کسانی که تنها به فکر سود و منفعت خود هستند، به صورتی که با پنهان کردن نیازمندی های مردم و سپس ارائه آن ها در زمان تنگنا، به افزایش سود و کسب قدرت مالی بیشتر خود فکر می کنند، در گروه احتکار کنندگان قرار دارند. این دسته از افراد به گفته بسیاری از روایات و حدیث با قاتلان نفس در یک سطح هستند و در نهایت به محروم ماندن از نعمت گرفتار می شوند. برای آشنایی بیشتر با مضرات احتکار در ادامه مطلب با ما همراه شوید.
احتکار به چه معناست؟
به صورت کلی احتکار به معنای نگه داری جنس و کالا به نیت گران فروشی و بالا رفتن نرخ آن است که در این صورت از نظر اسلام فردی مجرم شناخته شده می باشند. این شیوه در بسیاری از دوران های سخت به مانند جنگ، زلزله، سیل، قحطی، تحریم اقتصادی، و دیگر موارد شبه آن مورد استفاده افراد سودجو قرار می گیرد. همچنین در این میان افرادی هستند که در شرایط طبیعی نیز در نحوه اقتصاد بازار تاثیر به سزایی قائل می شوند، به این صورت که با احتکار مواد مورد نیاز مردم، در صورت فقر بیش از حد به ارائه آن ها با قیمتی کلان تر می پردازند.
قابل به ذکر می باشد که نقش احتکار در از بین بردن اقتصاد و پایه های آن در برابر اقتصاد مقاومتی، عاملی منع کننده به حساب می آید که از اصلی ترین مضرات احتکار به شمار می رود.
-
مقایسه احتکار با انبار داری
توجه داشته باشید که شاخص تعیین احتکار حرام در ایجاد بازار سیاه است. این شرایط به گونه ای است که به ایجاد فقر و دشواری در بین مردم مسلمان منجر می شود. همچنین باید در نظر داشت که اسراف و از بین رفتن مال و کالا نیز منظور از این عبارت نیست، بلکه باید در زمانی با تدابیری عقلانی به مردم عرضه شود تا در نهایت از بروز گرسنگی و فقر و اسراف و از بین رفتن کالا جلوگیری شود.
در شیوه ای دیگر از این عبارت می توان به این گونه مثال زد که تصور کنید کشاورزی محصولات خود را در اواخر تابستان به یک باره در بازار عرضه می کند، در شراطیی که عوامل عرضه و درخواست با یک دیگر تناسب ندارند به موجب ضایع شدن نعمت و از بین رفتن محصول می شود. در صورتی دیگر پیامد منفی برای اقتصاد به پیش خواهد آمد که از بین رفتن سود و دست رنج کشاورز یکی از آن ها می باشد.
از این رو با تدابیری عقلانی می توان مقدار مایحتاج عمومی را با توجه به قیمتی عادلانه در بازار عرضه کرد و سپس با دریافت سودی منصفانه به فزونی نعمت منجر شد. در این شرایط است که تفاوت بین انبارداری و احتکار مشخص می گرد، زیرا که نگهداری برخی از اجناس در انبار بسیار ضروری است و امری خردمندانه تلقی می شود.
مضرات احتکار از نظر قرآن و احادیث
گفتنی می باشد که احتکار از دیگر مسائلی است که دین اسلام آن را به شدت مورد سرزنش قرار داده است. کسانی که دارای مقام و جایگاه والایی در هر یک از حرفه ها شغلی هستند، در صورتی که به احتکار کالای نیازمند مردم بپردازند، در قیامت به عذابی سخت و دشوار دچار می شوند.
در این صورت باید بسیاری از حاکمان اسلامی با افراد متحکر مبارزه کنند تا از بروز هر یک از اتفاقات ناسالم اقتصادی جلوگیری کنند.
ادامه مطلب را به معرفی آیاتی از قرآن و اجادیثی از پیامبران در رابطه با احتکار پرداخته ایم.
-
آیه ۳۴ سوره توبه
خداوند در این آیه می فرماید؛ افرادی که از زر و سیم گنجینه می سازند و سپس آن را در راه خدا خرج نمی کنند، به عذابی دردناک بشارت داده می شوند.
-
پیامبر (ص)
هر کسی دانه گندمی را به مدت ۴۰ روز به منظور گران تر شدن در انبار احتکار کند، خدا برای او و از خدا برایش بریده است.
-
امام علی (ع)
امام علی در رابطه با خسارتی که محتکر به مردم وارد می کند، این چنین گفته است؛ که مردم از نعمت متحکر هیچ بهره و سودی نمی برند.
همچنین در حدیثی دیگر این چنین می فرمایند؛ که احتکار تمامی کالا و نیاز های مردمی ، برای افراد جامعه ضرر و زیان در پی دارد.
حدیثی که امام علی در رابطه با احتکار در عهد نامه مالک اشتر ذکر کرده است بدین منظور است که احتکار ننگی در عوامل حاکمیت است که برای والیان در پی می باشد.
دیگر حدیث مرتبط در این رابطه از نظر امام علی نیز به شرح زیر است؛
ایجاد دشواری در زندگی به موجب احتکار، از ویژگی های مردم نادان است. چرا که احتکار به معنای پستی و رذالت است که از خصوصیات اخلاقی فاخران به شمار می آید.
-
امام کاظم (ع)
اگر بنده ای به صورت دزد در محضر خدا حاظر شود، در نزد من بهتر از کسی است که کالایی را به مدت ۴۰ روز در انبار احتکار کرده است.
-
پیامبر (ص)
همچنین پیامبر در رابطه با عذاب این دسته از افراد، این چنین فرموده است که؛
نگاهی به دوزخ کردم و در آن دره ای دیدم که به جوش آمده است؛ از این رو به مالک دوزخ گفتم: ای مالک این دره برای چه کسانی است؟ گفت ۳ گروه در آن جای دارند، اول محتکران، دوم دایم الخمر ها و سوم دلالان زنا.
پیامد های منفی احتکار در جامعه
از دیگر مضرات احتکار در جامعه می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- بالا رفتن آمار بیکاری
- بروز بحران در نحوه نظام اقتصادی
- کاهش تولید و از بین رفتن سرمایه گذاری در بخش های تولید ملی
- افزایش نرخ کالا و بروز تورم
- کاهش کیفیت در تولید هر یک از کالا
- افزایش سرمایه گذاری یک عده از افراد خاص در جامعه و تضعیف مالی هر چه بیشتر دیگر قشر جامعه
- ورشکستگی فروشندگان و تولید کنندگان
- ضعیف تر شدن نظام حکومتی و دین اسلام
- قرار گیری افراد مستضعف در تنگنای مالی
- از بین رفتن توان خرید در بین مردم
- ایجاد اختلال در نظام توزیع ثروت
- ایجاد اختلال در نظام ارائه کالا
در صورتی که از این مطلب به خوبی بهره بردید، با کلیک به روی دیگر مطالب همانند رابطه ی افزایش قیمت دلار با قیمت کالاهای بهداشتی و احتکار ماسک و نایاب بودن آن برای مردم باری دیگر ما را همراهی کنید.
منبع : آرگا