آنچه باید درباره آمپول دگزامتازون و عوارض آن بدانید

داروی دگزا در اشکال مختلف(قطره، آمپول، پماد، شربت و محلول ها) وجود دارد و از پرکاربردترین داروهاست. این دارو از دسته کورتیکواستروئیدها(کورتون ها) است و دارای اثرات گسترده ای در قسمت های مختلف بدن می باشد. این دارو برای درمان حمله آسم، کنترل التهاب در بیماری های روماتیسمی، خود ایمنی، درمان حساسیت شدید و کنترل صدها بیماری حاد و مزمن مورد استفاده قرار می گیرد.

در کشور ما این دارو برای سرماخوردگی تجویز می شود. در سرماخوردگی همراه با عفونت باکتریایی (سرماخوردگی تب دار همراه با درد و گلودرد چرکی) با سرکوب ایمنی بدن، فرصت مناسبی برای تکثیر و سازماندهی باکتری ها فراهم می کند. در نتیجه روز به روز منجر به شعله ور شدن بیماری و حتی عفونت های شدید تنفسی می شود. این در حالی است که شاید این آمپول ظاهراً علائم سرماخوردگی را از بین ببرد اما به دلیل اثراتی که بر تضعیف سیستم ایمنی بدن می گذارد، خطر ابتلا به بیماری های عفونی را افزایش می دهد. در چنین شرایطی بیمار باید هر گونه علامت ساده ای مانند تب و بی حالی را جدی بگیرد و به پزشک مراجعه کند. چون ممکن است به بیماری عفونی جدی مبتلا شده باشد.

بهتر است در این دوران از مصرف خودسرانه آمپول دگزامتازول بپرهیزید و سلامت جنین خود را به خطر نیندازید. برای درمان سرماخوردگی یا آنفولانزا در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنید. دگزا از نظر مصرف در دوران بارداری جزء گروه C است. یعنی نه جزء داروهای خطرناک است و نه بی خطر. بهتر است این دارو با مشورت پزشک و قبول برخی عوارض جانبی مصرف شود. مصرف خودسرانه این دارو در دوران حاملگی ممنوع است. چون ممکن است موجب سرکوب غده فوق کلیه در جنین شود.

امروزه پای این دارو به باشگاه های بدن سازی نیز باز شده و از آن برای حجم دهی عضلات نیز استفاده می شود. البته پزشکان در این باره می گویند: « این دارو نه تنها منجر به حجم دهی عضلات نمی شود. بلکه منجر به تجزیه عضلات، کاهش توده عضلانی و ضعف آن می شود. همچنین مصرف این دارو می تواند منجر به پارگی و آسیب دیدن تاندون ها در ورزشکاران در انجام حرکات ورزشی شود. داروهای کورتون نوعی حالت خوشی آنی در فرد ایجاد می کنند که به آن Euphoria می گویند. میزان قند خون را نیز به طور آنی افزایش می دهند و ممکن است در کوتاه مدت توانایی های بدن را نیز افزایش دهند اما در دراز مدت سبب ضعف سیستم ایمنی بدن و پوکی استخوان می شوند. مصرف مکرر این دارو به قصد دوپینگ اثرات معکوس خواهد داشت و این دارو جزء داروهای ممنوع دوپینگ است.

توهم، اختلالات ذهنی، تضعیف سیستم ایمنی و کاهش سد دفاعی بدن در مقابل عفونت ها و افسردگی از مصرف نا به جا و به رویه آمپول دگزامتازون است.

در صورت استفاده موضعی از آن (به شکل قطره، پماد و محلول) باعث تحلیل رفتن پوست در دراز مدت، خشکی پوست، تشدید عفونت های قارچی و لکه افتادن روی پوست می شود.

در مصرف سیستمیک (خوراکی یا تزریقی) باعث سرخوشی، تشدید عفونت ها، پوکی استخوان(مصرف طولانی)، عوارض گوارشی، اتساع شکم(نفخ به همراه صدای غرغر) و گرد شدن صورت، بی خوابی، اختلال آنزیم های کبدی، چرب شدن پوست و تشکیل آکنه، تغییرات روحی(مانند سرخوشی بیش از حد یا تحریک پذیری عصبی) و اختلالات هورمونی(اختلال عادت ماهیانه، پرمویی)

نکاتی که در مورد دگزا باید بدانید

۱. قبل از مصرف این دارو در صورتی به آن حساسیت دارید حتما موضوع را به پزشک اطلاع دهید.

۲. پیش از استفاده از این دارو در مورد سوابق پزشکی تان با پزشک مشورت نمایید.

۳. از قطع ناگهانی دارو خودداری نمایید و به منظور وارد شدن آسیب به بدن باید آن را به صورت تدریجی قطع کرد.

۴. استفاده از داروی دگزا در صورتی که برای مدت زیادی استفاده شود بر عملکرد غدد فوق کلیوی تاثیر گذار است و در واقع بر تولید کورتیکواستروئیدها اثر گذار است.

۵. قطع ناگهانی این دارو سبب بروز حالت تهوع، استفراغ و حتی شوک خواهد شد، از این رو بهتر است در این مورد با پزشک تان مشورت نمایید.

۶. بسته به مدت زمان مصرف، دوز دارو و تعداد دفعات تکرار مصرف عوارض جانبی این دارو در افراد با یکدیگر متفاوت می باشد.

۷. به دلیل اینکه این دارو با برخی از دارو ها تداخل دارد قبل از مصرف این دارو لیستی از تمام دارو هایی که مصرف می کنید را تهیه کنید و در اختیار پزشک تان بگذارید زیرا، ممکن است این دارو با دیگر دارو هایی که مصرف می کنید تداخل داشته باشد.

۸. در صورت لزوم به منظور کمترین عوارض آن باید این دارو در دوز پایین و برای مدت کوتاهی تجویز شود.

۹. استفاده از این دارو به صورت یک روز در میان نیز کمک زیادی به کاهش عوارض جانبی این دارو می کند.

۱۰. استفاده از دگزامتازون سبب بروز اختلال در تست پوستی توبرکولین شده و نتیجه تست در آن دسته از بیمارانی که عفونت پنهان سل دارند اشتباها منفی خواهد شد.

۱۱. قبل از استفاده از این دارو در صورتی که تصمیم به باردار شدن دارید حتما موضع را به پزشک تان اطلاع دهید.

۱۲. پیش از مصرف این دارو در مورد سوابق پزشکی تان حتما با پزشک مشورت نمایید.

حال که با عوارض مصرف بیش از حد دگزامتازون آشنا شدید، سعی کنید تا حد امکان این دارو را مورد استفاده قرار ندهید و از پزشک بخواهید داروهای دیگری را جایگزین آن نماید. همچنین می توانید در بخش اطلاعات دارویی مجله آرگا با دیگر داروهای مفید و مضر آشنا شده و با توجه به شرایط و نوع بیماری بهترین گزینه را انتخاب نمایید.