی می توان این جلوه از تمدن ایران زمین را در هنر به جا مانده از نیاکان ایرانیان در آثار تاریخی همچون مقبره ها، کاخ ها، مساجد و بسیاری دیگر از این آثار یافت. توجه داشته باشید که آثار هنری با به کارگیری در انواع ساختار های جامعه نقش خود را در انتقال رسالت خویش به عنوان یک بخش از هویت فرهنگی ایران با ایجاد لایه های مخلف بومی و ملی در آثار فرهنگی از گذشته تا به امروز ایفا نموده است. اما همانطور که می دانید در میان تمامی آثار هنری با وجود فرهنگ مختلف در سراسر کشورمان شاهد آثار متفاوتی می باشیم که یکی از فاخر ترین این آثار هنری هنر صنایع دستی است که امروزه جلوه ای از فرهنگ ملی و قومی را به عرصه های ظهور رسانده است.

صنایع دستی کشور

ویژگی صنایع دستی ایرانی:

بهتر است بدانید که صنایع دستی ایرانی در واقع برای میراث فرهنگی و هنری این مرز و بوم می باشند که ریشه در اعتقادات مذهبی و باور های قومی و همچنین قوه ابتکار و خلاقیت استادکاران ایرانی دارد.

همانند و شبیه نبودن فرآورده های تولید به یکدیگر

امکان تامین قسمت عمده ای از مواد اولیه مصرفی از منابع داخلی

خود مصرفی بودن بخش عمده تولید و برآورده ساختن نیاز های داخلی

انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید به وسیله دست و ابزار دستی

ویژگی ها صنایع دستی ایران

دسته بندی هنرهای دستی:

در واقع در تمامی صنایع دستی با توجه به تفاوت های مختلفی که در ابعاد و نوع این هنر های دستی از منظر سازمان ثبت جهانی در ردیف های مختلف قرار می گیرند که در ادامه به بیان آن ها پرداخته ایم:

ساخت فرآورده های دستی

ساخت زینت آلات

ساخت اشیاء مستظرفه و هنری

مینا کاری

معرق کاری

خاتم کاری

ساخت محصولات فلزی و آلیاژها

دست بافی

حصیر بافی

منبت کاری و کنده کاری بر روی چوب

نازک کاری بر روی چوب

خراطی چوب

حکاکی و تراش روی سنگ

حکاکی بر روی فلزات و آلیاژ ها

کاشی گری

تولید فرآورده های پوست و چرم

شیشه گری

سفالگری و سرامیک کاری

ملیله کاری

نمدمالی

چاپ های سنتی

روکاری سنتی

صنایع جالب کشور ایران

صنایع برتر کشور:

حال که با تمامی صنایع دستی کشورمان به خوبی آشنا شده اید باید بدانید که در میان فوج بزرگی از هنر صنایع دستی برخی از این صنایع مورد توجه بسیاری از مخاطبان و علاقه مندان ایرانی و بین المللی قرار گرفته که در ادامه سعی داریم به بیان آن ها بپردازیم:

فرش های دستباف:

معمولا نماد فرهنگی کشور در زمینه صنایع دستی را می توان با شاخص های مختلفی سنجید البته که به طور معمول یک محصول معرف این بنیه فرهنگی و هنری در سطح جهان خواهد بود. فرش دستباف در واقع نمادی است که از دوران باستان تا به امروز نماد اقوام ایرانی و تمام ایرانیان بوده و این محبوبیت به صورت بین المللی با پذیرش فرش ایرانی به عنوان زیباترین و بالاترین کیفیت در این زمینه از صنایع دستی مورد پذیرش قرار گرفته است. فرش های ایرانی در واقع با طراحی منحصر به فرد و با تکیه بر سنت طرح های جلوه نگر و به ویژه قومی و محلی در سده ۱۷ به اوج شکوفایی خود رسید و این امر تا به امروز فرش های دستباف ایرانی مانند زیلو، گلیم، قالی و قالیچه ها و همچنین مدل فرش های ابریشمی را در گروه بهترین و محبوب ترین صنایع دستی قرار داده است.

آشنایی با فرش های دستباف

ظروف مسی و شیشه ای:

به طور کلی از می توان از کهن ترین تکنولوژی های ایرانی به فناوری تولید ظروف مسی و شیشه ای و همچنین شکل دهی در سده های گذشته با طراحی خاص اشاره نمود. صنعت شیشه گری نه تنها در کشور ایران بلکه در تمامی نقاط جهان جز ابتدایی ترین تکنولوژی پیشرفته ساخته دست بشریت محسوب می شود که البته ایرانی ها از پیشروان این علم بوده اند و آثار این شیشه در مقیاس جهانی نیز به نام ایرانیان ثبت گردیده است. توجه داشته باشید که دوران اوج این نوع صنعت پس از فراز و نشیب های فراوان را می توان در دوره سلجوقیان کنکاش نمود زیرا در این دوره ایرانیان با ایجاد فناوری برای شکل دهی و ایجاد نقش های برجسته بر روی شیشه این صنعت را به یک فناوری با قابلیت بالا تبدیل کرده اند.

ویژگی ظروف مسی

سفال و سرامیک:

توجه داشته باشید که سفال و سرامیک نیز جز کهن ترین هنر های طراحی در ایران محسوب می شوند که استفاده در آثار تاریخی و فرهنگی متفاوت و همچنین نقش آن در ساخت ابزار دکوری و کاربردی موجب محبوبیت آن در سراسر جهان شده که البته ایران سهم قابل توجهی در این بازار را به خود اختصاص داده است. علم سفال در واقع با ساختن ظروف گلی به وجود آمد که می توان در این بین به پیاله ها و کوزه های سفالی که از اعصار گذشته مورد استفاده بوده نام برد. این علم با قدمتی ۱۰ هزار ساله یکی از صنایع بالقوه محسوب می شود که قدیمی ترین این کارگاه ها سفالگری جهان در شوش بوده است. همچنین معرق کاری کاشی که با استفاده از سرامیک و کاشی ها صورت می گرفته نیز با طراحی و رنگبندی بسیار دقیق به کار گرفته شده و هم اکنون بسیاری از نماد های تاریخی ما را به خود مزین نموده است.

بازدید از صنایع دستی کشور

میناکاری و معرق:

جالب است بدانید که کشور ایران یکی از صادرکننده های اصلی میناکاری و چوب های طراحی شده یا با طراحی معرق است که با هنر ظریف و جذاب خود چشم هر بیننده ای را جلب کرده است. در واقع این شیوه از صنایع دستی به دلیل شباهت عملکردی با صنایع دستی دیگری همچون کاشی کاری معرق بازتاب های متنوعی را در طول زمان در کاربرد و نوع طراحی در یکدیگر ایجاد نموده است. به طور کلی هنرهای چوبی با اختصاص دادن جلوه های متنوع و استفاده از آثار مختلف یکی از محبوب ترین نمادهای صنایع هنر دستی ایران در ابعاد جهانی محسوب می گردد به گونه ای که سهم قابل توجهی در صنعت صادراتی کشور به عهده دارد.

معرق کاری و ویژگی های آن

زیورآلات باستانی:

توجه داشته باشید که آلیاژ های گران قیمت و البته بسیار زیبا و شکیل از گذشته های بسیار دور جز صنایع مورد علاقه ایرانیان و سایر کشور ها بوده است. در ایران شهر های غربی و جنوبی به دلیل دارا بودن آلیاژ های مختلف از جنس طلا، نقره و فیروژه شروع به تولید و ایجاد انواع زیورآلات با طرح های متنوع و سبک کرده اند. این زیورآلات که در اعصار گذشته در قالب ترکیبی با لباس های محلی مورد استفاده قرار می گرفته نقش مهمی در آداب و رسوم و همچنین نماد اقوام ایرانی داشته که این سنت موجب ایجاد فرهنگی بر اساس نوع پوشش خاک و تمایز آن ها با یکدیگر گردیده است. جالب است بدانید که این زیورآلات و نحوه طراحی و شکل دهی به این فلزات گرانبها مورد توجه بسیاری از کشور های همسایه و سطوح دیگر جهان قرار گرفته و در طی قرن های گذشته تبدیل به یک صنعت لوکس و محبوب شده است که امروزه مردم می توانند بخشی از هویت خود را در طرح های اصیل این اقوام بیابند.

بازدید از زیورآلات باستانی

قلاب دوزی:

به طور کلی هنر قلاب دوزی که تاریخ آن به ۵۵۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد یکی از مشهورترین آثار رودوزی ایرانی شناخته می شود که معمولا با ابزار های ساده ای صورت می پذیرد زیرا با استفاده از نخ های ابریشمی و رنگ های متنوع آثار هنری را بر روی پارچه ها ایجاد می کنند که معمولا این نوع پارچه ها در حالت کیفیت عالی از جنس ماهوت مورد استفاده قرار می گرفتند. همچنین این نوع هنر در انواع مختلف تزئینی مانند لباس، دامن و پرده کاربرد داشته است. این هنر معمولا در تاریخ ایران با توجه به قدمت خود تبدیل به یکی از ارکان های اصلی هنر دستی ایرانیان گشته و جهانیان را با این هنر خود ار طریق صادرات آشنا کرده و به همین خاطر مخاطبان زیادی را به خود جلب نموده است.

روش های انجام قلاب بافی

سرمه دوزی:

این صنعت در واقع با قدمتی که به دوره اشکانیان باز می گردد و این نوع هنر که از قدیمی ترین انواع هنر تزئینی پارچه محسوب می شود با توجه به قدمت ایران در صنایع هنر دستی در این زمینه به خواستگاه مخاطبان این هنر بدل نموده است. محبوبیت هنر سرمه دوزی تا جایی پیشرفت کرده که در دوره تیموریان پرده های تزئینی خانه کعبه را با استفاده از سرمه دوزی انجام داده اند که همین مسئله موجب ایجاد نقش و رنگارهایی بسیار زیبا و جلوه ای منحصر به فرد در کعبه گشته بود. سرمه دوزی به صورت معمول از فلزات گرانبها و براقی مانند طلا و نقره ساخته شده است که در اعصار بعد برای ایجاد کاربردی عمومی تر در میان مردم از فلزات آلیاژی دیگر که با قیمت کمتر اما با همان زیبایی وجود داشته اند در ایجاد نقش هایی تزئینی مورد استفاده قرار گرفته است.

منبع : آرگا

مطالب مرتبط
مطالب داغ
همچنین ببینید
مشاهده دیدگاه های این مطلب
دیدگاه های مطلب
۰ دیدگاه برای این نوشته

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *