اوقات شرعی که مربوط به وقت اذان و انجام عبادات دینی است به زمانهایی دقیق و مشخص از شبانه روز گفته می شود که هر فرد مسلمانی باید در آن زمان به عبادت و وظیفه دینی خود بپردازد و در صورتی که از وقت تعیین شده بگذرد و شخص نتواند تکلیف دینی خود را ادا کند، مثلا به هر دلیلی از وقت نمازش بگذرد، نمازش قضا شده و باید قضای آن را به جا آورد.
توضیحاتی درباره زمان قضا شدن نماز
نماز یکی از واجبات مهم دین اسلام است و در واقع ستون دین معرفی شده است، بنابراین ترک و سبک شمردن آن حرام بوده و موجب عِقاب می شود و اینکه نماز نباید در هیچ حالتی ترک شود، حتی کسانی که امکان سجود و رکوع برایشان میسر نیست، می توانند با ایما و اشاره رکوع و سجود را به جا آورند.
نماز های یومیه واجب شامل نماز صبح، نماز ظهر، عصر، مغرب و عشاء می باشد که در زیر با تعداد رکعت ها و نکاتی در زمینه نماز های شکسته و نیز زمان قضا شدن نماز آشنا می شوید :
- نماز صبح : دو رکعت
- نماز ظهر : چهار رکعت
- نماز عصر : چهار رکعت
- نماز مغرب : سه رکعت
- نماز عشاء : چهار رکعت
نکته : در سفر، نماز های چهار رکعتی ( نماز ظهر، عصر و عشاء) به صورت دو رکعتی خوانده می شود که به آن نماز شکسته گفته می شود.
اوقات شرعی نماز های یومیه
- نماز صبح
وقت و زمان خواندن نماز صبح از طلوع فجر تا طلوع آفتاب می باشد. معیار شرعی آن فجر صادق می باشد (نه فجر کاذب) و تشخیص آن نیز بر عهده مکلف می باشد.
فرقی بین شب های مهتابی و غیر مهتابی در طلوع فجر (وقت نماز صبح) وجود ندارد، اما احتیاط در این زمینه بهتر می باشد.
همچنین مومنین بعد از پنج یا ۶ دقیقه بعد از پخش اذان صبح از رسانه ها، می توانند به ادای نماز صبح بپردازند.
ملاک طلوع خورشید، یعنی پایان وقت نماز صبح و قضا شدن آن، دیدن خورشید در افق مکان نماز گزار می باشد و نه رسیدن نور آن به زمین.
- نماز ظهر
وقت نماز ظهر در هنگام اول ظهر، یعنی زمانی که سایه هر چیزی بعد از بالا آمدن آفتاب کاملا کوتاه شود و دوباره به طرف مشرق شروع به زیاد شدن کند، می باشد.
- نماز عصر
وقت نماز عصر نیز به اندازه ای است که به قدر خواندن نماز ظهر از ظهر گذشته و تا غروب آفتاب می باشد.
- نماز مغرب
نماز مغرب هنگامی باید خواند که سرخی که بعد از غروب آفتاب که از سمت مشرق بالا می آید، زائل شود و تا زمانی است که فقط به اندازه نماز عشاء تا نیمه شب مانده باشد.
نکته : در فصول مختلف، زمان بین غروب خورشید و زوال حمر مشرقیه (از بین رفتن سرخی سمت مشرق بعد از غروب آفتاب) متفاوت می باشد.
- نماز عشاء
زمان خواندن نماز عشاء نیز از بعد از خواندن نماز مغرب در اول وقت شروع می شود و تا نیمه شب می توان آن را خواند و از قضا شدن نماز جلوگیری کرد.
نکته : برای نماز مغرب و عشاء، احتیاط (واجب) است که شب را از ابتدای غروب تا اذان صبح در نظر بگیرند، بنابراین حدوداً یازده ساعت و یک ربع بعد از ظهر شرعی، آخر وقت نماز مغرب و عشاء می باشد.
روش هایی برای تشخیص وقت نماز
- خود انسان یقین کند که وقت داخل شده است.
- دو مرد عادل خبر دهند، وقت داخل شده است.
- موذنی وقت شناس و مورد اطمینان اذان بگوید.
بنابراین تا یکی از راه های تشخیص وقت نماز تحقق پیدا نکند، ورود نماز جایز نمی باشد. در صورتی که شخص یقین نماید که وقت نماز داخل شده است و نمازش را شروع کند، اما در بین نماز شک کند که وقت آن شده یا نه، نمازش باطل می باشد و اگر در بین نماز یقین داشته باشد که وقت شده باشد، ولی شک دارد که آنچه از نمازش خوانده شده، در وقت بوده یا نه، نمازش صحیح است.
در بسیاری از رسانه‌های گروهی، اوقات شرعی به صورت روزانه و یک روز قبل از آن اعلام می شود و در صورتی که اطمینان به دخول وقت را برای شخص مکلف ایجاد نماید، می‌توان بر آن اعتماد کرد.
اگر در هنگام شروع اذان، شخص مکلف مطمئن شود که وقت نماز داخل شده است، صبر کردن تا پایان اذان لازم نمی باشد و می‌تواند نماز را شروع نماید.
شخص مکلف باید در مورد اوقات نمازهای یومیه، همان افق محل سکونتش را رعایت نماید.
صرف یکی بودن مقدار تفاوت بین دو منطقه، در هنگام طلوع فجر و یا زوال آفتاب و غروب خورشید، لازمه اتحاد در سایر اوقات نمی باشد، بلکه در اغلب موارد، مقدار اختلاف بین شهرها در وقت های سه‌گانه با هم فرق دارند، به عنوان مثال در صورتی که بین دو استان در هنگام ظهر بیست و پنج دقیقه تفاوت است، در وقت نماز صبح و مغرب این مقدار تفاوت می‌کند و امکان دارد این مقدار کمتر یا بیشتر از بیست و پنج دقیقه باشد.
اگر نمازگزار به اندازه خواندن یک رکعت از نماز وقت داشته باشد، باید نماز را به نیت ادا بخواند، ولی نباید به عمد نماز را تا آن هنگام به تأخیر اندازد و اگر شک کند که وقت آن به مقدار یک رکعت باقی مانده یا خیر، باید نمازش را به نیت ما فی الذمه بخواند.
بعد از داخل شدن وقت دو نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا، فرد مکلف در خواندن هر دو نماز پشت سر هم به صورت جمع و یا خواندن هر یک جداگانه و در وقت تعیین شده، صاحب اختیار می باشد.
مستحب است که نماز را در اول وقت و در زمان تعیین شده به جا آورید و از قضا شدن آن خودداری کنید، دین اسلام نیز در مورد خواندن نماز اول وقت تاکید بسیاری کرده است، حال در صورتی که نتوانستید در اول وقت بخوانید، هر چه نماز را نزدیکتر به اول وقت بخوانید بهتر می باشد، مگر آنکه قصدتان خواندن نماز به جماعت باشد که در این صورت تاخیر اشکالی ندارد.
در صورتی که طلبکار طلب خود را مطالبه نماید، اگر شخص توانایی پرداخت آن را دارد، باید اول بدهی و قرضش را ادا کند و بعد نماز بخواند، همچنین در صورتی که کار واجب فوری دیگری نیز پیش آمد، همین کار را انجام دهد، اما اگر که وقت نماز تنگ شده باشد، باید اول نماز بخواند.
امیدواریم بعد از خواندن این مطلب، اطلاعات کافی درباره زمان قضا شدن نماز در اختیارتان قرار گرفته باشد، همچنین در صورت تمایل برای افزایش آگاهی خود در زمینه راه های افزایش ثواب نماز، تلفظ اشتباه در نماز و نحوه خواندن نماز وحشت می توانید بر روی لینک های مربوطه کلیک کنید.
منبع : آرگا
