اعمال شب جمعه برای اموات و یا پنجشنبه شب یکی از کار هایی می باشد که گذشته ای طولانی دارد. در نظر داشته باشید که این اعمال می تواند برای افرادی باشد که دستشان از دنیا کوتاه بوده و دیگر نمی توانند کار های خیر بکنند تا گناهان شان بخشیده شود. آیت رو روایات بسیار زیادی در این زمینه هست که نشان دهنده این است که اگر فردی از دنیا برود می توانید با خیرات کردن و انجام دادن اعمال شب جمعه برای این افراد کار های ثواب و خیر بنویسید و آن ها را از عذاب الهی نجات دهید.
آشنایی با اعمال شب جمعه برای اموات
در دعا ها و احادیثی که از گذشتگان و امامان به جای مانده است نان داده ند که اگر برای افراد مرده در این روز دعا کنید و یا اعمال خاصی را انجام دهید بسیار خوب است و این فرد ممکن است با این کار شما کمی از گناهانش بخشیده شود. در واقع در احادیث آمده است که تنها افرادی که مرده اند و دیگر در میان ما نیستند نیاز به دعا کردن ندارند و افراد زنده نیز نیاز به دعا کردن برای خودشان و بخشیده شدن گناهانشان نیز دارند. معمولا بیان شده است که افراد کرده که در آتش برزخ می باشند نیاز به دعای بیش تری دارند تا از عذاب ان ها کم شود.
انجام دادن یک سری از کار های مستحبی در این میان خوب می باشد و باعث می شود تا روح این افراد ثواب کار های شما را دریافت کرده و همین کار می تواند منشاء خیر و برکت هایی برای شما نیز دارد. از این رو بهتر است بدانید که با این کار نه تنها به افرادی که مرده اند بله به خودتان نیز کمک خواهید کرد تا آخرتی خوب و پر از پاداش داشته باشید. روایاتی در این زمینه وجود دارد که نشان می دهد شب های جمعه بهترین زمان برای خیرات کردن و دعا کردن برای رفتگان می باشد.
خواندن قران و دعا های دیگر برای این افراد بسیار خوب می باشد و به خصوص در شب های مشخصی از سل و همچنین در ماه مبارک رمضان نیز این مورد اهمیت دارد و شب های جمعه نیز از بهترین زمان هایی می باشد که شما می توانید برای این افراد دعا بخوانید و بهترین دعا ها در این زمان ها شامل خواندن سوره یس، خواندن سوره واقعه، خواندن سوره جمعه، خواندن سوره کهف و خواندن سره اسراء می باشد.
در مفاتیح الجنان در صفحات ۹۳۹ – ۳۴۲ آمده است که بری میت هر سوره ای از قرآن کریم خوانده شود دارای ثواب زیادی خواهد بود و نسبت خواندن سوره های حمد و توحید و تبارک و یس بیش تر از سایرین سوره ها می باشد و نسبت به این سوره ها باید لطف بیش تری داشته باشید و این سوره ها را بیش تر در این شب ها تلاوت کنید تا ثواب ان ها به دست افراد رفته از میان ما برسد.
یکی دیگر از دعا های بسیر خوب در این زمینه آیه ای سوره های قرآن کریم می باشد و این آیه ۱۴ امین آیه از سوره ابراهیم است که خداوند در این زمینه بیان کرده است که :
«رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَلِوَالِدَیَّ وَلِلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسَابُ».
پیامبر اکرم از اولین افرادی بودند که در روایات |آن ها آمده است که باید در این شب ها برای رفتگان دعا هایی خوانده شود و این روایت در الحکم الزاهره با ترجمه انصاری در صفحه ۲۳۲ عبارت است از :
«مردگانتان را که در قبر ها آرمیده اند از یاد نبرید. مردگان شما امید احسان شما را دارند. مردگان شما زندانی هستند و به کارهای نیک شما رغبت دارند. آن ها خود، قدرت انجام کاری را ندارند، شما صدقه و دعائی به آن ها هدیه کنید.»
همچنین در بحار الانوار ج ۱۰۲، صفحه ۳۰۰ و در حدیث ۳۰ ام آمده است که :
«هرگاه مؤمنی «آیه الکرسی» را بخواند و ثواب آن را هدیه اهل قبور کند خداوند ثواب آن را به اموات مؤمنین می دهد. ولی برای کسی که «آیه الکرسی» را خوانده است مقام و مرتبه هفتاد پیامبر عطاء می کند، و در مقابل هر حرفی از آیه الکرسی ملکی را می گمارد که تا روز قیامت به نیابت از او خداوند را تسبیح و تقدیس کنند.»
با توجه به این روایت های بیان شده از پیامبر باید در شب های جمعه برای اموات خودتان سورهایی را بخوانید و خیرات کنید تا بتواند به دست این افراد برسد و در نهایت از گناهان این افراد کم تر شده و همچنین باید بدانید که صدقه دادن بهترین راه در این میان خواهد بود. پیامبر اکرم (ص) در این زمینه در میزان الحکمه، ماده صدقه ، شماره ۱۰۳۴۲ فرموده اند که :
«صدقه حرارت قبرها را از بین می برد».
در مفاتیح الجنان در بخش زیارت قبور مومنین آمده است که یکی از صحابه پیامبر اکرم (ص) از ایشان نقل کرده است که :
«برای مردگان خود هدیه بفرستید»، گفتم:هدیه مردگان چیست؟ فرمود:«صدقه و دعا. ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا مقابل خانه های خود می آیند و فریاد می کنند… ای خانواده من، پدر، فرزندان و خویشان من، بر ما مهربانی کنید. آن چه در دست ما بود، عذاب و حساب آن ها بر ماست. نفعش برای غیر ما. ای خویشان ما، به درهمی یا قرص نانی یا جامه ای ما را کمک کنید تا خداوند شما را از جامه های بهشت بپوشاند» .
همانطور که خواندید باید در نظر بگیرید که از این روایت برداشت می شود که اگر نمی توانید به زیارت افراد مرده بروید بهتر است برای آن ها صدقه ای بدهید و یا فاتحه ای برای آن ها در شب های جمعه بخوانید. در واقع این مورد بهترین روشی می باشد که شما می توانید از این مورد استفاده کنید و البته که رفتن به مزار قبور مومنین بهترین راه می باشد و اثرات دیگری غیر از فاتحه خواندن دارد با این حال اگر شرایط جور نشد می توانید به راحتی برای آن ها از راه دور نیز قران بخوانید و یا سوره هایی را نیز بخوانید که برای آن ها ثوابی نوشته شود.
روایتی دیگر در این زمینه از پیامبر اکرم (ص) آمده است که در مفاتیح الجنان بیان شده است و در بخش زیارت قبور مومنین می توانید این مورد را ببینید که فرموده اند :
«هر صدقه ای که برای مرده داده می شود، فرشته ای آن را می گیرد، در طبقی از نور می گذارد، بر لب قبر می ایستد و با صدای بلند می گوید:ای اهل قبور، درود بر شما، بگیرید این هدیه را که بستگان تان برای شما فرستاده اند».
در کتاب مجموعه ورام، ج دوم، صفحه ۱۱۰ طبق نقلی از معاد فلسفی از ج یکم و صفحه ۲۹۱ از نر سعد بن عباده بیان شده است که :
یکی از افراد بنی ساعده در سفر بود که مادرش از دنیا رفت، به رسول خدا (ص) عرض کرد : در غیاب من، مادرم از دنیا رفته، اگر برایش چیزی صدقه بدهم، نفعش عاید وی می گردد؟ حضرت فرمود : «بلی». گفت : شما را شاهد می گیرم که محوطه درخت خرمایم را که به ثمر نشسته، برای او صدقه قرار دادم.
خیرات و صدقه دادن بابت هر خیر و نیتی که دارید برای مردم است و می توانید ثواب هر عمل خوبی که انجام می دهید را به قصد قربت انجام داده و آن را به روح اموات رفته و بی وارث و بد وارث قرار دهید.
دعا های شب جمعه برای اموات از دیدگاه امام صادق (ع)
در خصوص دعا و خیرات امام صادق (ع) فرموده اند که :
«هرکس هر روز ۲۵ بار گوید: “اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینِ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِماتِ” حق تعالی به عدد هر مؤمن که گذشته و هر مؤمن که بیاید تا روز قیامت حسنه در نامه اعمال او نویس و به آن عدد گناه از او محو کند.»
امام صادق (ع) در مورد دادن صدقه برای اموات که در سفینه البحار ، ج ۲، صفحه ۵۵۵ و در کتاب وسائل الشیعه ج ۲ و صفحه ۶۵۶ و حدیث ۹ بیان کرده اند که :
«هرگاه فردی به نیابت از مرده ای صدقه دهد و یا عمل نیکوئی انجام دهد، خداوند جبرئیل را دستور می دهد : هفتاد هزار ملک به قبر آن مرده گسیل کند که در دست هر ملکی طبقی از نعمتهای بهشتی است.» و در مورد پاداش صدقه دهنده فرمود : «خداوند هزار شهر از شهرهای بهشتی به او می دهد، و هزار حوری از حوری های بهشت با لباس های فاخر به ازدواج او در می آورد، و هزار حاجت از حاجات دنیایی او را نیز بر آورده می گرداند.»
امام صادق (ع) برای انجم دادن اعمال خوب برای مومنی از دست رفته و یا تمامی افرادی که دیگر در میان ما نیستند که این مورد نیز در کتاب های بحار النوار ج ۸۲ و صفحه ۸۸ و ۶۲ و ۳۰۸ و همچنین کتاب من لا یحضر ج ۱ و در صفحه ۱۱۷ و همچنین در کتاب وسایل الشیعه ج ۲ و صفحه ۶۵۵ بیان شده است :
«هر کس از مسلمان ها که برای مرده ای عمل صالح انجام دهد، خداوند اجر و ثواب آن عمل را برای عامل چند برابر می کند و از پرتو آن عمل، میت نیز بهره مند می گردد.
امام صادق (ع) در بحجه البیضا ج ۸ و در صفحه ۲۹۲ بیان کرده اند که :
«مرده به خاطر طلب رحمت و آمرزشی که برای او می شود شادمان می گردد، همانگونه که زنده بوسیله هدیه ای که به او می دهند، خوشحال می گردد.»
امام صادق (ع) همچنین در این زمینه ها روایات دیگری دارند که در مفاتیح الجنان در صفحه ۳۱۷ بیان شده است که :
«میت شاد و مسرور می شود و گشایش پیدا می کند به دعا و استغفاری که برای او می کنند چنانچه زنده شاد می شود به هدیه که برای او می برند و فرمود که ثواب نماز، روزه، حج، صدقه و سایر اعمال خیر و دعا در قبر میت بر او وارد می شود و ثواب آن برای مرده و کسی که آن ها را انجام داده نوشته می شود».
امام رضا (ع) نیز یکی از افرادی هستند که در این زمینه آیاتی دارند. این روایاتت از ایشان در کتاب فقیه ج ۱ و در صفحه ۱۱۵ و در حدیث ۴۰ آمده است که عبارت است از :
هر مؤمنی که قبر مؤمن دیگری را زیارت کند و بر مزار او هفت مرتبه سوره مبارکه «قدر» بخواند، خداوند هر دو را می آمرزد.
دعا در صحیفه سجادیه برای اموات
در صحیفه سجادیه دعایی آمده است که شما می توانید در شب های جمعه این مورد را برای میت بخوانید و این دعا برای پدر و مادری می باشد که در میان شما نمی باشند و می توانید این مورد را برای سایرین نیز بخوانید و آن ها را از ثوابی که این دعا دارد بهره مند نمایید. این دعا عبارت است از :
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ، وَ أَهْلِ بَیْتِهِ الطَّاهِرِینَ، وَ اخْصُصْهُمْ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِکَ وَ رَحْمَتِکَ وَ بَرَکَاتِکَ وَ سَلامِکَ. وَ اخْصُصِ اللَّهُمَّ وَالِدَیَّ بِالْکَرَامَهِ لَدَیْکَ، وَ الصَّلاهِ مِنْکَ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَلْهِمْنِى عِلْمَ مَا یَجِبُ لَهُمَا عَلَیَّ إِلْهَاما، وَ اجْمَعْ لِى عِلْمَ ذَلِکَ کُلِّهِ تَمَاما، ثُمَّ اسْتَعْمِلْنِى بِمَا تُلْهِمُنِى مِنْهُ، وَ وَفِّقْنِى لِلنُّفُوذِ فِیمَا تُبَصِّرُنِى مِنْ عِلْمِهِ حَتَّى لا یَفُوتَنِى اسْتِعْمَالُ شَیْءٍ عَلَّمْتَنِیهِ، وَ لا تَثْقُلَ أَرْکَانِى عَنِ الْحَفُوفِ فِیمَا أَلْهَمْتَنِیهِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ کَمَا شَرَّفْتَنَا بِهِ، وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، کَمَا أَوْجَبْتَ لَنَا الْحَقَّ عَلَى الْخَلْقِ بِسَبَبِهِ.
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِى أَهَابُهُمَا هَیْبَهَ السُّلْطَانِ الْعَسُوفِ، وَ أَبَرُّهُمَا بِرَّ الْأُمِّ الرَّءُوفِ، وَ اجْعَلْ طَاعَتِى لِوَالِدَیَّ وَ بِرِّى بِهِمَا أَقَرَّ لِعَیْنِى مِنْ رَقْدَهِ الْوَسْنَانِ، وَ أَثْلَجَ لِصَدْرِى مِنْ شَرْبَهِ الظَّمْآنِ حَتَّى أُوثِرَ عَلَى هَوَاىَ هَوَاهُمَا، وَ أُقَدِّمَ عَلَى رِضَاىَ رِضَاهُمَا وَ أَسْتَکْثِرَ بِرَّهُمَا بِى وَ إِنْ قَلَّ، وَ أَسْتَقِلَّ بِرِّى بِهِمَا وَ إِنْ کَثُرَ. اللَّهُمَّ خَفِّضْ لَهُمَا صَوْتِى، وَ أَطِبْ لَهُمَا کَلامِى، وَ أَلِنْ لَهُمَا عَرِیکَتِى، وَ اعْطِفْ عَلَیْهِمَا قَلْبِى، وَ صَیِّرْنِى بِهِمَا رَفِیقا، وَ عَلَیْهِمَا شَفِیقا. اللَّهُمَّ اشْکُرْ لَهُمَا تَرْبِیَتِى، وَ أَثِبْهُمَا عَلَى تَکْرِمَتِى، وَ احْفَظْ لَهُمَا مَا حَفِظَاهُ مِنِّى فِى صِغَرِى. اللَّهُمَّ وَ مَا مَسَّهُمَا مِنِّى مِنْ أَذًى، أَوْ خَلَصَ إِلَیْهِمَا عَنِّى مِنْ مَکْرُوهٍ، أَوْ ضَاعَ قِبَلِى لَهُمَا مِنْ حَقٍّ فَاجْعَلْهُ حِطَّهً لِذُنُوبِهِمَا، وَ عُلُوّا فِى دَرَجَاتِهِمَا، وَ زِیَادَهً فِى حَسَنَاتِهِمَا، یَا مُبَدِّلَ السَّیِّئَاتِ بِأَضْعَافِهَا مِنَ الْحَسَنَاتِ.
اللَّهُمَّ وَ مَا تَعَدَّیَا عَلَیَّ فِیهِ مِنْ قَوْلٍ، أَوْ أَسْرَفَا عَلَیَّ فِیهِ مِنْ فِعْلٍ، أَوْ ضَیَّعَاهُ لِى مِنْ حَقٍّ، أَوْ قَصَّرَا بِى عَنْهُ مِنْ وَاجِبٍ فَقَدْ وَهَبْتُهُ لَهُمَا، وَ جُدْتُ بِهِ عَلَیْهِمَا وَ رَغِبْتُ إِلَیْکَ فِى وَضْعِ تَبِعَتِهِ عَنْهُمَا، فَإِنِّى لا أَتَّهِمُهُمَا عَلَى نَفْسِى، وَ لا أَسْتَبْطِئُهُمَا فِى بِرِّى، وَ لا أَکْرَهُ مَا تَوَلَّیَاهُ مِنْ أَمْرِى یَا رَبِّ. فَهُمَا أَوْجَبُ حَقّا عَلَیَّ، وَ أَقْدَمُ إِحْسَانا إِلَیَّ، وَ أَعْظَمُ مِنَّهً لَدَیَّ مِنْ أَنْ أُقَاصَّهُمَا بِعَدْلٍ، أَوْ أُجَازِیَهُمَا عَلَى مِثْلٍ، أَیْنَ إِذا – یَا إِلَهِى – طُولُ شُغْلِهِمَا بِتَرْبِیَتِى؟ وَ أَیْنَ شِدَّهُ تَعَبِهِمَا فِى حِرَاسَتِى؟ وَ أَیْنَ إِقْتَارُهُمَا عَلَى أَنْفُسِهِمَا لِلتَّوْسِعَهِ عَلَیَّ؟ هَیْهَاتَ مَا یَسْتَوْفِیَانِ مِنِّى حَقَّهُمَا، وَ لا أُدْرِکُ مَا یَجِبُ عَلَیَّ لَهُمَا، وَ لا أَنَا بِقَاضٍ وَظِیفَهَ خِدْمَتِهِمَا، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِنِّى یَا خَیْرَ مَنِ اسْتُعِینَ بِهِ، وَ وَفِّقْنِى یَا أَهْدَى مَنْ رُغِبَ إِلَیْهِ، وَ لا تَجْعَلْنِى فِى أَهْلِ الْعُقُوقِ لِلاْبَاءِ وَ الْأُمَّهَاتِ یَوْمَ تُجْزَى کُلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ ذُرِّیَّتِهِ، وَ اخْصُصْ أَبَوَیَّ بِأَفْضَلِ مَا خَصَصْتَ بِهِ آبَاءَ عِبَادِکَ الْمُؤْمِنِینَ وَ أُمَّهَاتِهِمْ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. اللَّهُمَّ لا تُنْسِنِى ذِکْرَهُمَا فِى أَدْبَارِ صَلَوَاتِى، وَ فِى إِنًى مِنْ آنَاءِ لَیْلِى، وَ فِى کُلِّ سَاعَهٍ مِنْ سَاعَاتِ نَهَارِى. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اغْفِرْ لِى بِدُعَائِى لَهُمَا، وَ اغْفِرْ لَهُمَا بِبِرِّهِمَا بِى مَغْفِرَهً حَتْما، وَ ارْضَ عَنْهُمَا بِشَفَاعَتِى لَهُمَا رِضًى عَزْما، وَ بَلِّغْهُمَا بِالْکَرَامَهِ مَوَاطِنَ السَّلامَهِ. اللَّهُمَّ وَ إِنْ سَبَقَتْ مَغْفِرَتُکَ لَهُمَا فَشَفِّعْهُمَا فِیَّ، وَ إِنْ سَبَقَتْ مَغْفِرَتُکَ لِى فَشَفِّعْنِى فِیهِمَا حَتَّى نَجْتَمِعَ بِرَأْفَتِکَ فِى دَارِ کَرَامَتِکَ وَ مَحَلِّ مَغْفِرَتِکَ وَ رَحْمَتِکَ، إِنَّکَ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ، وَ الْمَنِّ الْقَدِیمِ، وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ.
با توجه به آیات و روایت گفته شده باید در نظر داشته باشید که موات در این شب ها بیش تر از سایر روز ها منتظر شما هستند و بهتر است با خواندن دعا و یا فاتحه ای ان ها را چشم انتظار دریافت ثواب از سما خود نگذارید. امیدواریم که از این مطلب استفاده های لازم را کرده باشید و نکات مهمی را در این زمینه فرا گرفته باشید و در ادامه می توانید احکام عقیقه در اسلام و احکام حد ترخص نیز آشنا شوید و برای این کار کافی است تا از لینک های داده شده در این زمینه استفاده نمایید.
منبع : آرگا
