موسیقی جاز؛ از دسته موسیقی های عامیانه است که بومی سیاه پوستان آمریکایی بوده و با گذشت زمان به مخلوطی از چند نوع موسیقی تبدیل شده است. موسیقی جاز، ترکیبی از آمیزه های موسیقی آمریکایی و آفریقایی است و به طور کلی ما در ادامه به بیان اصالت این موسیقی و نحوه گسترش آن خواهیم پرداخت.
اصالت موسیقی جاز (jazz)
جاز از دسته موسیقی هایی محسوب می شود که بداهه پردازی جز بخش های مهم قرار آن قرار دارد. در بیشتر اوقات نوازندگان در لحظه و به صورت آنی یک قطعه را می سازند و آن را به صورت تکنوازی اجرا می کنند. تنوع فوق العاده ای در این موسیقی وجود دارد اما اگر دقت کرده باشید متوجه خواهید شد که این موسیقی بیشتر به صورت ریتمیک اجرا خواهد شد.
از سوئینگ برای ضرب ها و فاصله های کوتاه و خرامان استفاده می کنند و کاربرد بلونت در آن زیاد است. بلونت نتی است که متفاوت با زیروبمی استاندارد اجرا می شود و فاصله ی این نت چیزی بین ربع پرده تا نیم پرده می باشد و به همین خاطر دارای ریتمیک زیبا و دلنشین است.
موسیقی jazz می تواند احساست زیادی از غم عمیق تا شادی عظیم را بازگو کند. در این نوع از موسیقی می توان صدای آزادی خواهی را شنید صدایی که از سوی افرادی که به دلیل رنگ پوستشان مورد تعارض قرار گرفته اند و به آن ها بی عدالتی می شود همچنین در این موسیقی نوای اعتراض کسانی که در کشور های تحت تسلط دیکتاتوری زندگی می کنند نیز به گوش می رسد.
تاریخچه:
تاریخچه این موسیقی در ایالت متحده آمریکا به اوایل قرن بیستم می رسد. شهر نیواورلئان که در دهانه رود می سی سی پی واقع شده است نقش کلیدی و تاثیر گذاری در گسترش موسیقی jazz داشته است. جمعیت این شهر از لحاظ نژادی در بخش جنوب متنوع بود و مرد فرانسوی،آفریقایی،آلمانی،مکزیکی،ایتالیایی،بومیان آمریکایی و حتی انگلیسی ها در این شهر با یکدیگر به تعامل می پرداختند.
به همین خاطر موسیقی سنتی آفریقایی و آمریکایی با دیگران مخلوط شد و به مرور jazz از رگ تایم، موسیقی نظامی، بلوز و انواع دیگر ظاهر شد. در ابتدا که این موسیقی تنها برای رقص مورد استفاده قرار می گرفت و در سال های بعد مردم می نشستند و تنها بدان گوش می دادند و پس از اولین ضبط موسیقی ججاز در سال ۱۹۱۷ این سبک از موسیقی بین مردم پخش شد و به سرعت در حال گسترش بود.
موسیقی jazz توسط یک سری از نوازندگان درخشان مانند لویی آرمسترانگ،چارلی پارکر و مایلز دیویس رهبری می شد. این موسیقی به صورت مجموعه ای از سبک های مختلف از جمله جاز سنتی، سوئینگ، بی پاب، راک جاز و … گسترش پیدا کرد و امروزه به صورت مداوم برای این موسیقی جشنواره هایی در ایالت متحده آمریکا برگزار می شود.
اکنون در ادامه به بیان انواعی از ساز هایی خواهیم پرداخت که در موسیقی jazz کاربرد بسیار زیادی دارند:
ترومپت:
ترومپت نسبت به هر ساز دیگری بیشتر با موسیقی jazz آمیخته شده است. این ساز از همان زمان استفاده از jazz تاکنون یک ساز اصلی و مهم در این موسیقی محسوب می شود. در دسته سازهای بادی برنجی نیز قرار دارد. این سازها قدرت صوتی بالایی دارند و صدای آن ها از طریق ارتعاش لب های نوازنده تولید می شود.
کرنت:
کرنت شباهت فوق العاده زیادی با ترومپت دارد اما با این تفاوت که صدای آن لطیف تر است. در واقع یک ویولن بادی برنجی است که نوازنده ای حرفه ای می خواهد تا بتواند صدایی زیبای از آن بیرون آورد. به طور کلی از این ساز می توان در موسیقی jazz به جای ترومپت استفاده کرد.
ساکسوفون:
ساکسوفون از زنده ترین ساز های دنیا شناخته شده که به دلیل صدای انعطاف پذیرش از زمان ظهور این موسیقی همراه آن بوده و نقش پررنگی در این موسیقی دارد. ساکسوفون یک ساز تک صدا است که هنگام نوازندگی تنها می توان یک صدا از آن خارج کرد. این موسیقی هم علاوه بر جاز، در موسیقی کلاسیک و پاپ نیز مورد استفاده قرار می گیرد. هنگام استفاده از این ساز در موسیقی جاز، معمولا از دهان گیر متفاوتی در سر ساکسوفون ها استفاده می کنند که باعث نزدیک تر شدن صدای ساز به این موسیقی می شود. در این سبک موسیقی ساکسوفون های آلتو و تنور کاربرد بیشتری دارند.
ترومبون:
ترومبون نیز مانند ترومپت از ساز های بادی برنجی محسوب می شود. این ساز از همان ابتدا در موسیقی jazz حضور داشت. استفاده از ساز در سبک سوئینگ خیلی مهم بود اما روی کار آمدن ساز بی باپ به تدریج کمتر از ان استفاده شد. صدای ترومبون به دلیل قدرت و صدای خاصی که دارد در سبک های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد.
پیانو:
بهتر است که بدانید ساز پیانو در قسمت ریتمیک جاز کاربرد زیادی دارد و به دلیل قابلیت های ملودیک و هارمونیک خود از ابتدای شکل گیری جاز در کنار آن بوده است. ساز های هارمونیک از دسته ساز هایی هستند که می توانند همزمان چند صدا ایجاد کنند و پیانو به دلیل داشتن هارمونیک های زیاد قادر به ایجاد و تولید کردن یک صدای ملایم و قدرتمند خواهد بود ومی تاند از این موضوع به عنوان یک قالب جدید و نو استفاده کرد.
گیتار:
در اوایل شکل گیری موسیقی جاز، استفاده از گیتار آگوستیک رواج بسیار زیادی داشت اما امروزه بیشتر حضور گیتار الکتریک را در این موسیقی مشاهده می کنیم. گیتار می تواند به عنوان همراه کننده و یا تک نوازی در کنار این نوع موسیقی حضور داشته باشد. در سبک جاز از نوع گیتار هالوبادی به دلیل داشتن صدای تمیز آن استفاده می شود.
درامز:
استفاده از ساز درام ست در موسیقی jazz از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و می توان آن را به موتوری که یک گروه را هدایت می کند تشبیه کرد. درام ست که معمولا از ساز های کوبه ای بسیار زیادی تشکیل شده است در موسیقی از ساز های کمتری استفاده می کند.
کنترباس:
در ابتدای حضور موسیقی jazz در شهر نیوارلئان نوازندگان سیاه پوست در نوازندگی خود از ساکسوفون باس استفاده می کردند اما پس از ورود jazz به کلاب ها و بار ها ساکسوفون جای خود را به کنترباس ها داد. این ساز که در بین باقی ساز ها صدای بم دارد در موسیقی کلاسیک نیز مورد استفاده قرار می گیرد. البته بهتر است که بدانید امروزه در سبک jazz برای نواختن این ساز دیگر از آرشه استفاده نمی کنند و پیتزیکاتو را جایگزین آن کرده اند.
منبع : آرگا
