در چند سال اخیر رژیم غذایی بدون گلوتن جایگاه خاصی پیدا کرده است. این ترکیب پروتئینی سبب بروز مشکلات گوارشی در برخی افراد می شود. از این رو تصمیم گرفتیم در این مطلب پیرامون تاثیر گلوتن بر بدن صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
گلوتن بر بدن انسان چه تاثیری دارد؟
گلوتن ماده پروتئینی موجود در غلاتی مثل گندم، جو و چاودار می باشد که سبب مشکلات گوارشی در برخی افراد می شود. به طور کلی مصرف گلوتن برای سلامت اکثر افراد مشکلی ایجاد نمی کند ولی افراد مبتلا به بیماری سلیاک یا افرادی که به گلوتن حساسیت دارند باید رژیم فاقد گلوتن را انتخاب کنند.
قابل ذکر است در سال های اخیر رژیم غذایی بدون گلوتن جایگاه خاصی پیدا کرده است. گلوتن سبب کش آمدن خمیر و ترد شدن بافت نان می گردد. این ترکیب پروتئینی در برخی افراد مشکلات گوارشی ایجاد می کند از این رو تولید کننده ها به سمت تولید محصول بدون گلوتن رفته اند.
در این مطلب با گلوتن بیشتر آشنا می شوید و در ادامه به بررسی تاثیر گلوتن بر بدن انسان می پردازیم.
گلوتن چیست؟
گلوتن ماده ای از خانواده پروتئین ها بوده و در انواع غلات مثل گندم، جو، جود دوسر و چاودار وجود دارد. پر مصرف ترین مواد حاوی گلوتن، گندم می باشد. گلوتن در برخی افراد مشکل گوارشی ایجاد می کند. وقتی آرد و آب با هم ترکیب شوند حالت چسبناک پیدا کرده که به خاطر پروتئین گلوتن بوده و فرم چسبنده پیدا می کند.
این خاصیت سبب ارتجاعی شدن خمیر یا ور آمدن خمیر می شود. در برخی افراد با دریافت گلوتن روده کوچک دچار آسیب شده و مواد مغذی جذب نمی شوند. همچنین درد شدید دستگاه گوارشی نیز ایجاد می شود.
آیا گلوتن برای همه افراد خطرناک است؟
همانطور که اشاره شد مصرف مواد غذایی گلوتن دار برای همه افراد مضر نبوده و فقط افرادی که از بیماری سلیاک رنج می برند یا به گلوتن حساسیت دارند باید رژیم غذایی بدون گلوتن را پیروی کنند. هرچند بیشتر افرادی که رژیم غذایی فاقد گلوتن دارد باز هم غذاهای فراوری شده مصرف می کنند که سبب افزایش وزن و بالا رفتن قند خون می شود.
به این ترتیب گلوتن سبب مشکلات سلامتی نشده بلکه سدیم، قند و دیگر افزودنی های موجود در غذاهای فراوری شده این بیماری ها را به همراه دارد. افرادی که به مصرف غذاهای گوشتی تمایل ندارند می توانند غذاهای حاوی گلوتن را در رژیم خود قرار داده تا کمبود پروتئین بدن به خاطر عدم مصرف گوشت جبران شود.
همچنین افرادی که به سویا و لبنیات حساسیت دارند نیز می توانند گلوتن گندم را جایگزین نمایند. و افرادی که از کمبود کربوهیدرات رنج می برند نیز گلوتن را می توانند دریافت کنند.
تاثیرات گلوتن بر بدن چیست؟
یکی از تاثیرات منفی گلوتن بر بدن مربوط به افراد مبتلا به بیماری سلیاک است که به روده کوچک آسیب می زند. البته در افرادی که به این بیماری مبتلا نیستند مصرف غلات حاوی گلوتن مشکلی ایجاد نمی کند. از تاثیرات گلوتن در افراد مبتلا به آلرژی به گلوتن یا بیماری سلیاک عبارت است از:
- نفخ
- اسهال
- سردرد
- بثورات پوستی
در این افراد مواد غذایی در روده کوچک جذب نمی شود و وجود التهابات سبب تجمع پروتئین در روده کوچک می گردد و به یکباره وارد خون می شود. از این رو بعد از مدتی فرد دچار مشکلات جسمی می شود.
گلوتن برای چه کسانی ممنوع است؟
ممکن است تصور کنید اگر سلیاک ندارید پس مصرف گلوتن مشکلی به دنبال ندارد. ولی در واقعیت هر روز به تعداد افرادی که بدون عارضه سلیاک نسبت به گلوتن واکنش نشان می دهند اضافه می شود. درد معده، نفخ، اسهال، بی حالی علائم واکنش آلرژیک بدن به گلوتن هستند.
اگرچه گلوتن برای بدن مضر نیست ولی در افراد زیر دریافت گلوتن ممنوع است.
۱. افرادی که به گلوتن حساسیت دارند.
حساسیت به گلوتن در افرادی مشاهده می شود که تحمل مصرف گلوتن در آن ها پایین است. یا نشانه های بیماری سلیاک را دارند ولی به سلیاک مبتلا نیستند. در این افراد نشانه های آسیب غیر روده ای دیده می شود. سردرد، سنگینی سر، بی حسی بازو و پاها و درد مفاصل از علائم این مشکل هستند.
۲. افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند.
بیماری سلیاک یا آنتروپاتی حساس به گلوتن نوعی واکنش ایمنی بدن نسبت به گلوتن می باشد. این ماده پروتئین موجود در غلات می باشد. سیستم ایمنی بدن فرد مبتلا به سلیاک با دریافت گلوتن تحریک شده و به سلول های روده هجوم می برد.
به این ترتیب بدن نمی تواند مواد مغذی نظیر کربوهیدرات، پروتئین، ویتامین و مواد معدنی را جذب نماید. سلیاک در گروه بیماری های خود ایمنی قرار می گیرد و تا پایان عمر همراه فرد می باشد و عدم تحمل گلوتن را به دنبال دارد.
۳. افرادی که به سندرم روده تحریک پذیر مبتلا هستند.
سندرم روده تحریک پذیر نوعی اختلال شایع روده بزرگ بوده که با نفخ، علائم یبوست، اسهال و درد شکمی خود را آشکار می کند. فرد مبتلا به این بیماری نسبت به مواد غذایی حاوی گلوتن واکنش خود ایمنی نشان می دهد. با رعایت رژیم غذایی و حذف گلوتن علائم این اختلال کاهش پیدا می کند.
مصرف گلوتن در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر سبب تغییر عملکرد روده، آسیب غشای روده، عدم هضم کامل مواد غذایی و تشدید التهابات کل بدن می گردد.
سخن پایانی
گلوتن یکی از پروتئین های مهم برای بدن به شمار می رود که در اکثر افراد، آنزیم های سیستم گوارش می توانند آن را هضم کنند ولی در برخی افراد چنین نیست و عدم هضم گلوتن سبب می شود این پروتئین به سمت روده کوچک رفته و در آن ها تجمع یابد و در افراد حساس به گلوتن بیماری سلیاک ایجاد شود که سوء تغذیه و لاغری را به دنبال دارد.
گزارش شده فقط یک درصد مردم دنیا نسبت به گلوتن حساسیت دارند. برای افرادی که دچار عدم تحمل گلوتن هستند توصیه شده در صورتی که بیشتر غذای مصرفی آن ها را نان تشکیل می دهد از نان های بدون گلوتن استفاده کنند.
البته نخود هم یکی از حبوبات فاقد گلوتن می باشد که ویتامین های مفیدی دارد و برای تهیه نان بدون گلوتن گزینه مناسبی خواهد بود.
منبع : آرگا
