یکی از چهره های برجسته علم و فرهنگ معاصر و بنیان گذار فیزیک نوین ایران دکتر محمود حسابی می باشد که در ادامه مطلب شما را با زندگینامه دکتر حسابی آشنا خواهیم کرد.
زندگینامه دکتر حسابی
پدر (سید عباس معزالسلطنه) و مادر (گوهرشاد حسابی) دکتر حسابی هر دو اهل تفرش بودند ایشان چهار سال اول دوران کودکی اش را در تهران سپری کرد و بعد از چهار سالگی به همراه والدین و برادرش عازم شامات شد و در بیروت در سن هفت سالگی با تنگدستی و مرارت های دوری از میهن در مدرسه کشیش های فرانسوی آغاز کرد و در همان سن تعلیمات مذهبی و ادبیات فارسی را نزد مادرش فرا می گرفت و قرآن کریم و دیوان حافظ را از حفظ می دانست وی اعتقادی ژرف به قران داشت. او همچنین بر کتب بوستان، گلستان سعدی، شاهنامه فردوسی، مثنوی مولوی و منشات قائم مقام فراهانی اشراف کامل داشت.
زندگینامه و تحصیلات دکتر سید محمود حسابی
آغاز تحصیلات دوره متوسط سید محمود حسابی مصادف با آغاز جنگ جهانی اول و تعطیلی مدارس فرانسوی زبان بیروت بود به همین دلیل ایشان به مدت دو سال در منزل به تحصیل پرداخت و بعد از آن در کالج آمریکایی بیروت به تحصیلات خودش ادامه داد و در سن ۱۷ سالگی لیسانس ادبیات، و در سن ۱۹ سالگی لیسانس بیولوژی را اخذ کرد، پس از آن در رشته مهندسی راه و ساختمان از دانشکده فرانسوی مهندسی در بیروت فارغ التحصیل گردید. در آن دوران با اشتغال در نقشه کشی و راهسازی، به امرار معاش خانواده کمک می کرد. وی همچنین در رشته های پزشکی، ریاضیات و ستاره شناسی به تحصیلات دانشگاهی پرداخت، دکتر حسابی در رشته فیزیک در دانشگاه سورین فرانسه به تحصیل پرداخت و در سال ۱۹۲۷ میلادی در سن ۲۵ سالگی توانست دانشنامه دکترای فیزیک خود را، با ارائهٔ رساله ای تحت عنوان “حساسیت سلول های فتوالکتریک”، با درجه عالی دریافت کند دکتر حسابی در دانشگاه پرینستون آمریکا تحت نظر پروفسور انیشتین فرضیاتی درباره “بی نهایت بودن ذرات” و “عبور نور از مجاورت ماده” ارائه نمود الگو:نیازمند مدرک. سپس در دانشگاه شیکاگو برای اثبات فرضیه هایش آزمایشاتی انجام داد،شرکت راهسازی فرانسوی که وی در آن مشغول به کار بود، به پاس قدردانی از زحماتش، او را برای ادامه تحصیل به فرانسه اعزام کرد. در سال ۱۹۲۴ میلادی به مدرسه عالی برق پاریس راه یافت و در سال ۱۹۲۵ میلادی فارغ التحصیل شد دکتر حسابی به زبان هایی مانند عربی، فرانسوی، انگلیسی و آلمانی تسلط داشت و در تحقیقات علمی خود زبان های سانسکریت، لاتین، یونانی، پهلوی، اوستایی، ترکی، ایتالیایی و روسی نیز استفاده می کرد.
فعالیت های شغلی و اجتماعی سید محمود حسابی
در زندگینامه پروفسور حسابی آمده است که ایشان همزمان با تحصیل در رشته معدن، در راه آهن برقی فرانسه نیز کار می کرد و پس از فارغ التحصیل شدن در رشته معدن در معادن آهن شمال فرانسه و معادن زغال سنگ ایالت “سار”مشغول به کار شد ایشان با وجود امکان ادامه تحقیقات در خارج از کشور، دکتر به ایران بازگشت و به پایه گزاری علوم نوین و تأسیس دارالمعلمین و دانشسرای عالی، دانشکده های فنی و علوم دانشگاه تهران، نگارش ده ها کتاب و جزوه و راه اندازی و پایه گزاری فیزیک و مهندسی نوین پرداخت و همچنین در کابینه محمد مصدق، وزیر فرهنگ بود.
موسیقی پروفسور محمود حسابی
پروفسور محمود حسابی با شعر و موسیقی سنتی ایران و همچنین موسیقی کلاسیک غرب به خوبی آشنا بود و با کمک چند نفر از دانشجویان خود در دانشسرای عالی توانست تغییراتی در کاسه سه تار (ساز ایرانی) ایجاد کند.
ورزش پروفسور محمود حسابی
پروفسور سمیعی در چند رشته ورزشی موفقیت هایی را کسب کرده است از جمله کسب مدرک نجات غریق در رشته شنا.
زندگینامه و افتخارات دکتر حسابی
دکتر حسابی به دلیل تلاش های خستگی ناپذیر لقب پدر علم فیزیک و مهندسی نوین ایران در کشور را کسب کرد و همچنین به دریافت بالاترین نشان علمی فرانسه یعنی لژیون دونور مفتخر شد و در ۱۹۹۰ سال به عنوان “مرد اول علمی جهان” برگزیده شدند.
زبان های خارجی دکتر حسابی
وی علاوه بر زبان فارسی به زبان های عربی، انگلیسی، فرانسوی و آلمانی نیز مسلط بوده و در تحقیقات علمی خود از زبان های یونانی، پهلوی، سانسکریت، اوستایی، ترکی، ایتالیایی و روسی استفاده کرده است.
منصب های سیاسی وی
در دوران حکومت سلطنت پهلوی، دکتر حسابی به عنوان سناتور شهر تهران در دوره های اول ، دوم و سوم مجلس سنای ایران انتخاب شده بود، او همچنین وزیر فرهنگ کابینه محمد مصدق در سال های ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۲ بوده است.
طرح تاسیس دانشگاه تهران
نخستین رئیس دانشکده فنی بعد از تاسیس دانشگاه تهران، دکتر محمود حسابی بود، در رابطه با نقش وی در تاسیس این دانشگاه عقاید متفاوت و مختلفی وجود دارد؛ علی اکبر سیاسی در کتابش با نام گزارش یک زندگی طرح تاسیس دانشگاه تهران را به طور کامل توضیح داده و معلوم می شود که حسابی نقشی در تاسیس آن نداشته است. همچنین ضیاء موحد در مصاحبه ای، ادعای نقش داشتن دکتر حسابی در تاسیس دانشگاه تهران را رد کرده و کذب می داند.
در شرح زندگینامه دکتر حسابی گفته شده که گویا در مورد وی بزرگنمایی های زیادی شده و حتی این گفته ها تا حدی است که برخی مقامات ایرانی تقاضا کرده اند که نام ایشان از روی همه مکان ها و موسسات برداشته شود.
مدرک و سندی در رابطه با اینکه پرفسور حسابی شاگرد اینشتین بوده است، وجود ندارد و حتی امکان دارد وی یک ساعت نیز شاگردی اینیشتن را نگرده باشد. ضمن اینکه ایشان هیچ تعریفی از جهان سوم ارائه نداده و تعریف نسبت داده شده به او ، اولین مرتبه توسط محمد حسین بابلی یزدی، استاد دانشگاه تربیت مدرس که مدتی در دانشگاه سوربن تدریس می کرد، در فصلنامه تحقیقات جغرافیایی چاپ گردیده است.
البته عده بسیاری نیز گفته های بالا را رد کرده اند و پروفسور حسابی را شایسته تمام تقدیر ها و حتی بیشتر از آن می دانند، همچنین مصاحبه های زیادی با ایرج پسر دکتر حسابی انجام گرفته است که وی نیز به دفاع از پدرش, سخنانی شنیدنی دارد.
درگذشت دکتر حسابی
دکتر محمود حسابی در ۱۲ شهریور ۱۳۷۱ در سن ۹۰ سالگی در بیمارستان دانشگاه ژنو به علت مشکلات قلبی دار فانی را وداع گفت، او در شهرتفرش در آرامگاه خانوادگی دفن شده است و پس از مرگ ایشان در سال۱۳۷۲ ، خانه او تبدیل به موزه ای شد که در آن وسایل شخصی، مدارک علمی و تحصیلی، نشان ها و تقدیرنامه ها و عکس های قدیمی و متن نطق‌ها و نوشته‌ها، از جمله پژوهش های مربوط به بی نهایت بودن ذرات، در آن به نمایش گذاشته شده است، این موزه در خیابان تجریش – خیابان مقصودبیک قرار دارد.
خدمات دکتر حسابی
نقشه برداری فنی و تخصصی کشور (راه بندرلنگه به بوشهر)
راهسازی مدرن و علمی ایران (راه تهران به شمشک)
مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران
پایه گزاری اولین مدارس عشایری کشور
پایه گزاری دارالمعلمین عالی
پایه گزاری دانشسرای عالی
ساخت اولین رادیو در کشور
راه اندازی اولین آنتن فرستنده در کشور
راه اندازی اولین مرکز زلزله شناسی کشور
راه اندازی اولین رآکتور اتمی سازمان انرژی اتمی کشور
راه اندازی اولین دستگاه رادیولوژی در ایران
محاسبه و تعیین ساعت ایران
پایه گزاری اولین بیمارستان خصوصی در ایران، به نام بیمارستان گوهرشاد
شرکت در پایه گزاری فرهنگستان ایران و ایجاد انجمن زبان فارسی
تدوین اساسنامه طرح تاسیس دانشگاه تهران
پایه گزاری دانشکده فنی دانشگاه تهران
پایه گزاری دانشکده علوم دانشگاه تهران
پایه گزاری شورای عالی معارف
پایه گزاری مرکز عدسی سازی اپتیک کاربردی در دانشکده علوم دانشگاه تهران
پایه گزاری بخش آکوستیک در دانشگاه و اندازه گیری فواصل گام‌های موسیقی ایرانی به روش علمی
پایه گزاری انجمن موسیقی ایران و مرکز پژوهش‌های موسیقی
پایه گزاری و برنامه ریزی آموزش نوین ابتدایی و دبیرستانی
پایه گزاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
پایه گزاری مرکز تحقیقات اتمی دانشگاه تهران
پایه گزاری سازمان انرژی اتمی ایران
پایه گزاری اولین رصدخانه نوین در ایران
پایه گزاری مرکز مدرن تعقیب ماهواره ها در شیراز
پایه گزاری مرکز مخابرات اسدآباد همدان
پایه گزاری کمیته پژوهشی فضای ایران
ایجاد اولین ایستگاه هواشناسی کشور (در ساختمان دانشسرای عالی در نگارستان دانشگاه تهران)
تدوین اساسنامه و تاسیس موسسه ملی استاندارد
تدوین آیین نامه کارخانجات نساجی کشور و رساله چگونگی حمایت دولت در رشد این صنعت
پایه گزاری واحد تحقیقاتی صنعتی سغدایی (پژوهش و صنعت در الکترونیک، فیزیک، فیزیک اپتیک، هوش مصنوعی)
راه اندازی اولین آسیاب آبی تولید برق (ژنراتور) در کشور
ایجاد اولین کارگاه‌های تجربی در علوم کاربردی در ایران
ایجاد اولین آزمایشگاه علوم پایه در کشور
امیدواریم با مشاهده ی زندگینامه دکتر حسابی زندگی خودمان را بیشتر به زندگی این فرد بزرگوار نزدیک کنیم. در صورت تمایل برای آشنایی با زندگینامه مجید سمیعی و زندگینامه مریم میرزاخانی می توانید در اینجا کلیک کنید.
منبع : آرگا
