در روانشناسی تروما انواع زیادی دارد و ممکن است هر فردی یک یا چند مورد از این تروماها را به شکل همزمان تجربه کند. در این مطلب با انواع تروما، مفهوم آن و راهکارهایی برای التیام زخم های تروما آشنا می شوید.
نگاهی به انواع تروما؛ دسته‌بندی کامل و علائم هر نوع
تروما یا روان زخم یک زخم عمیق روحی و روانی است که منشا آن اتفاقات دردناک و طاقت فرسایی است که فرد تجربه کرده است. این زخم ها برخی اوقات آنقدر عمیق و تاثیرگذار هستند که می توانند مسیر زندگی افراد را دگرگون کنند.
تروما می توان به دلیل اتفاقات ناگوار و هولناکی مثل جنگ، بلایای طبیعی، خشونت، تصادف، سوء استفاده یا مرگ عزیزان رخ دهد. در این مطلب قصد داریم شما را با انواع تروما و راهکارهایی برای التیام زخم های ناشی از تروما آشنا نماییم.
همچنین می توانید در صورت تمایل برای آشنایی با علائم ترومای روحی و ترومای جمعی از این مقالات نیز بازدید نمایید.
مفهوم تروما چیست؟
تروما یا روان زخم، رنج عمیقی در روان انسان است که به دلیل اتفاقات ناخوشایندی که فرد تجربه کرده به وجود می آید. تجاربی مانند جنگ، خشونت، تصادف، بلاهای طبیعی، مرگ عزیزان و هر اتفاق وحشتناک دیگری. تروما تنها یادآوری اتفاق بد نیست بلکه تجربه ای عمیق و پیچیده بوده که سلامت روح و حتی جسم را تحت تاثیر قرار می دهد.
هر نوع تجربه نگران کننده ای که سبب ترس زیاد، درماندگی، گسستگی در شخصیت، سردرگمی یا احساس آزاردهنده شود به اندازه ای که این احساس را تشدید کند که آثار بلندمدت بر نگرش و رفتار و عملکرد فرد بگذارد تروما نام دارد.
چند نوع تروما وجود دارد؟
تروما اتفاق دردناکی است و همه در طول زندگی رخدادهای سختی را تجربه می کنند. اما تمام انسان ها به طور یکسان به آن واکنش نشان نمی دهند. اما این تجربیات ممکن است تا مدت ها پس از وقوع حادثه فرد را تحت تاثیر قرار دهند.
باید انواع تروما ها را شناخت تا نسبت به درمان آن بهتر اقدام کرد. در روانشناسی تروما انواع مختلفی دارد که ممکن است هر فردی یک یا چند مورد از آن را به طور همزمان تجربه کند. در ادامه به چند ترومای اصلی اشاره می شود:
تروما فیزیکی
تروما فیزیکی به آسیب به بدن اشاره دارد که به دلیل عوامل مختلفی مانند تصادف، سقوط، جراحت یا خشونت ایجاد می شود. این نوع تروما می تواند سبب آسیب های مختلفی از جمله شکستگی، خونریزی و آسیب های مغزی گردد.
مثلا تروما سر یا ضربه مغزی با علائمی مثل سردرد، تهوع، استفراغ و عدم تعادل در بدن همراه است. تروما شکم با علائمی مانند خونریزی های شدید و غیر قابل کنترل ، بیهوشی، کاهش فشار خون و … بروز می یابد. تروما طناب نخاعی با اختلالات حسی حرکتی و آسیب نخاعی همراه می باشد.
تروما حاد
تروما حاد به دلیل رخداد ناگهانی و شدید مانند تصادف، سیل، زلزله یا حمله فیزیکی ایجاد می شود. این تروما می تواند سبب علائمی مانند اضطراب، افسردگی، کابوس های شبانه و اختلال استرس بعد از سانحه گردد.
تروما پیچیده
این نوع تروما بر اثر تجربه های مکرر و طولانی مدت خشونت یا آزار در دوران کودکی ایجاد می شود. تروما پیچیده تاثیرات مخربی بر رشد و سلامت روان انسان دارد و می تواند سبب بروز علائمی مثل اختلال هویت، مشکلات دلبستگی، افسردگی، اضطراب و بسیاری مشکلات دیگر شود.
تروما بین نسلی
تروما بین نسلی از یک نسل به نسل دیگر منتقل می شود. این نوع تروما می تواند از طریق خاطرات، باورها، داستان ها و حتی ژنتیک به نسل های بعدی منتقل شده و بر سلامت روان نسل جوان و کوچکتر تاثیر بگذارد.
تروما مزمن
تروما مزمن در طول زمان رخ می دهد و می تواند تاثیرات مخربی بر سلامت روان و جسم افراد بگذارد. این نوع تروما مانند پاسخ به خشونت خانگی به طور مداوم و در طول زمان روی می دهد در حالی که سایر انواع تروما به طور ناگهانی رخ می دهند.
مولتی تروما
مولتی تروما زمانی رخ می دهد که فرد دو یا چند آسیب تروماتیک را همزمان تجربه می کند. این نوع تروما غالبا به دلیل تصادفات رانندگی، سقوط از ارتفاع یا انفجار ایجاد می شود. مولتی تروما بسیار خطرناک بوده و به مراقبت های پزشکی نیاز فوری دارد.
تروما ثانویه
این نوع تروما به علت مشاهده رنجش دیگران به وجود می آید. مثلا افرادی که در حرفه های پزشکی، روان شناسی یا مجریان قانون فعالیت دارند ممکن است تروما ثانویه را تجربه کنند. در این نوع تروما فرد به شکل مستقیم در معرض رخداد آسیب زا نیست ولی با مشاهده آن تحت تاثیر قرار می گیرد از این رو به آن تروما ثانویه گفته می شود.
درمان تروما
اکنون که در بخش قبل با با تروماهای مختلف آشنا شدید باید بدانید که هر یک از این تروما ها علائم و عواقب خاص خود را دارد. تروما می تواند یک تجربه بسیار طاقت فرسا باشد ولی اهمیت دارد که بدانید تنها نیستید و افراد زیادی در دنیا تروما را تجربه می کنند. روش های زیادی برای درمان تروما وجود دارد که می توانید از طریق آن ها با خاطرات تروماتیک مقابله و زندگی سالم و رضایت بخشی را شروع کنید.
نمی توان به راحتی از تروما عبور کرد و نیاز به صبر و پذیرش دارد. برای غلبه بر تروما بایستی احساسات را کاملا پردازش کنید. از این رو با آگاهی احساسی و مراقبت از خود درمان تروما را شروع کنید. یکی از اولین روش های درمان تروما درمان شناختی رفتاری می باشد.
در این روش درمانگر به فرد کمک می کند تا افکار و باورهای منفی مربوط به تروما را شناسایی کرده و برای اصلاح آن ها گام بردارد. درمان بعدی برای رفع تروما یا روان زخم درمان روان پویشی می باشد که تمرکز ان بر ریشه های تروما در دوران کودکی است.
این راهکار کمک می کند فرد احساسات و هیجانات مرتبط با تروما را درک کرده و آن ها را به طور سالم پردازش نماید. و در مواردی نیز دارو درمانی می تواند تروما را بهبود بخشد. برای علائمی مثل اضطراب، افسردگی و بی خوابی که در اثر تروما ایجاد می شوند دارو به طور موقت می تواند آن را کنترل کند.
منبع : آرگا
