نشانه ها و علائم بیماری سل و روش های درمان این بیماری

بسیاری از ما اطلاعات زیادی درباره بیماری سل ریوی داریم. این در حالی است سل بسیاری از قسمت های بدن مانند کلیه ها، غشاهای مغز(مننژ)، پوشش های گوارشی، مفاصل و غده های لنفاوی را در بر می گیرد.

دوره فعال شدن سل ریوی: زمانی که علائم سل آشکار می گردد، باکتری ها دوره ای از رشد و نمو را سپری می کنند. به همین خاطر محدوده وسیعی از ریه را دربر می گیرند. در این وضعیت حفره های ریه از باکتری اشباع می گردد و بافتی از سلول های مرده نیز به وجود خواهد آمد.

سل ریویExtra-TB: در این وضعیت باکتری سل از از ریه پا فراتر می گذارد و اندام های دیگر مانند مفاصل، سیستم عصبی، غدد لنفاوی و کلیه ها را درگیر می سازد.

سل سلول های بنیادی یا تکثیر یافته: در این وضعیت باکتری سل توانسه تمام بدن را درگیر کند.

آشنایی با علائم و نشانه های بیماری سل

در وضعیت غیر فعال TB، علائم سل وجود ندارد. در این وضعیت بهتر است یک آزمایش پوستی با نام PPD (پروتئین پاک شده مشتق شده) از فرد گرفته شود. اگر از زمان ابتلا به این بیماری، سه ماه گذشته باشد نتیجه مثبت رویت می شود. این فرد در چنین وضعیتی(PPD مثبت) همچنان در وضعیت مثبت خواهد ماند.

علائم سل ابتدایی

سل ریوی مبتدی با نشانه هایی چندانی رویت نمی شوند. البته شایع ترین علامات این بیماری در حالت خاموشی، خستگی و تب در کودکان می باشد.

نشانه های کلی بیماری سل در حالت ابتدایی

• کم شدن اشتها
• کاهش وزن
• احساس درد در ناحیه قفسه سینه
• تعریق شبانه
• سرفه

سل ریوی بعد از فعال شدن

• حس درد در ناحیه قفسه سینه
• احساس ضعف
• کم شدن وزن
• تعریق شبانه
• احساس کلی بیماری در بدن فرد مبتلا
• تب
• سرفه(این سرفه به همراه تغییر رنگ در خلط و همراه با خون می شود. سرفه های زیاد به همراه اشکالات تنفسی خواهد بود)

سل ریوی پیشرفته

سل با تاثیر گذاری بر نواحی مختلف بدن، سبب وضعیتی خاص در بدن می شود. به عنوان مثال با ایجاد عفونت به میزان ۸ درصد در مفاصل و استخوان ها(کمر، زانو و ستون فقرات) سبب درد و ورم در این نواحی می گردد. با درگیر شدن غده های لنفاوی در حد ۲۵ درصد، غشای ورم کرده در قسمت گلو و گردن ظاهر می گردد. با درگیر شدن بیضه با این باکتری در حد ۱۵ درصد، شاهد مشکلاتی همچون سوزش و درد به هنگام ادرار کردن، تکرر ادرار، احساس درد در ران و دنده و وجود خون در ادرار خواهیم بود.

سل ریوی تکثیر یافته

نشانه های عمومی بیماری سل در وضعیت تکثیریافته در تمام بدن

• کم شدن وزن
• تب
• تنگی نفس
• حس درد در ناحیه قفسه سینه
• سرفه زیاد
• ضعف و بی حالی زیاد
• تعریق شبانه

نشانه های خاص بیماری سل در وضعیت تکثیریافته در تمام بدن

• درد مفاصل
• ورم غدد لنفاوی
• اشکال در بینایی
• توده های اسکروتال
• بثورات پوستی
• سردرد شدید
• درد زیاد در ناحیه شکم

راه تشخیص بیماری سل

پزشک شما درباره علائم بیماری سل با شما صحبت می کند. برای مشخص شدن این بیماری، یک آزمایش پوستی(در حالت غیر فعال که شما علائمی ندارید) تجویز می شود.

برای تشخیص بیماری سل در حالت فعال، یک تصویر رادیولوژی از قفسه سینه شما گرفته می شود. از مخاط شما در سه مرحله(نخستین نمونه در روز اول، دومین نمونه مخاط در صبح روز دوم و سومین نمونه در زمان تحویل دو نمونه قبلی به مراقب سلامت گرفته می شود) نمونه برداری می گردد. این خلط به صورت کشت برای تشخیص وجود باکتری آزمایش می شود. ضمن اینکه خلط با مواد شیمیایی مخصوص رنگ و برای تشخیص بیماری سل آزمایش می گردد.

برای اعلام نتیجه، باید چندین هفته صبر کرد. چون باکتری سل به کندی رشد می کند. در وضعیت پیشرفته نیز از چند روش برای تشخیص بیماری سل از جمله عکس رادیولوژی از قسمت قفسه سینه، کشت خلط منفی استفاده می گردد.

ضمن اینکه از روش های دیگری نیز برای این تشخیص استفاده می شود:

• از ادرار یا مایع اطراف ریه نمونه کشت تهیه می شود.
• آزمایش خون با نام QuantiFERON-Tb Gold
• بیوپسی
• نمونه های PCR

درمان بیماری سل

درمان بیماری خاموش سل: پیرازینامید شامل Pms-Pyrazinamide و tebrazid، ریفامپین شامل ریفامپسین، ریمکتان، ریفادین، ایزو نیازید(INH) و ethambutol myambutol. این ترکیب دارویی باید به مدت ۶ ماه آن هم با مصرف صحیح و به موقع دنبال شود.

درمان بیماری فعال سل: کانامین سین(Kantrex)، لووفلوکساسین(Levaquin)، اتونامید(Trecator-SC)، سیکلوسیرین(سرموسین) و مکسفلوکساسین(Avelox). این درمان باید به مدت ۲ سال ادامه یابد.

درمان بیماری پیشرفته سل: نسبت به داروهای قبلی مقاوم می باشد. درمان در این مرحله از سل سخت بوده و جراحی و برداشتن بخشی از بافت آسیب دیده ریه تجویز می شود. این جراحی برای کنترل و درمان عفونت ریه استفاده می شود.

منبع : آرگا