جنگ جهانی اوّل از اوت ۱۹۱۴ تا نوامبر ۱۹۱۸ طول کشید. نخستین نبرد جهانی در قرن بیستم رخ داد. در ماه آگوست نبرد عظیمی در اروپا بین نیروهای متفقین به رهبری فرانسه و بریتانیا و آلمان (رهبر دول محور) در گرفت. در این نبرد هیچ یک از دو طرف نتوانستند به پیروزی کامل برسند. پیش از پیروزی متفقین در نوامبر ۱۹۱۸ قریب به ۱۰ میلیون نفر کشته شد.
همه چیز درباره جنگ جهانی اول
طی جنگ جهانی اول، نیروهای مرکزی یعنی آلمان، اتریش- مجارستان که بعدها ترکیه عثمانی و بلغارستان نیز به آن ها پیوستند با نیروهای متحد-بریتانیا، فرانسه، امپراتوری روسیه و صربستان که بعدها کشورهای دیگری چون یونان، رومانی، ایالات متحده، پرتغال و ایتالیا نیز به آن ها ملحق شدند، جنگیدند.
علل وقوع جنگ جهانی
- رقابت اقتصادی و دریایی بین انگلیس و آلمان
- اختلاف بین فرانسه و آلمان از سال ۱۸۷۰ درباره آلزاس ولرن
- رقابت اتریش و روسیه در بالکان
با همه این ها دلیل اصلی رخداد جنگ جهانی نخست این بود که آرشیدوک فرانتس فردیناند ولیعهد امپراتوری اتریش- مجارستان توسط یک ناسیونالیست صربی به نام پرنزیب در ۲۸ ژوئن ۱۹۱۴ در سارایوو بوسنی کشته شد و اتریش نیز ادعا کرد که صربستان در این کار مداخله داشته و درخواست انجام تحقیقاتی توسط شرکت نمایندگان اتریش را داد و دولت صرب ها نیز این تحقیقات را پذیرفت اما از حضور نمایندگان خارجی ممانعت کرد. در نتیجه دولت اتریش به صربستان اعلان جنگ داد و روسیه نیز اعلام آماده باش کرد. آلمان نیز به حمایت از اتریش به فرانسه و روسیه اعلان جنگ داد. سپاه آلمان به بلژیک حمله کرد و حمله به یک کشور بی طرف موجب دخالت انگلیس در جنگ شد.
آن گاه در روز ۲۸ ژوئن ۱۹۱۴ امپراتوری اتریش- مجارستان نیز به کشور صربستان اعلان جنگ داد و این گونه جنگ جهانی نخست شکل گرفت. فردای آن روز نیز روسیه به امپراتوری اتریش-مجارستان اعلان جنگ داد و امپراتوری آلمان بدون معطلی به روسیه هشداری می دهد که اگر اعلان جنگ خود را پس نگیرد، آلمان به نوبه خود وارد جنگ خواهد شد. در ادامه روسیه تزاری پیشنهاد آلمان را رد و آلمان نیز در روز اول آگوست به روسیه اعلان جنگ داد. فرانسه در همان روز اعلام آماده باش کرد و در روز سوم آگوست ۱۹۱۴، امپراتوری آلمان یعنی گیوم دوم به فرانسه اعلان جنگ نمود و بعد از آن نیروهای ارتش آلمان وارد خاک بلژیک شدند. امپراتوری بریتانیا در روز ۴ آگوست به آلمان اولتیماتوم می دهد که بی طرفی بلژیک را رعایت کند. آلمان اولتیماتوم بریتانیا را رد و در همان روز بریتانیا به آلمان اعلان جنگ می نماید. آن گاه فرانسه و بریتانیا در روز ۱۱ و ۱۲ آگوست به امپراتوری اتریش- مجارستان حمله می کنند و در نتیجه طی دو هفته آتش جنگ بخش زیادی از اروپا را در بر می گیرد.
به طور کلی منشأ اصلی جنگ جهانی اوّل را باید در رقابت هایی جست و جو کرد که از ۵۰ سال پیش، قاره اروپا را از هم گسیخته بود. این رقابت های استعماری و سرزمینی سبب شد تا کشورهای اروپایی در جنگ جهانی نخست در مقابل یکدیگر قرار بگیرند.
قتل آرشیدوک فردیناند(ولیعهد امپراتوری اتریش-مجارستان) و همسرش در شهر سارایوو به دست یک صربستانی در روز ۲۸ ژوئن بهانه ای برای اعلان جنگ جهانی اول شد. با الحاق ژاپن و به ویژه ایالات متحده در سال ۱۹۱۷ به جنگ، دامنه ابعادی آن افزایش می یابد. تصور یک جنگ کوتاه از پاییز ۱۹۱۴ با ناکام ماندن تهاجمات بزرگ در جبهه های غربی و شرقی از بین می رود. در مجموع ۳۵ کشور درگیر نبرد جهانی اول بودند. جنگ جهانی اوّل یک جنگ مدرن با سلاح های کشنده و تاکتیک های نوین و متفاوت جنگی بود. در این جنگ تلفات جانی اهمیتی نداشت و فقط شکست دشمن مهم بود. این نبرد جهانی، قاره اروپا را به خاک و خون کشید. دامنه این جنگ حتی به مستعمرات به خصوص آفریقا کشیده شد. با ورود دو کشور ژاپن و آمریکا به حوضه نبرد، جنگ ابعاد واقعاً جهانی یافت.
پیامدها و میزان تلفات جنگ جهانی اول
بعد از ۴ سال جنگ وحشیانه، در ۱۱ نوامبر سال ۱۹۱۸ با تسلیم شدن آلمان جنگ خاتمه می یابد. در پایان جنگ جهانی اول، نقشه اروپا بسیار متفاوت می شود. ۱۰ میلیون سرباز در جنگ جهانی جان سپردند. هر چند آمار دقیق تلفات جنگ جهانی اوّل را نمی توان تعیین کرد اما به طور تقریبی ۲۱ میلیون نفر در این نبرد زخمی شدند.
در این جنگ برای اولین بار از گازهای سمی استفاده شده و بسیاری از سلاح های جدید مانند مسلسل و … در فرآیندی مکانیزه به کار گرفته شد. اعمال سیاست نبرد فرسایشی در جنگ جهانی به ویژه در جبهه غرب، منجر به از دست رفتن هزاران سرباز شد. در یکم ژوئیه ۱۹۱۶، هنگامی که سنگین ترین تلفات انسانی در طی یک روز اتفاق افتاد و ارتش بریتانیا به تنهایی بیش از ۵۷ هزار نفر تلفات داد.
در جنگ جهانی اوّل آلمان و روسیه بیشترین تلفات انسانی و نظامی را دادند. فرانسه نیز ۱۶ درصد از نیروهای خود را در جنگ جهانی اوّل از دست داد. به طور تقریبی بیان شده که حدود ۱۳ میلیون نفر از غیر نظامیان در این نبرد جهانی جان خود را از دست دادند.
در پایان جنگ نیز تلفات با شیوع بیماری «آنفلونزای اسپانیایی» که کشنده ترین آنفلونزای شایع آن تاریخ بود، به شدت افزایش یافت. در این نبرد، میلیون ها نفر در اروپا و آسیای صغیر بی خانمان و بی پناه شدند. تلفات مالی و صنعتی فرانسه و بلژیک از سایر نقاط بیشتر بود(نبردها در این دو کشور از سایر نقاط سنگین تر بود).
نبرد جهانی اول موجب از هم پاشی ۴ امپراتوری آلمان، اتریش-مجارستان، عثمانی و روسیه شد و کشورهای جدیدی از امپراتوری های انقراض یافته پدید آمد.
در پایان از این که با مطلب نبرد جهانی اول همراه ما بودید، بسیار قدردان و متشکریم. امیدواریم مطالب ارائه شده موجب افزایش دانش و آگاهی شما در این زمینه شده باشد و از خواندن مطالب لذت برده باشید. ضمن اینکه از شما عزیزان دعوت می نماییم با کلیک بر روی دانستنی ها از دیگر اطلاعات مفید و جالب مجله آرگا دیدن نماید.
منبع : آرگا
