از آنجایی که بیشتر حجم بدن ما از آب تشکیل شده است کمبود آب می تواند تمام سیستم بدن انسان از جمله قلب، مغز و… را در گیر کند. بدن در مواقعی که به اندازه کافی آب دریافت نمی کند دچار کم آبی می شود، نام دیگر کم آبی بدن دهیدراتاسیون است که بارز ترین علائم آن تشنگی است، اما همیشه تشنگی نمی تواند از علائم کم آبی بدن باشد چرا که ممکن است به صورت های دیگر بروز یابد.
مهم ترین علائم کم آبی بدن
تمامی علائم کم آبی بدن که در ادامه به شرح آن خواهیم انداخت ممکن است در بین افراد مسن و یا حتی کودکان متفاوت باشد.
خشکی دهان: علامت نشان دهنده این است که بدن نیاز به آب دارد، این نشانه به دلیل آن است که زمانی میزان آب در بدن کم باشد قطعا دهان نمی تواند بزاق تولید کند و در نتیجه دهان خشک می شود. علاوه بر خشک شدن دهان بوی بد همیشگی دهان هم از اصلی ترین علائم کم آبی بدن است.
ادرار تیره: یکی دیگر از علائم کم آبی بدن، تغیر رنگ ادرار است، باید گفت که هر چقدر رنگ ادرار روشن تر و شفاف تر باشد نشانگر این است که بدن از میزان آب خوبی برخوردار است اما برعکس هر چقدر رنگ ادرار تیره تر باشد نشان دهنده این است که بدن از کمبود آب رنج می برد پس باید آب بیشتری بنوشید.
کم شدن ادرار: زمانی که ما آب می نوشیم این آب کمک زیادی به کلیه ها جهت دفع مواد زائد از خون می کند که در این صورت کم آبی باعث می شود کلیه به صورت سابق به دفع مواد زائد نپردازد در نتیجه حجم ادرار کاهش پیدا می کند. اگر این شرایط برای مدت طولانی ادامه داشته باشد می تواند بسیار جدی و خطر ناک باشد. اگر هم ادراری صورت بگیرد به صورت غلیظ خواهد بود که در این صورت مواد زائد به یکدیگر می چسبند و موجب تشکیل سنگ کلیه می شود.
خشکی پوست: یکی از بزرگترین اندامی که سرتاسر بدن ما از آن پوشیده شده است پوست است پس تاثیر آب بر روی پوست می تواند بسیار آشکار تر باشد. معمولا کم آبی بدن با خشک شدن غیر طبیعی پوست دیده می شود که در این هنگام برای درمان خشکی پوست نباید از مرطوب کننده ها استفاده کرد بلکه باید مقدار مصرف آب و مایعاتمان را بالا ببریم.
فشار خون پایین: بیشترین بخش تشکیل دهنده خون از پلاسما تشکیل شده است که قسمت مایع خون محسوب می شود. پلاسما از آب، پروتئین و نمک ساخته می شود، پس زمانی که آب کافی در پلاسما وجود نداشته باشد خون غلیظ می شود و در نتیجه باعث می شود خون به سختی در رگ ها جریان داشته باشد. که در نهایت منجر به کاهش فشار خون می شود.
گرفتگی عضلات: همانطور که گفتیم کمبود آب موجب از بین رفتن پلاسمای خون شده و در نتیجه خون غلیظ خواهد شد، پس با این وضعت حجم خون در بدن کاهش پیدا می کند بدین ترتیب میزان دریافت خون در ماهیچه ها کاهش پیدا می کند و باعث بروز گرفتگی عضله می شود.
یبوست: از دیگر علایم کم آبی بدن یبوست است، همانگونه که کلیه برای دفع سموم به آب احتیاج دارد دستگاه گوارش هم برای عملکرد بهتر خود به آب نیازمند است، وجود آب در دستگاه گوارش به روند حرکت غذا در روده کمک می کند. اما زمانی که دستگاه گوارش به مقدار کافی آب دریافت نکند باعث خشک شدن روده ها و ایجاد یبوست می شود.
خستگی: از جمله علایم کم آبی بدن می تواند احساس خستگی باشد، به دلیل عدم آب کافی در بدن و کند بودن جریان خون به طرف مغز فشار خون کاهش پیدا می کند در نتیجه به فرد احساس ضعف و خستگی دست می دهد که می تواند همراه با تپش قلب باشد.
سردرد: زمانی که مغز آب مورد نیاز خود را دریافت نکند به صورت سردرد بروز می کند، که از علت های شایع سردرد است. باید بدانید که کم آبی از محرک های اصلی سردرد های میگرنی است. در برخی مواقع علایم کم آبی بدن می تواند با ضعف شدید و غش کردن همراه باشد.
درمان کم آبی بدن
در درمان کم آبی بدن بهترین راه و تنها ترین راه پیشگیری از آن است، که باید با مصرف مایعات کافی آب مورد نیاز بدن را تامین کرد که این راه با جذب آب اتفاق می افتند. درمان کم آبی بدن با توجه به شدت کمبود آب در بدن صورت می گیرد، که اگر این کم آبی خفیف باشد با مصرف مواد غذایی حاوی سدیم برطرف می شود و باعث حفظ کردن مایعات در بدن می شود. اما باید گفت که زمانی که بدن به مرحله دهیدراسیون می رسد شاید بدن نتواند تنها از راه نوشیدن آب کمبود آن را جبران کند.
کم آبی بدن به دلیل از دست دادن میزان زیادی آب و الکترولیت است، نکته جالبی که وجود دارد این است که شما نمی توانید به راحتی با نوشیدن آب کمبود آب بدن خود را جبران کنید اگر که آب موثر است اما آب فاقد الکترولیت است به همین دلیل شما باید به مصرف انواع غذا های آبکی از جمله: سوپ، شیر، آبمیوه، سبزیجات و میوه جات و … روی بیاورد.
چه افرادی در معرض خطر کم آبی بدن هستند ؟
این مشکل می تواند گریبانگیر هر فرد باشد، اما برخی از افراد بیشتر در معرض کم آبی بدن هستند، از این رو در ادامه با این قبیل افراد بیشتر آشنا می شوید :
نوزادان و کودکان
از آنجا که این گروه سنی معمولا بیشتر دچار اسهال و استفراغ می شوند، از این رو بیشتر در معرض کم آبی بدن می باشند، حجم زیادی از مایعات بدن این قبیل افراد به دلیل تب شدید و یا تعریق زیاد از دست می رود، همچنین نوزادان نیز زبان آن را ندارند که بگویند تشه اند و یا بتوانند برای خود نوشیدنی تهیه کنند، بنابراین بیشتر در معرض خطر کم آبی هستند.
افراد میانسال : با بالا رفتن سن، زمانی که میزان ذخایر مایعات بدن کاهش می یابد، بدن قادر به صرفه جویی در میزان مصرف آب نخواهد بود، در نتیجه چنین مشکلاتی از طریق بیماری هایی مزمن همچون زوال عقل، دیابت و نیز با مصرف دارو های خاص افزایش می یابد، افراد میانسال نیز به این علت که اغلب توانایی حرکت و تحرک چندانی ندارند، بنابراین دسترسی به آب برای آنها محدود می باشد.
مبتلایان به بیماری های مزمن
بیماری دیابت کنترل نشده و یا عدم درمان آن می تواند شخص را در معرض خطر کم آبی بدن قرار دهد، بیماری های کلیوی نیز خطر کم آبی را در اثر مصرف دارو های ادرار آور افزایش می دهند، جالب است بدانید که سرماخوردگی و گلودرد نیز می تواند شما را در معرض کمبود آب بدن قرار دهد، به این علت که افراد معمولا به هنگام بیماری تمایلی به خوردن غذا و مایعات مختلف ندارند.
ورزشکاران و افرادی که در فضای بیرون از خانه به انجام فعالیت خاصی مشغول هستند.
در هنگام گرم بودن هوا و وجود رطوبت، خطر کم آبی بدن و گرمازدگی افزایش پیدا می کند، زیرا در چنین شرایط آب و هوایی، بدن قادر به خنک شدن سریع خود نبوده و با افزایش دمای بدن نیاز به مصرف مایعات مختلف افزایش می یابد.
نکات مهم در درمان کم آبی بدن:
- فردی که دچار کمبود آب است در هنگام خوردن آب نباید آن را به صورت جرعه جرعه بنوشد زیرا فشار زیادی به معده وارد می شود و موجب حالت تهوع می شود.
- اگر مصرف آب و خوراکی های شور موجب درمان کم آبی بدن نشد بهترین راه استفاده از نوشیدنی های ورزشی است که حاوی الکترولیت می باشد.
- اگر فردی آب مورد نیاز را به بدن خود نرساند باعث به وجود آمدن علائم کم آبی بدن همچون غش کردن، استفراغ شدید و .. برای فرد به وجود می آید که در این صورت باید به پزشک مراجعه کند.
- از آب میوه های صنعتی که حاوی مقادیر بالایی از قند هستند خودداری کنید زیرا می تواند کمبود آب بدن را تشدید کند.
- هنگام خروج از خانه همیشه ۱ بطری آب همراه خود داشته باشید.
- در زمان هایی که هوا بسیار گرم است از انجام ورزش صرف نظر کنید.
- کسانی که کمبود آب دارند نباید از مشروبات الکلی استفاده زیرا ادرار آور است و باعث خروج آب از بدن می شود.
- زمانی که در دوران کمبود آب بدن به سر می برید از غذا های استفاده کنید که دارای هضم راحتی هستند.
منبع : آرگا
