دسته ها
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

زندگینامه شیخ بهایی و شناخت بیشتر سبک زندگی و آثار و خدمات وی

  • ملیحه بال افکن
  • ۱۱ اسفند ۱۳۹۸
  • ۰

زندگینامه شیخ بهایی که از گذشته تا کنون مورد استقبال اغلب افراد بوده و ما در این مقاله قصد داریم تا به بیان سرگذشت این مرد بزرگ و تالیفاتی که انجام داده است بپردازیم با ما همراه باشید.

همانطور که می دانید شیخ بهایی از دسته بزرگان تاریخ و دانشمندان ایران محسوب می شود که اگر هزار سال نیز از زمان مرگ او بگذرد نامش هیچ گاه فراموش نخواهد شد. وی از نوادگان حارث همدانی که از یاران حضرت علی می باشد که در شهر بعلبک چشم به دنیا گشود.

آشنایی با زندگینامه شیخ بهایی

بهاء الدین محمد همدانی عاملی جبلی معروف به شیخ بهایی که در سال ۹۵۳ هجری قمری در بعلبک متولد شد. وی در روستایی در منطقه شام و سوریه به نام جباع و یا جبع زندگی می کرد. وی ۱۰ سال بیش نداشت که پدرش از بزرگان علمای شام به سوی ایران رهسپار شد و هنگامی که به قزوین رسیدند متوجه شدند که این شهر مرکز تجمع دانشمندان می باشد و به همین منظور در آن جا ساکن شدند و بهاء الدین به تدریج به شاگردی پدر و دیگر دانشمندان این شهر پرداخت و زندگینامه شیخ بهایی تغییر کرد.

آشنایی با زندگینامه شیخ بهایی

بهاء الدین در مدت زمان کم به سرعت پیشرفت کرد و به یکی از چهره های مشهور آن زمان تبدیل شد. این مرد بزرگ نه تنها یک عالم دینی و انسانی متکلم بود بلکه در علوم مختلف مثل ریاضیات،مهندسی،معماری و کیمیادان نیز آگاهی کاملی داشت. وی تبحر خاصی در عرضه ریاضیات داشت و توانست تا ریاضیات را از نو زنده کند و بر اساس آنچه که از استادان خود آموخته بود رساله هایی در مورد ریاضیات و نجوم نوشت.

اقدامات فراوان شیخ بهایی:

زندگینامه شیخ بهایی به گونه ای است که در طول زندگی گوهر بار خود اقدامات فراوانی انجام داد که از آن ها می توان به تقسیم آب زاینده رود به محله های اصفهان و روستاهای مجاور رودخانه اشاره کرد که بر اساس شواهدی که بر جا مانده متوجه خواهید شد که در آن زمان هیئتی به فرمان شاه عباس صفوی و ریاست شیخ بهایی برای انجام این کار مامور شدند و به ترتیب درستی آب را برای تمامی محله ها تقسیم کردند. یکی دیگر از اقدامات این مرد بزرگ ساختمان گلخن گرمابه ای می باشد که تاکنون نیز در اصفهان باقی مانده و به حمام شیخ بهایی یا حمام شیخ معروف شده است و بهتر است بدانید که این حمام در میان مسجد جامع و  هارونیه و در نزدیکی بازار کهنه که به درب اما مشهور است واقع شده و مردم از گذشته معتقدند که این حمام را شیخ بهایی تنها با یک شمع توانسته گرم نگه دارد.

ساخت حمام در اصفهان به دست شیخ بهایی

شیخ بهایی در زیر پاتیل گلخن فضای خالی ایجاد کرده بود و شمعی بر روی آن قرار داده بود و روی آن را بسته بود و اینگونه شمع تا مدت های زیاد روشن می ماند و همین باعث گرم شدن اتاق می شد. بهاء الدین خودش بیان کرده بود که اگر روزی روی آن فضا را بشکافید شمع خاموش خواهد شد و در نهایت گلخن نیز از کار خواهد افتاد. بعدها عده ای از باستان شناسان خارجی برای فهمیدن این روش بهاء الدین اقدام به شکافتن آن فضا کردند و شمع از کار افتاد. باستان شناسان امروزی معتقد هستند که دلیل گرم شدن آن گرمابه با یک شمع کانالی بوده که شیخ بهایی در بالای شمع ایجاد کرده بود و این کانال همان لوله فاضلاب بوده که برخورد گازهای آن باعث شعله ور تر شدن شمع خواهد شد و در نهایت هیچ گاه از کار نخواهد افتاد.

  •  مبل و میز
  •  آرون گروپس

یکی دیگر از اقدامات زندگینامه شیخ بهایی طراحی منار جنبان اصفهان است که هنوز نیز پابرجا و مستحکم می باشد.

طراحی نقشه منار جنبان اصفهان به دست شیخ بهایی

خصوصیات اخلاقی شیخ بهایی:

بهتر است بدانید که شیخ بهایی در تمامی فضا و مکان ها مثل مدرسه،محراب عبادت،مسند قضاوت و دیوان اداری همراه با مردم بود و دارای روحی بلند و رفیع بود که برای کسب دانش بیشتر آن را به هر سمت و سوی از جهان می کشاند و بر محضر اغلب استادان حضور پیدا می کرد و با تلفیق سخنان و دانش استادان به توصیف معرفت می پرداخت. وی همواره در مورد عدل و انصاف سخن می گفت و رفتاری همچو صالحان داشت و تمام توان خود را برای خدمت به بندگان خدا در پیش می گرفت.

وفات شیخ بهایی:

بهتر است بدانید که در مورد تاریخ فوت بهاء الدین نظر های مختلفی وجود دارد و به طور کلی بر اساس آنچه از این نظرها استخراج شده به این نتیجه رسیده ایم که وفات این مرد بزرگ در دوازدهم شوال سال ۱۰۳۰ یا ۱۰۳۱ هجری قمری در اصفهان اتفاق افتاده است. بر روی قبر شیخ و آینه کاری هایی که انجام شده شرح حالی از زندگی حاجی میرزا علی اکبر نوقانی مشهدی است. قبر شیخ بهایی از مرمر و آینه ساخته شده و بسیار نورانی می باشد.

محل دفن شیخ بهایی

شخصیت ادبی شیخ بهایی و تالیفات وی:

جالب است بدانید که شیخ بهایی آثار برجسته ای را به نظم و نثر پدید آورده است و همچنین بهاء الدین با زبان ترکی نیز آشنایی کامل دارد و عرفان العاشقین اولین تذکره ای است که در زمان حیات شیخ از آن نام برده شده بود. توجه داشته باشید که برترین منبع برای گردآوری اشعار بهایی کشکول می باشد و شما از طریق آن می توانید به باقی آثار این مرد بزرگ پی ببرید.

توجه داشته باشید که از اشعار و آثار شیخ بهایی دو تالیف مشهور تدوین شده است: یکی به کوشش سعید نفیسی با مقدمه ای بنابر اوضاع شیخ بهایی و دیگری توسط غلامحسین جواهری وجدی که به نام رموز اسم اعظم به ثبت رسیده است. اشعار فارسی این شیخ بزرگ شامل مثنویات،غزلیات و رباعیات می باشد و همچنین وی در غزل به شیوه فخرالدین عراقی و حافظ عمل کرده است.

بهتر است بدانید که ویژگی مشترک شعر های شیخ بهایی نشانه میل شدید وی به زهد،تصوف و عرفان را نشان می دهد و از مثنویات مشهور وی می توان به نان و حلوا با سوانح سفرالحجاز اشاره کرد که در زمان سفر حج و بر پایه مثنوی مولوی سروده است و در ابیاتی از تضمین نیز بهره گرفته است.

اشعار سروده شده توسط شیخ بهایی

اثر ادبی نان و پنیر:

جالب است بدانید که این سبک نیز بر وزن و سبک مثنوی مولوی می باشد. طوطی نامه نفیسی این مثنوی را به دلیل نزدیکی فراوان به آثار مثنوی مولوی مهم ترین و زیبا ترین آثار شیخ دانسته است و تعریفات بی شماری از آن به عمل آورده است.

اثر ادبی شیر و شکر:

بهتر است بدانید که این اثر اولین منظومه فارسی شناخته می شود ولی در زبان عربی بیش از اندازه مورد بهره گیری قرار گرفته است. اثر شیر و شکر سرشار از جذبه و اشتیاق و مواعذ حکیمی می باشد. دارای لحنی حماسی است و تا قبل از آن اثری بدین مضمون در زبان فارسی سروده نشده بود. همچنین مثنوی هایی مثل نان و خرما،شیخ ابولپشم و رموز اسم اعظم را نیز شیخ بهایی منسوب دانسته اند.

جالب است بدانید که تنها نثر فارسی بهایی که در دیوان عالی به چاپ رسیده است رساله پند اهل دانش و هوش به زبان گربه و موش می باشد.

آشنایی با اشعار منحصر به فرد شیخ بهایی

توجه داشته باشید که استاد شیخ بهایی در زبان عربی نیز تبحر خاصی داشته و آثار نحوی و بدیع وی در زبان عربی جایگاه بالایی به دست آورده است. از مهم ترین اثر او در زمینه نحو می توان به الفوائد الصمدیه اشاره کرد که به نام برادرش عبدالصمد نوشته شده است و همچنین جز کتب درسی در مرحله متوسط حوزه های علمیه می باشد.

منبع : آرگا


مطالب مرتبط
مطالب داغ
همچنین ببینید
مشاهده دیدگاه های این مطلب
دیدگاه های مطلب
۰ دیدگاه برای این نوشته

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *