به طور کلی تستوسترون بیشتر به عنوان یک هورمون مردانه شناخته می شود اما جالب است بدانید که این هورمون در سطح بدن زنان نیز به مقدار اندک وجود دارد و گاهی اوقات ممکن است این مقدار کاهش و افزایش پیدا کند و مشکلات مختلفی را به وجود بیاورد.
چگونگی کاهش هورمون مردانه
بهتر است بدانید که تستوسترون در واقع هورمونی می باشد که هم در انسان و هم در حیوان یافت می شود و همچنین می توان آن را هورمون اصلی جنسی در مردان دانست که توسط بیضه ها ساخته می شود. البته که تخمدان زنان نیز در مقادیر بسیار کم این هورمون را تولید می کنند. این هورمون معمولا در دوران بلوغ به صورت قابل توجهی افزایش پیدا می کند و پس از سن ۳۰ سالگی روند نزولی پیدا خواهد کرد. توجه داشته باشید که وظیفه هورمون تستوسترون در مردان تولید اسپرم است و در واقع خصوصیات مردانه به داشتن این هورمون در سطح مناسب بر می گردد. مقدار این هورمون پس از سن ۱۹ سالگی در مردان بین ۲۴۰ تا ۹۵۰ نانوگرم در هر دسی لیتر است و در زنان نیز بین ۸ الی ۶۰ نانوگرم در هر دسی لیتر است. حال ممکن است بهتر متوجه اختلاف زیاد این هورمون در بانوان و آقایان شده باشید که گاهی اوقات ممکن است این مقدار در بدن زن ها با افزایش غیر معمولی روبه رو شود. همچنین که عدم تعادل تستوسترون در بدن یک زن می تواند تاثیرات مخربی بر روی سلامتی و انگیزه جنسی او داشته باشد.
نشانه های تستوسترون در زنان:
توجه داشته باشید که افزایش مقدار هورمون تستوسترون در بدن بانوان می تواند علائم و نشانه هایی را که در ادامه بیان کرده ایم به همراه داشته باشد:
- بروز جوش و آکنه
- افزایش موهای زائد به ویژه در ناحیه صورت
- ریزش مو
- بزرگ شدن کلیتورس
- افزایش توده عضلانی
- کاهش سایز سینه ها
- تغییر صدا
همچنین که نامنظمی در پریود، کاهش میل جنسی و تغییر در خلق و خو را نیز می توان از نشانه های هورمون مردانه در بدن زنان دانست. توجه داشته باشید در مواردی که هورمون مردانه در زنان به شدت زیادی باشد می تواند موجب نازایی و چاقی آن ها گردد.
علل افزایش هورمون تستوسترون در زنان:
به طور کلی بیماری های متفاوت یا اختلالات هورمونی می توانند باعث تغییرات هورمونی در بدن زنان شوند و همچنین سطح تستوسترون را افزایش دهند که در ادامه به بیان ۳ دلیل عمده بروز این مشکل پرداخته ایم:
هیرسوتیسم:
معمولا به رشد بیش از اندازه مو در قسمت های خاصی از صورت و بدن بانوان به ویژه در پشت، صورت و قفسه سینه هیرسوتیسم گفته می شود که این مقدار رشد معمولا مرتبط به عوامل ژنتیکی است اما در این مورد خاص به دلیل عدم تعادل هورمون های آندروژن شکل می گیرد.
هیپرپلازی مادرزادی آدرنال:
توجه داشته باشید که این مشکل نوعی اختلال می باشد که اغلب به صورت مستقیم بر روی غدد آدرنال و تولید هورمون های بدن تاثیر می گذارد و در اکثر مواقع موجب تولید بیش از حد آندروژن می شود. به طور کلی ناباروری، داشتن آکنه های زیاد و همچنین داشتن خصوصیات مردانه از علائم شایع این اختلال در بدن محسوب می شوند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک:
این سندرم یکی دیگر از اختلالات هورمونی می باشد که بر اثر افزایش هورمون های آندروژن در زنان به وجود می آید. معمولا افرادی که با این سندرم مواجه هستند پریود های نامنطم دارند، موهای زائد بدنشان زیاد است و تخمدان های آن ها بزرگ شده و در نتیجه عملکرد درستی از خود نشان نخواهند داد. این سندرم می تواند ناباروری، سقط جنین، چاقی و حتی سرطان آندومتر را در پی داشته باشد.
نحوه تشخیص هورمون تستوسترون:
بهتر است بدانید که تمامی خانم ها در صورت مشاهده هر یک از علائمی که بیان شد باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنند تا بررسی های لازم بر روی آن ها انجام شود. احتمالا در مرحله اول پزشک یک معاینه فیزیکی بر روی بدن شما انجام می دهد برای مثال نگاه می کند تا شما موهای زائد بر روی صورت دارید یا خیر. سپس بر اساس صلاحدید خود یک آزمایش هورمونی برای شما می نویسد. این آزمایش در واقع یک آزمایش خون است که در آن سطح تستوسترون به صورت دقیق در بدن مشخص خواهد شد. معمولا این نوع تست در تایم صبح داده می شود چون در این زمان تستوسترون در بالاترین حد خود قرار دارد. احتمالا پیش از آزمایش پزشک از شما بخواهد مصرف داروهایی را که موجب اختلال در آزمایش می شوند را کنار بگذارید.
روش های کاهش هورمون مردانه:
به طور کلی درمان یا کاهش هورمون مردانه در زنان بایستی بر اساس نوع علت آن انجام شود. برای مثال اگر بر اثر سندرم تخمدان پلی کیستیک این مشکل به وجود آمده باشد ابتدا لازم است راه حلی برای درمان این سندرم بیابید. همچنین که با اعمال تغییراتی در شیوه زندگی و استفاده از درمان دارویی نیز می توان هورمون تستوسترون را در زنان به شدت کاهش داد. داروهایی که می توانند در کاهش هورمون های مردانه موثر عمل کنند را به صورت مجزا در ادامه بیان کرده ایم:
داروهای ضد بارداری به شکل خوراکی
- گلوکوکورتیکواستروئیدها
- اسپیرونولاکتون
- متفورمین
همچنین توجه داشته باشید که استفاده از داروهای مخصوص ضد بارداری نیز می توانند در کاهش این هورمون موثر باشند اما چنانچه برای بارداری برنامه ریزی کرده باشید این روش توصیه نمی شود زیرا موجب اختلال در پروسه بارداری شما خواهد شد. بنابراین توصیه می شود پیش از انجام هر کاری با پزشک متخصص خود مشورت نموده و او را در جریان بگذارید. انواع دیگر داروها برای درمان هورمون مردانه نیز تنها با نسخه پزشک متخصص مجاز خواهند بود.
اما راه دیگری که به منظور کاهش هورمون تستوسترون در بدن زنان توصیه می شود ایجاد تغییرات اساسی و در سبک زندگی آن ها است. به همین خاطر باید سعی کنید ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهید زیرا تمرینات ورزشی می توانند موجب کاهش وزن در شما شوند و روند صعودی هورمون مردانه را از بین ببرند. توجه داشته باشید استفاده از تیغ، کرم های موبر و اپیلاسیون تنها راه هایی موقت برای از بین بردن موهای زائد زیر پوستی هستند پس بهتر است به فکر درمان ریشه ای آن ها باشید و با رژیم غذایی سالم، کاهش استرس و داشتن خواب کافی به رفع مشکل خود بپردازید. همچنین با کاهش مصرف کربوهیدرات، قند و حتی جایگرین کردن آن ها با میوه و سبزیجات نیز قدمی در راه کاهش هورمون مردانه بردارید.
منبع : آرگا