معرفی انواع عکس رادیوگرافی دندان و ویژگی های آن ها

از هدف های رادیوگرافی دندان می توان به ارزیابی و بررسی سلامت دهان و دندان اشاره کرد. می توان گفت که در این نوع تصویر برداری با استفاده از پرتو های اشعه ایکس با مقدار پایین برای ایجاد تصاویر داخل دهانی دندان استفاده می‌کنند. دندان پزشکان با استفاده از این عکس‌ها می توانند به شناسایی و بررسی مشکلات دهان دندان همچون حفره ها، پوسیدگی ها و آسیب دیدگی ها بپردازند و بعد از تایید مشکل با در میان گذاشتن بیمار به رفع آن ها  اقدام کنند.

در ادامه این مطلب با ما همراه شوید تا انواعی از عکس رادیوگرافی دندان و چگونگی انجام این کار را برای شما بیان کنیم.

آشنایی با فرایند رادیوگرافی دندان

تصویر برداری از دندان به طور معمول با استفاده از اشعه ایکس انجام می شود، می توان با مراجعه به دندان پزشک مربوطه اقدام به این عمل کرد. تصویر برداری ها نیز می تواند به درخواست خود دندانپزشک برای شناسایی و رفع مشکل و یا درمان های دندانی به تعداد مراتب بیشتری انجام گرفته شود. شاخص هایی که برای تصویربرداری دندان پزشکی با استفاده از اشعه ایکس بسیار تاثیر می‌گذارد، شامل سن، سلامت فعلی دهان و دندان، نشانه های بیماری دهانی، سابقه بیماری لثه و پوسیدگی آن ها می باشد. اگر به تازگی اقدام به این عمل کرده باشید و جز بیمار های جدید باشید، احتمالا عمل پرتو نگاری دندان برای شما اعمال می شود، تا دندان پزشک جدید شما بتواند تصاویری شفاف از سلامت دهان و دندان تان مشاهده کند.

عواقبی که ممکن است در پی داشته باشد

در برخی موارد رادیوگرافی های با استفاده از اشعه ایکس می تواند خطراتی را برایتان به دنبال داشته باشد. اما با این که در تصویر برداری دندان از اشعه ایکس استفاده می‌شود، قابل به ذکر است که میزان آن به قدری کم می باشد، که برای کودکان و بزرگسالان هیچ خطری به حساب نمی آید. در شرایطی که دندان پزشک شما از تصویربرداری دیجیتال به جای فیلم های معمولی استفاده می کند، ممکن است خطرات ناشی از پرتوگیری به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کند.

در این قسمت درمان برای تصویربرداری از یک پیش بند محافظ بر روی قفسه سینه و شکم و لگن استفاده می‌کنند، تا از پرتو گیری های ناخواسته به اندام‌های حیاتی بدن جلوگیری شود. همچنین ممکن می باشد یک محافظ تیروئید برای غده تیروئید شما قرار داده شود. قابل به ذکر است کودکان و زنان باردار و زنانی که در سنین باروری هستند، باید از پیش بند سربی به عنوان محافظ استفاده کنند.

همچنین بهتر است به این نکته توجه داشته باشید که بارداری یک شرایط قابل استثنایی می باشد. زنان باردار و آن هایی که احتمال بارداری وجود دارد، باید از دریافت  ورود هر گونه اشعه به اندام های خود جلوگیری کنند، چرا که این پرتوگیری ها برای رشد جنین ایمن نمی باشد و ممکن است در فرآیند رشد اختلال ایجاد کند.

اقداماتی که برای عکس رادیوگرافی دندان انجام دهید

در رابطه با عکس رادیوگرافی دندان باید اقداماتی انجام دهید، که به نوعی از اعمال  آمادگی تصویر برداری به شمار می آید. در این شرایط کاری که باید انجام دهید این است که مسواک زدن قبل از مراجعه به بخش تصویربرداری را فراموش نکنید.

انواعی از این تصویر برداری دندانی که با استفاده از اشعه ایکس انجام می‌شود، به طور کلی به دو دسته تصویر برداری های داخل دهانی و تصویربرداری از خارج دهانی تقسیم می شود. در رادیوگرافی های داخل دندانی که بسیار شایع می باشد، نوع تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس می باشد، که هر کدام جنبه های مختلفی از دندان را به نمایش می‌گذارد، همچنین تصویر برداری خارج دهانی نیز برای تشخیص مشکلات دندانی فک و جمجمه به کار گرفته می‌شود.

آشنایی با انواع آن

قابل ذکر است که عکس رادیوگرافی دندان داری انواع متفاوتی با استفاده از اشعه ایکس می باشد که هر کدام جنبه های متفاوت از دندان را به نمایش می گذارد.

تصویر برداری داخل دهانی:

از معروف ترین روش تصویربرداری داخل دهانی می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• عکس رادیوگرافی بایت وینگ

در این شرایط بیمار قطعه کاغذی مخصوص را گاز میگیرد که تصویر برداری انجام می‌شود. با این روش دندان پزشک می‌تواند تاج های دندان را به خوبی مشاهده کند. می توان گفت که از این روش تصویر برداری برای بررسی حفره های دندان و بین آن ها استفاده می‌کنند.

• عکس رادیوگرافی اکلوزال

در این تصویر برداری، با استفاده از یک عکس تمامی دندان‌ها به نمایش گذاشته می شود. این عکس برداری هنگام انجام می‌گیرد که دهان بیمار به طور کامل بسته باشد. با این تصویر برداری دندان پزشک قادر است با روی هم قرار گرفتن دندان های بالایی و پایینی به خوبی تمامی موارد را مشاهده کند. همچنین دندان پزشک می‌تواند ناهنجاری های آناتومیکی کف و یا طاق دهان را به خوبی بررسی کند.

• عکس رادیوگرافی دندان پری اپیکال

در این مورد از عکس برداری ها تمامی قسمت های یک دندان از فک فوقانی تا فک دندانی از ریشه تا تاج به نمایش گذاشته می‌شود. با این تصویر برداری هرگونه تغییرات غیر معمول در ریشه و ساختار استخوانی، مورد بررسی قرار می گیرد.

تصویر برداری خارج از دهان

از تصویربرداری های رایج که در خارج از دهان صورت می گیرد، می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• عکس رادیوگرافی پانورامیک

در این نوع از عکس برداری ها دستگاه به دور سر بیمار می چرخد و تنها با یک بار پرتودهی از تمام محیط دهان که شامل تمام دندان‌های فک بالا و پایین می باشد، تصویر برداری می کند. دندان پزشکان از این روش برای بررسی دندان های آسیب دیده، دندان های عقل، برنامه‌ریزی برای کاشت ایمپلنت، تشخیص تومور ها و مشکلات فک استفاده می‌کنند.

• عکس رادیوگرافی توموکرافی

قابل ذکر است که در تومو گرافی یک لایه خاص یا اسلایس از دهان را برای محو کردن دیگر لایه ها که به صورت برجسته می باشد، نشان می‌دهند. این روش به بررسی ساختار دندان هایی می ‌پردازد که دیدن آن ها به دلیل وجود دیگر ساختارهای اطراف بسیار سخت و حتی غیر ممکن می باشد.

• عکس رادیو گرافی سفالومتری

در این روش به طور کامل از یک طرف سر بیماری عکس برداری می کنند و تصاویر سفالومتری ارتباط دندان‌ها با فک و مشخصه هر دندان به تنهایی قابل مشاهده می باشد. متخصصین ارتودنسی معمولاً از این نما برای به دست آوردن اطلاعات اختصاصی ساختار دندانی برای هر بیمار استفاده می‌کند.

• عکس رادیوگرافی سیالوگرام

در این عکس برداری یک ماده رنگی به غدد بزاقی شما تزریق می‌شود و در نتیجه این غدد در فیلم رادیوگرافی مشاهده می شود. حتماً باید به این نکته توجه داشته باشید، که غدد بزاقی  جز بافت نرم به شمار می رود، بنابراین در رادیوگرافی بدون تزریق مواد مخصوص قابل مشاهده نمی باشد. دندان پزشکان امکان دارد از این مورد برای بررسی مشکلات غدد بزاقی شما همانند انسداد یا سندروم که اختلالی با علائم خشکی چشم و دهان می باشد، از شما درخواست کنند. قابل ذکر است که این نوع اختلال در پوسیدگی دندان ها نقش به سزایی دارد.

• عکس رادیو گرافی توموگرافی کامپیوتری

توموگرافی کامپیوتری که از انواع تصویربرداری ها می باشد، نمای داخل دندان ها را به صورت سه بعدی عکس برداری می کند . از این تصویر برداری می توان برای بررسی مشکلات در استخوان های صورت همانند کیست ها، تومور ها، و شکستگی ها، کمک گرفت.

• عکس رادیوگرافی به وسیله سی تی اسکن

‏CBCT از انواع تصویربرداری با کمک اشعه ایکس می باشد، که تصاویر سه بعدی از ساختار دندان ها و بافت های نرم از عصب ها و استخوان‌ها تهیه می‌کند. از این عکس برداری می‌توان برای قرار دادن ایمپلنت در جای مناسب و بررسی کیست‌ها، تومورها در دهان و صورت استفاده کرد. همچنین می‌توان مشکلات لثه ها ریشه های دندان و کار نیز با کمک این عکس برداری مشاهده و از بین برد. CBCT که از بسیاری جنبه ها به سی تی اسکن روتین دندان شباهت دارد، قابل به ذکر است که نحوه تصویربرداری آن بسیار متفاوت می باشد.

با استفاده از این تصویر برداری می توان تمامی اطلاعات و مشکلات را دریافت کرد و در یک چرخش مناسب به رفع آن‌ ها پرداخت. قابل ذکر است که در سی تی اسکن معمولی اسلایس های همواری را در طی چندین بار چرخش دستگاه به دور سر بیمار عکس ها تهیه کرد.

• عکس رادیو گرافی دیجیتال

در این تصویر برداری که عکس رادیوگرافی دیجیتال نامیده می‌شود، قابل ذکر است که عکس ها دو بعدی تهیه می شود. همچنین امکان ارسال مستقیم تصاویر به کامپیوتر بسیار راحت می باشد. این تصاویر را می توان روی مانیتور در عرض چند ثانیه نمایش داد و یا حتی اقدام به ذخیره و چاپ آنان کرد. در این مورد قابل به ذکر است که تصویربرداری دیجیتال در مقایسه با تصویربرداری معمولی بسیار حائز مزیت است.

به طور مثال می‌توان گفت یکی از ویژگی‌های این عکس برداری تقویت و بزرگ نمایی تصاویر می باشد. این موضوع باعث می‌شود که دندان پزشک به راحتی بتواند کوچکترین تغییرات و ناراحتی های دندان را مشاهده و اقدام به رفع آنان کند. همچنین در صورت نیاز می تواند این تصاویر را به صورت الکترونیکی برای دندان پزشک دیگری ارسال کند. در این شرایط نکته ای که بسیار حائز اهمیت است، این می باشد که بیمار در این تصویربرداری دیجیتالی اشعه کمتری نسبت به رادیوگرافی های معمولی دریافت می‌کند.

ویژگی های رادیولوژی خارج دهان دندانی

در این شرایط  که باید ویژگی های عکس رادیولوژی دندان، خارج دهانی را بیان کرد. قابل به ذکر است که این تصاویر در اصل ویژگی خود دندان ها نشان می دهد  و در این میان اطلاعاتی نیز راجع به فک و جمجمه در اختیار دندان پزشکان قرار می‌دهد. می‌توان گفت عکس های خارجی دهانی برای مواردی از جمله گفته شده های زیر استفاده می شود.

1. نظارت و بررسی نحوه رشد
2. نظارت و بررسی دندان های پنهان شده
3. نظارت و بررسی ارتباط دندان ها با فک
4. نظارت و بررسی استخوان های صورت

ویژگی های رادیولوژی درون دهان دندانی

در این موارد قابل ذکر است که تصویر برداری از اجزای داخل دهان دندان رایج ترین نوع عکس از نظر دندان پزشکان به حساب می‌آید. دلیل این محبوبیت تصویر برداری برای پزشکان این می باشد که جزئیات بسیار خوبی را از ساختار دندان را به نمایش می گذارد، بسیار محبوب دندان پزشکان با تجربه می‌باشد. می توان گفت عکس های درون دهانی برای مواردی از جمله گفته شده های زیر استفاده می شود.

1. شناسایی و بررسی دندان های پوسیده و چگونگی گسترش آن ها در دهان
2. پیدا کردن و بررسی ریشه های تمامی دندان ها
3. بررسی و نظارت سلامت استخوان ها و پیرامون دندان ها
4. بررسی چگونگی نحوه رشد دندان ها
5. بررسی و نظارت کامل بر سلامتی دندان ها

منبع : آرگا