قرائت یکی از رکن های اصلی نماز به شمار می رود که باید سوره ها و دیگر اذکار نماز به صورت صحیح ادا شوند، و اگر به شکل نادرست تلفظ شوند، موجب تغییر معنای کلمات می گردد و در نتیجه سبب ابطال نماز می شود. برای مشاهده حکم تلفظ غلط در نماز و مسائل مرتبط با آن در ادامه این بخش همراه ما باشید.
حکم تلفظ اشتباه در نماز از دیدگاه مراجع تقلید
از منظر اکثر مراجع تقلید و فقها، تلفظ ناصحیح سوره ها، چنانچه به صورت عمدی باشد، سبب باطل شدن نماز می شود. اما در صورتی که این تلفظ غلط سوره ها و یا ارکان دیگر و واجبات غیر رکنی نماز، سهوا و یا به دلیل غفلت باشد، موجب باطل شدن نماز نمی گردد. بعضی از مراجع تقلید همچون آیت الله فاضل لنکرانی، آیت الله شبیری زنجانی و آیت الله مکارم شیرازی بنابر احتیاط مستحب، قضای نماز را ضروری دانسته اند. بعضی از فقها نیز نظیر آیت الله نوری همدانی، آیت الله اراکی و آیت الله صافی گلپایگانی قضای نماز را واجب برشمرده اند.
بنابراین تمامی مکلفین ملزم به یادگیری تلفظ صحیح الفاظ و تجوید برای اعمال واجب می باشند. البته کسانی که قدرت تکلم ندارند و یا این که لکنت زبان دارند، یا به هر دلیلی قادر به یادگیری صحیح این الفاظ نیستند، این حکم شامل حال آن ها نمی شود و باید بر اساس استطاعت و توانای خود، سوره ها و دیگر ارکان نماز را ادا و قرائت کنند.
نحوه صحیح قرائت سوره ها و ارکان نماز
برای پذیرش نماز، و درستی خواندن نماز، قرائت سوره ها، تسبیحات اربعه، ذکر سجود و رکوع و … باید صحیح تلفظ گردد. همچنین تلفظ اشتباه موجب تغییر معنای کلمات می شود. به طور مثال، چنانچه حرف «ح» در عبارت «الرحمان الرحیم» به صورت حرف «ه» تلفظ گردد، یعنی «الرهمن الرهیم» معنای آن از بخشنده مهربان به مرهم گذار تغییر می یابد.
اگر «ص» در «صالحین» به شکل حرف «س» یعنی «سالحین» تلفظ شود، معنای آن از شایستگان به غائط شدگان تغییر پیدا می کند.
یا این که صمد با حرف «ص» به معنای بی نیاز است و با حرف «س» به معنای متحیر ایستاده می باشد.
همچنین «الحمد» با تلفظ حرف «ح» به معنای ستایش می باشد و قرائت آن به صورت «الهمد» یعنی هلاکت است.
موارد بالا چند مثال از تلفظ غلط و نادرست در نماز بود، از این رو قرائت صحیح حروف در ارکان و سوره های نماز، بسیار مهم می باشد و تمامی مراجع بر تلفظ صحیح نماز تاکید کرده اند.
شک در قرائت الفاظ نماز
هنگامی که در رابطه با تلفظ صحیح سوره ها و دیگر اذکار نماز شک کردید، باید به سه طریق زیر عمل کنید:
*در صورتی که وارد رکن بعدی شدید، به شک خود اعتنا نکنید.
*در صورتی که در قرائت همان رکنی که در حال ادا کردن آن می باشید، شک کنید، آن سوره یا آیه و یا ذکر را دوباره و با لفظ صحیح بخوانید.
*در صورتی که بعد از اتمام نماز به نحوه قرائت خود شک کردید، شک خود را نادیده بگیرید و به آن اعتنا نکنید.
توجه داشته باشید برای شک کردن در تلفظ اشتباه در نماز باید به حکم مراجع تقلید خود عمل نمایید.
شک کردن در قرائت تشهد
از منظر امام خمینی رحمه الله علیه در صورتی که سهوا تشهد به شکل صحیح تلفظ نشود و یا الفاظ آن کم یا زیاد شود، موجب ابطال نماز نمی گردد. اما از منظر دیگر مراجع همچون آیت الله خامنه ای و آیت الله مکارم شیرازی قرائت ناصحیح تشهد بنابر احتیاط واجب نیاز به خواندن سجده سهو دارد و از دیدگاه آیت الله سیستانی، خواندن سجده سهو الزامی می باشد.
تصحیح قرائت الفاظ نماز
زمانی که مشغول خواندن نماز هستید، چنانچه در حین خواندن سوره های نماز و یا دیگر ارکان واجب یا واجبات غیر رکنی متوجه تلفظ اشتباه خود در نماز شدید، باید به دو صورت زیر عمل کنید:
*اگر آن سوره یا رکن تمام شده باشد و در رکن بعدی، به تلفظ غلط خود پی بردید، باید نماز را به همان شکل ادامه دهید و ضرورتی به بازگشت به رکن قبلی و اصلاح تلفظ نیست و نمازی که خواندید صحیح می باشد.
*اگر در همان رکن و پیش ارز ورد به رکن بعدی نماز متوجه قرائت نادرست خود شدید، مثلا بخشی از سوره حمد را اشتباه قرائت کردید، باید ابتدا آن را اصلاح کنید و بعد رکن بعدی را انجام دهید.
در رابطه با همین مساله امام خمینی رحمه الله علیه فرموده اند:
«اگر پیش از آن که براى رکوع خم شود، بفهمد که حمد و سوره را نخوانده باید بخواند. اگر بفهمد سوره را نخوانده، باید فقط سوره را بخواند ولى اگر بفهمد سوره حمد تنها را نخوانده، باید اول حمد و بعد از آن دوباره سوره را بخواند. همچنین اگر خم شود و پیش از آن که به رکوع برسد بفهمد، باید به همین دستور عمل نماید.»
همانگونه که با حکم تلفظ اشتباه در نماز آشنا شدید، برای آشنایی با دیگر احکام نماز می توانید از قسمت دانستنی های مذهبی بازدید نمایید.
منبع : آرگا
