اعمال شب های قدر

فضیلت شب‌های قدر به حدی است که در قرآن کریم، از آن به عنوان «لیله القدر خیر من الف شهر» یاد شده است. این شب‌ها، فرصتی برای پاکسازی روح و روان، تجدید عهد با خداوند و طلب مغفرت از گناهان است. در این شب‌ها، درهای رحمت الهی گشوده می‌شود و بندگان می‌توانند با تضرع و نیایش، از خداوند متعال، حاجت‌های خود را طلب کنند.

اعمال شب‌های قدر، مجموعه‌ای از عبادات و نیایش‌ها است که به منظور بهره‌مندی از فضیلت این شب‌ها، انجام می‌شود. این اعمال، شامل غسل، نماز، قرائت قرآن، دعا، توبه، استغفار و صدقه دادن است. هر یک از این اعمال، نقشی مهم در پاکسازی روح و روان و تقرب به خداوند دارند. در این مقاله، به بررسی اعمال شب‌های قدر و فضیلت هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.

فضیلت شب‌های قدر

شب‌های قدر، شب‌هایی هستند که در قرآن کریم به عنوان شب‌هایی با فضیلت و برتر از هزار ماه معرفی شده‌اند. این شب‌ها، فرصتی بی‌نظیر برای ارتباط با خداوند، توبه، استغفار و تعیین سرنوشت یک سال آینده است. در این شب‌ها، فرشتگان الهی بر زمین نازل می‌شوند و رحمت و برکت الهی بر بندگان جاری می‌شود.

شب‌های قدر چنان ارزشمند هستند که قرآن کریم آن‌ها را از هزار ماه بهتر می‌داند. این شب‌ها فرصتی بی‌نظیر برای تطهیر روح، تجدید پیمان با خداوند و طلب بخشش گناهان است. در این شب‌ها، درهای رحمت الهی گشوده می‌شود و بندگان با تضرع و دعا می‌توانند از خداوند متعال حاجات خود را طلب کنند.

اعمال شب‌های قدر چیست؟

اعمال شب‌های قدر به دو دسته مشترک و اختصاصی تقسیم می‌شوند:

اعمال مشترک

اعمال مشترک، اعمالی هستند که در هر سه شب قدر (شب‌های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه رمضان) انجام می‌شوند. این اعمال عبارتند از:

• غسل: غسل کردن در ابتدای شب، به نیت توبه و پاکیزگی روح. بهتر است غسل شب‌های قدر مقارن غروب آفتاب انجام شود که نماز مغرب را با غسل بخوانند.
• نماز: خواندن نمازهای مستحبی، به ویژه نمازهای قضا و نماز شب. خواندن دو رکعت نماز که در هر رکعت بعد از حمد، هفت مرتبه سوره‌ی توحید را خوانده و بعد از نماز هفتاد مرتبه گفته شود: اَستَغفُرِاللهَ وَ اَتوبُ اِلَیهِ.
• قرآن: قرائت قرآن کریم، به ویژه سوره قدر و سوره عنکبوت. در شب بیست و سوم ماه رمضان خواندن سوره‌های مبارک عنکبوت، روم و دخان و هزار مرتبه خواندن سوره‌ی قدر بسیار توصیه شده است.
• دعا: خواندن دعاهای وارده، به ویژه دعای جوشن کبیر و دعای افتتاح. همچنین تکرار دعای فرج در این شب‌ها بسیار توصیه شده است.
• توبه و استغفار: توبه از گناهان و استغفار از خداوند متعال.
• صدقه: صدقه دادن به نیازمندان، به نیت تقرب به خداوند.
• احیاء: شب زنده‌داری و بیدار ماندن تا صبح، به عبادت و نیایش.
• زیارت امام حسین (ع): زیارت امام حسین (ع) در این شب‌ها، فضیلت بسیاری دارد.

این اعمال، فرصتی برای پاکسازی روح و روان و تقرب به خداوند هستند.

اعمال اختصاصی

علاوه بر اعمال مشترک، برای هر یک از شب‌های قدر، اعمال اختصاصی نیز وارد شده است که به شرح زیر هستند:

شب نوزدهم ماه رمضان:

• خواندن دعای «سُبْحانَ مَنْ لا یَغْفِرُ اِلاّ هُوَ»، صد مرتبه.
• خواندن دعای: اَللّهُمَّ اجْعَلْ فیما تَقْضی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْاَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فیما تَفْرُقُ مِنَ الْاَمْرِ الْحَکیمِ فی لَیْلَهِ الْقَدْرِ اَنْ تَجْعَلَنی مِنْ حُجّاجِ بَیْتِکَ الْحَرامِ، اَلْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، اَلْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ، اَلْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، اَلْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئاتُهُمْ، وَ اجْعَلْ فیما تَقْضی ^۱ وَ تُقَدِّرُ اَنْ تُطیلَ عُمُری وَ تُوَسِّعَ عَلَیَّ رِزْقی.

شب بیست و یکم ماه رمضان:

• فضیلت این شب، بیشتر از شب نوزدهم است و اعمال آن نیز باید با جدیت بیشتری انجام شود.
• تکرار اعمال مشترک با تأکید بیشتر بر غسل، احیاء، زیارت و نماز.
• خواندن دعای «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاقْسِمْ لی حِلْماً یَسُدُّ بِهِ عَنّی بابَ الْجَهْلِ»، صد مرتبه.
• خواندن دعای «یا مُولِجَ اللَّیْلِ فِی النَّهارِ، وَ مُولِجَ النَّهارِ فِی اللَّیْلِ، وَ مُخْرِجَ الْحَیِّ مِنَ الْمَیِّتِ، وَ مُخْرِجَ الْمَیِّتِ مِنَ الْحَیِّ، یا اَللّهُ یا رَحْمنُ یا اَللّهُ یا رَحیمُ یا اَللّهُ یا اَحَدُ یا اَللّهُ یا صَمَدُ یا اَللّهُ یا فَرْدُ یا اَللّهُ یا وِتْرُ یا اَللّهُ یا قُدُّوسُ یا اَللّهُ یا رَبُّ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا رَبّاهُ یا اَللّهُ یا اَللّهُ یا اَللّهُ لَکَ الْاَسْماءُ الْحُسْنی، وَ الْاَمْثالُ الْعُلْیا، وَ الْکِبْرِیآءُ وَ الْآلاءُ، اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اَنْ تَجْعَلَ اسْمی فی هذِهِ اللَّیْلَهِ فِی السُّعَداءِ، وَ رُوحی مَعَ الشُّهَداءِ، وَ اِحْسانی فی عِلِّیّینَ، وَ اِساءَتی مَغْفُورَهً، وَ اَنْ تَهَبَ لی یَقیناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبی، وَ اِیماناً یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنّی، وَ تُرْضِیَنی بِما قَسَمْتَ لی، وَ آتِنی فی الدُّنْیا حَسَنَهً، وَ فِی الْآخِرَهِ حَسَنَهً، وَ قِنی عَذابَ النّارِ».

شب بیست و سوم ماه رمضان:

• این شب، احتمال قوی‌ترین شب قدر است و اعمال آن، فضیلت بسیار زیادی دارد.
• خواندن سوره‌های مبارک عنکبوت، روم و دخان.
• هزار مرتبه خواندن سوره‌ی قدر.
• خواندن دعاهای جوشن کبیر، مکارم‌الاخلاق و افتتاح.
• خواندن دعای فرج.
• خواندن دعای «اَللّهُمَّ امْدُدْ لی فی عُمُری، وَاَوْسِعْ لی فی رِزْقی، وَاَصِحَّ لی جِسْمی، وَبَلِّغْنی اَمَلی، وَاِنْ کُنْتُ مِنَ الْاَشْقِیاءِ فامْحُنی مِنَ الْاَشْقِیاءِ، وَاکْتُبْنی مِنَ السُّعَداءِ»، صد مرتبه.
• خواندن دعای «یا مُدَبِّرَ الْاُمُورِ، یا باعِثَ مَنْ فِی الْقُبُورِ، یا مُجْرِیَ الْبُحُورِ، یا مُلَیِّنَ الْحَدیدِ لِداوُدَ، صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ افْعَلْ بی کَذا وَ کَذا». و به جای «کذا و کذا» حاجت خود را ذکر کند.

چند نکته درباره‌ی قرآن به سر گرفتن

1. برخی از علما معتقدند که قرآن باید به صورت باز شده و با نوشته‌های آن رو به آسمان، روی سر قرار گیرد.
2. در روایات و قرآن، واژه “قرآن” به مصحف کامل اشاره دارد؛ بنابراین، توصیه می‌شود که یک قرآن کامل بر سر بگذارید. چون معمولاً این عمل در مساجد طولانی می‌شود، بهتر است یک قرآن کوچک با خود داشته باشد.
3. در شب‌هایی که نزول قرآن است، باید دقت زیادی در حفظ حرمت قرآن داشته باشید و از قرار دادن آن بر زمین، مخصوصاً در مراسم‌های شلوغ مساجد، خودداری کنید تا از بی‌احترامی به قرآن جلوگیری شود.
4. زیارت حضرت سید الشهدا (ع) توصیه شده است. طبق روایت، در شب قدر، منادی از آسمان ندا می‌دهد که هر کسی که به زیارت امام حسین (ع) برود، آمرزیده می‌شود.
5. پیشنهاد می‌شود که صد رکعت نماز خوانده شود. در هر رکعت، پس از سوره حمد، ده بار سوره توحید خوانده شود.
6. این دعا را بخوانید: اللَّهُمَّ إِنِّی أَمْسَیْتُ لَکَ عَبْدا دَاخِرا لا أَمْلِکُ لِنَفْسِی نَفْعا وَ لا ضَرّا وَ لا أَصْرِفُ عَنْهَ سُوءا…. متن دعا ادامه دارد.
7. در برخی از روایات آمده که در این سه شب، دعای جوشن کبیر خوانده شود.
8. بر محمد و آل محمد (ع) صلوات بفرستید هرچه ممکن است.

جمع بندی

شب‌های قدر، که در قرآن کریم به عنوان شب‌هایی با فضیلت و برتر از هزار ماه معرفی شده‌اند، فرصتی بی‌نظیر برای تجدید عهد با خداوند و طلب مغفرت از گناهان هستند. اعمال شب‌های قدر شامل غسل، نماز، قرائت قرآن، دعا، توبه، استغفار و صدقه دادن به نیازمندان است که هرکدام نقش مهمی در پاکسازی روح و تقرب به خداوند دارند. علاوه بر این، در هر یک از شب‌های قدر، اعمال اختصاصی مانند خواندن دعاهای خاص و تضرع به درگاه خداوند توصیه شده است. در این شب‌ها، بندگان می‌توانند با نیایش و عبادت، از رحمت و برکت الهی بهره‌مند شوند و سرنوشت خود را تغییر دهند.

منبع : آرگا